Е. Н. Соколова материалтану. ОҚыту әдістемесі
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҦМЫСТЫ ӚТКІЗУ
жүктеу/скачать 2.45 Mb. Pdf көрінісі
|
| ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҦМЫСТЫ ӚТКІЗУ
ЖОСПАРЫНЫҢ ҤЛГІСІ № 3 зертханалық жҧмысты орындау бойынша әдістемелік нҧсқаулықтар 1. Жҧмыстың мақсаты. Материалдардың қаттылығын Роквелл әдісімен ӛлшеу. Құрылымдық материалдардың қаттылығын анықтау дағдыларын игеру. 2. Жалпы тҥсініктер. ГОСТ 9013 — 99 (ISO 6508 — 86) «Металдар. Роквелл бойынша қаттылықты ӛлшеу әдісі». ГОСТ 24622 — 90 (ISO 2039 — 2 — 87) «Пластмассалар. Қаттылықты анықтау. Роквелл бойынша қаттылық». Шыңдалған бӛлшектер мен аспаптардың қаттылығын анықтау үшін қаттырақ материалдардан жасалған инденторларды (алмаз, қатты қорытпа, шыңдалған болат шар) статикалық батыруға негізделген Роквелл әдісі қолданылады. Материалдардың қаттылығын Роквелл әдісі бойынша сыналатын материалға, алдын ала және негізгі күш салуды ретімен қолдана отырып, инденторды (диаметрі 1,588 мм, қаттылығы 450НВ астам болат шарды, алмаздан жасалған не тӛбесіндегі бұрышы 120° қатты қорытпалы конусты) батыру арқылы анықтайды. Бұл әдісті қолданған кезде, қаттылық ӛлшемі негізгі күш салыну біткеннен кейін индентордың сыналатын материалға кіріп тұрған тереңдегінің шамасы болып табылады. Роквелл бойынша қаттылық HR келесі формула бойынша анықталады: HR = K - (h - h 0 )/C, мұндағы HR — Роквелл бойынша қаттылық; К — тұрақты шама, шар үшін 0,26-ға және конус үшін 0,2-ге тең; С — ұштың 0,002-ге тереңдеуіне сәйкес келетін кӛрсеткіш аспаптағы циферблаттың бӛлік құны. Іс жүзінде қаттылықты Роквелл әдісі бойынша аспап кӛрсеткіші бойынша тікелей сынақ кезінде есептейді. Қаттылық мӛлшері шартты бірліктермен кӛрсетіледі. Роквелл бойынша қаттылық үш санмен және одан кейін келетін HR символы мен қаттылық шкаласын кӛрсетумен (А, В, С, Д және басқа) белгіленеді. Мысалы, 71,5HRC — Роквелл бойынша қаттылық С шкаласы бойынша 71,5. ТК (ТР) секілду материал қаттылығын анықтайтын аспаптарда А , В , С және басқа бірнеше түрлі ӛлшеу шкалалары болады. А шкаласы (индентор – алмаз конус) нәзік қатты қорытпаларға, жіңішке және ӛте қатты бӛлшектерге және бетіндегі қаттылық 70... 90HRА құрайтын бұйымдарға қолданылады. В шкаласы (индентор – болат шар), ӛлшеу диапазоны 25... 100HRB, жұмсқақ металдар мен қорытпаларға, түрлі түсті қорытпалардан жасалған қақталмаған бұйымдарға қолданылады. Бұл шкала бойынша сынақтар жалпы қуаты 1 000 Н (100 кгс) болғанда жүргізіледі. С шкаласы (индентор – алмаз конус), ӛлшеу диапазоны 20.60 бірлік, жалпы қуаты 1 500 Н (150 кгс) болғанда жуандығы 1 мм аспайтын қақталған бұйымдар үшін жүктеу/скачать 2.45 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|