МҰНАЙДЫ АТМОСФЕРАЛЫҚ АЙДАУ ҚОНДЫРҒЫСЫ

116
117
«XXI Сәтбаев оқулары»
«СТУДЕНТТЕР»
сериясы
Мұнайды атмосфералық айдаудың технологиялық схемасы мен 
режимін таңдау кезінде негізінен оның фракциялық құрамын және 
ең алдымен ондағы газдар мен бензин фракцияларының құрамын 
басшылыққа алады.
Тұрақты құрамдағы тұрақтандырылған майларды аз мөлшерде 
еріген газдармен айдау (С4-ті қосқанда 1,2 % дейін), салыстырмалы 
түрде аз мөлшерде бензинмен (12–15 %) және 350 °C дейін 
фракциялардың шығымымен 45 %-дан аспайтын дистилляция 
энергетикалық тұрғыдан анағұрлым тиімді болып табылады. Осы 
типтегі қондырғылар шетелдік мұнай өңдеу зауыттарында кеңінен 
қолданылады. Олар қарапайым және ықшам, жеңіл және ауыр 
фракциялардың бірлесіп булануын жүзеге асыруға байланысты, 
дистилляттың белгілі бір бөлігін қамтамасыз ету үшін майды 
қыздырудың минималды температурасын қажет етеді. Олардың 
басты кемшілігі – технологиялық икемділіктің төмендеуі және 
майды жақсылап өңдеуді қажет етеді. Еріген газдардың (1,5–2,2 %) 
және бензин фракцияларының көп мөлшері бар жеңіл майлардың 
дистилляциясы үшін және фракциялар шамамен 350 °C (50–60 %). 
Атмосфералық дистилляцияны қос буланудың қолданған жөн, 
яғни алдын ала үстеме бағанасы бар қондырғылар және жартылай 
өңделген майды отын фракцияларына және отынға бөлуге арналған 
бүйірлік аралық бөлімдері бар күрделі дистилляциялық колонна [1].
Мұнайды атмосфералық дистилляциялауға арналған екі 
бағаналы қондырғылар отандық мұнайды қайта өңдеуде кеңінен 
қолданылады, оларда жеткілікті технологиялық икемділік, 
әмбебаптық және әртүрлі фракциялық құрамдағы майларды өңдеу 
мүмкіндігі бар, өйткені бірінші колоннада 50–60 % бензин алынады. 
Майдың фракциялық құрамының ауытқуын тегістейді және негізгі 
дистилляциялық бағанның тұрақты жұмысын қамтамасыз етеді. 
Толтырғыш колоннаны пайдалану қоректендіргіш сорғыдағы 
қысымды төмендетуге, ішінара күрделі бағанды коррозиядан 
қорғауға, пешті жеңіл фракциялардан түсіруге мүмкіндік береді, 
осылайша оның қажетті жылу қуатын біршама төмендетеді [2].
Екі бағаналы АҚ-ның кемшіліктері – тазартылған майдың 
қыздыру температурасының жоғарылауы, бірінші колонна түбінің 
температурасын ыстық ағынмен ұстап тұру қажет, бұл қосымша 
энергияны қажет етеді. Сонымен қатар қондырғы қосымша 
жабдықталған жабдықтарға: колонна, сорғылар, конденсаторлар, 
тоңазытқыштар және т.б.
Біздің елде кең таралған, ELOU қондырғысы, АВҚ-6 жоғары 
өнімді атмосфералық дистилляциялық қондырғы қос булану және 
екі рет ректификациялау схемасы бойынша жұмыс істейді [1].
1 – бензинсізденген баған; 2 – атмосфералық баған; 3 – отпарлы 
бағандары; 4 – атмосфералық пеш; І – ЭЛТҚ бірге мұнай;
ІІ – жеңіл бензин; ІІІ – ауыр бензин; IV – 180– 220 °C 
фракциялары; V – 220–280 °C фракциялары; VI – 280–350 °C 
фракциялары; VII – мазут; VIII – газ; IX – сулы бу.
Сурет 1 – ЭЛТҚ-АВҚ–6 қондырғысында мұнайды атмосфералық 
айдау блогы қондырғысының принципиалды схемасы
ЭЛТҚ-да сусыздандырылған және минералсыздандырылған 
май жылу алмастырғыштарда қосымша қыздырылады және 
ішінара толтыру бағанына бөлінуге кетеді. Бұл бағанның жоғарғы 
жағынан шыққан көмірсутекті газ бен жеңіл бензин ауада және су 
салқындатқыштарда конденсацияланып, салқындатылып, 2 рефлюкс 
ыдысына түседі. 1 бағанның түбінен алынған май құбырлы пешке 
4 құйылады, сонда ол қажетті температураға дейін қызады және 
атмосфералық бағанға түседі. 4 пештен шыққан май 1-бағанның 
төменгі жағына ыстық ағын ретінде оралады. Ауыр бензин

118
119

жүктеу/скачать 4.43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: