Эмоционалды ақыл-ойды диагностикалау (Н.Холл)

107 
Эмоциялды ақыл-ой деңгейі жоғары деп анықталған студенттер ӛздерінің 
әрі ӛзгелердің де эмоциялы реакцияларын жақсы тани алады. Адамдармен 
қарым –қатынастары мазмұнды, ӛздерін және қоршаған әлемді жақсырақ тану 
үшін ӛз эмоцияларын қолданады.
Эмоциялды ақыл-ой деңгейі орташа деп анықталған студентер ӛзгелердің 
эмоциясын жеткілікті дәрежеде жақсы түсіне, меңгере алады. Олар 
эмоцияларын білдіруде біраз жұмыс жасап, олардың дене тұрғындағы 
симптомдарына назар аударып, себебін анықтауы қажет.
Эмоциялды ақыл-ой деңгейі тӛмен деп анықталған студентер ӛз сезімдерін 
дұрыс сезіне алмайды, оларға құлақ аспайды, не болмаса оларға тым кеш 
болғанда кӛңіл бӛледі. Эмоциялары тек қолайсыздық тудыратындықтан, 
оларды білдірмейді немесе ашумен шығарады.
Кесте 12 - Эмоциялды ақыл-ойдың интегративті шкаласы 
Сыналушылар таңдауы 
Эмоциялы ақыл-ойдың интегративті шкаласы 
Тӛмен деңгейі 
( ≤ 39) 
Орташа деңгейі 
(40-69) 
Жоғары деңгейі 
(≥70) 
1 курс орыс бӛлімі 
27,7 
51,1 
21,1 
1 курс қазақ бӛлімі 
32,2 
50,0 
17,7 
3курс орыс бӛлімі 
21,1 
50,0 
28,8 
3 курс қазақ бӛлімі 
23,3 
51,1 
25,5 
 
Кесте 13 - Эмоциялды ақыл-ойдың парциялды шкаласы (% есебінде) 
Сыналу
шылар 
таңдауы 
Эмоциялық 
хабардарлық 
Ӛз 
эмоцияларын 
басқару 
Ӛзіндік 
мотивация 
Эмпатия 
Басқа 
адамдардың 
эмоциясын 
тану 
Жо
ғар
ы 
де
ңге
й 
(≥
14)
Ор
таша
де
ңге
й 
(8
-13 
бал
дар
Т
ӛм
ен
де
ңге
й
(≤
7)
Жо
ғар
ы 
де
ңге
й
(≥
14)
С
р.
ур
овен
ь 
(8
-1
3 
бал
дар
) 
Ор
таша
де
ңге
й
(≤
7)
Жо
ғар
ы 
де
ңге
й
(≥
14)
Ор
таша
де
ңге
й 
(8
-13 
ба
лдар
) 
Т
ӛм
ен
де
ңге
й
(≤
7)
Жо
ғар
ы 
де
ңге
й
(≥
14)
Ор
таша
де
ңге
й 
(8
-13 
бал
дар
) 
Т
ӛм
ен
де
ңге
й 
(≤
7)
Жо
ғар
ы 
де
ңге
й
(≥
14)
Ор
таша
де
ңге
й 
(8
-13 
бал
дар
) 
Т
ӛм
ен
де
ңге
й
(≤
7)
1 
курс
орыс 
бӛлімі 
6 
43 
1 
1 
3 
6 
9 
7 
4 
1 
4 
5 
6 
3 
1 
1 
курс 
қазақ 
бӛлімі 
5 
44 
1 
7 
3 
0 
8 
1 
1 
7 
9 
4 
7 
4 
9 
3 
курс 
орыс 
1 
43 
6 
8 
4 
8 
22 
5 
3 
3 
4 
3 
9 
3 
8 

108 
бӛлімі 
3 
курс 
қазақ 
бӛлімі 
30 
42 
8 
7 
7 
6 
1 
6 
3 
9 
9 
2 
0 
4 
6 
Мәліметтердің эмоциялы интеллект шкалалары бойынша талдауы 
шкалалалар бойынша сандық және сапалы айырмашылықтарды анықтады. 
Мәселен, қазақ бӛлімінің бірінші курс студенттерінің эмпатия және ӛз 
эмоцияларын басқару кӛрсеткіштері жоғары (6 % -ға). Бұндай бет бұрыс 
үшінші курсқа дейін сақталады. 
Сыналушылардың ӛзіндік мотивациясының тӛмендігі жайлы мәліметтер 
психологиялық түзету шараларына бағытауға негіз болуы мүмкін.
Эксперименттің тӛртінші сериясының нәтижелері 
Құндылық-мағыналы және адамгершілік-рухани блок айқындаудың жалпы
бағдарламасының орталық үзбелісі болып, үш процедурадан құралады: 
1) 
М.Рокичтің мазмұндық және сындарлы құндылықтар тізімін 
қолдану арқылы студенттердің құндылықтар бағдарының жүйесін айқындау 
және В.А.Ядовтың тұлғалық диспозициялар бойынша оңтайлылылығын 
бағалау (1995 ж.); 
2) 
САТ сұрақнамасы (психологиялық денсаулықтың конструктивті 
факторы ретінде студент тұлғасының ӛзін-ӛзі белсендіру деңгейін анықтау 
үшін); 
Қҧндылықтар бағдарының зерттелуі 
Құндылықтар бағдарының салыстырмалы талдауы бӛліміне қарамастан 
бірінші курс студенттері бірінші орынға «денсаулық», екінші орынға – «даму», 
үшінші орынға - «қызығарлық жұмыс» пен «адал да, сенімді достардың болуы» 
деп бағалайтындығын кӛрсетті. Айырмашылықтар қазақ бӛлімінің бірінші курс 
стдуенттері үшін денсаулық, сүйіспеншілік, ӛмірлік даналық және 
шығармашылықтың құндылығы едәуір жоғары болса, орыс бӛлімі үшін
қоғамның мойындауы, материалды қамтамасыз етілген ӛмір және белсенді 
әрекетке толы ӛмір маңызды екендігі анықталды. Үшінші курсқа қарай екі 
бӛлімде де қызықты жұмыс: сүйіспеншілік, достардың болуы мен даму 
кӛрсеткіштерінің құндылығы артады.  
Сындарлы құндылықтар тобында бірінші курстың екі таңдауында да,
бірінші орынға адалдық, екінші орынға тәуелсіздік, үшінші орынға білімділік 
қойылды. Үшінші курсқа қарай білімділік пен тәуелсіздіктің құндылығы 
біршама артады. Бӛлімдер бойынша салыстырудың нәтижесінде қазақ 
бӛлімінің бӛлімдер бойынша салыстырудың нәтижесінде қазақ бӛлімінің 
бірінші курс студенттері сезгіштік, қуатты ерік сапаларын жоғары бағаласа, 
орыс бӛлімінің студенттері үшін – ұқыптылық, ӛмірге ризашылық, 
орындаушылық сияқты қасиеттер бағалы екендігі, олар ӛзіндегі және 
ӛзгелердегі кемшіліктерге шыдамсыздық білдіретіндігі анықталды.

109 

жүктеу/скачать 2.5 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: