1. Жалпы тіл білімі пəні: нысаны, мақсаты, міндеттері
Тілдердің типлогиялық классификациясы
жүктеу/скачать 1.14 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 47. Тіл білімінің басқа ғылым салаларымен байланысы
| 46. Тілдердің типлогиялық классификациясы
Тілдерді грамматикалық жəне фонетикалық құрылысына қарап бірнеше типтерге бөлеміз.Осы себептен тіл типологиясы тілдерді əртүрлі тұрғыдан зерттейді. Фонетикалық типологияда тілдерді дыбыс құрылысты жəне де буын құрылысты деп бөлеміз.Мəселен, еуропалық тілдерді дыбыс құрылыстыға , ал қытай тілдерін буын құрылысты тілдерге жатқызамыз.Дыбыс құрылыстыларда бірнеше дыбыстар, буындар жəне əріптер болады. Ал буын құрылыстарда əріптер болмайды, иерогливтер арқылы жазылып, тек бір буын ғана болады. Дүниежүзі тілдерін синтаксистік типология бойынша 3топқа жіктеледі. Бұлар : номинативті тілдер, Эргативті тілдер жəне поссесивті тілдер болып жіктеледі. Морфологиялық типология- барлық типологиялық классификациялардың ішіндегі ең жете жəне терең зерттелгені . Морфологиялық тұрғыда əлемдегі барлық тілдерд тұлғалық түрленуі бойынша топтастырады.Яғни бұл топтар : түбір тілдер, аглютинативті тілдер жəне флективті тілдер болып бөлінеді.Түбір тілдерде қосымша болмайды , тек орын тəртібіне қарап байланысады. Түбір тіл қатарына қытай тілі жатады.Қазақ тілі аглютинативті тілдердің қатарына кіреді .Яғни, түбір өзгермейді. Дегенмен, түбірге бірінің үстіне бірі қабаттасып қосымшалар жалғана алады.Флективті тілдердің ерекшелігі қопармалы болыпы келеді. Сөздің мағынасы өзгермейді ,бірақ сыртқы пішіні өзгереді. 47. Тіл білімінің басқа ғылым салаларымен байланысы Тіл- қоғамдық құблыс, сол себепті де көптеген ғылым салаларымен тығыз байланысты болады. Тіл мен ойлау арасында тығыз байланыс орнай алады. Сол себептіде адам баласының ойлау катеогориясы мен ойлану заңдылығына байланыстыруызмызға болады. Тіл ойлаумен байланыс жасау арықлы, оайлау процесі сонымен қатар олардың тілде көрінуі туралы ғылым саласы, яғни- психологиямен тығыз байланыстыруымызға болады. Тіл мен тарихты байланыстыру арқылы, тіл трихы, яғни сол тілдің шығу тарихы, қолданылуы, оның қолдану иесі- халықтың тарихына тікелей байланысты. Тіл білімімен географияның өзара байланысуынан жаңа ғылым саласының туындауына алып келеді- лингвистикалық география. Бұл ғылым саласы дегеніміз, тіл біліміндегі фонетика, лексика, грамматикалық құбылыстардың қандай аумақтарға таралғанына байланысты, географиялық тұрғадан алып, зерттеп, қарастыру. Келесі тіл білімі сонымен қатар математика мен кибернетикамен байланыс жасауымызға болады. Тілді зерттеуде математикалық статистика методтарымен қолдану жағынан байланысу. Кибернетика ғылым саласына келсек, тірі организмнің машинада байланыс жəне соны меңгеру, бақылау процестерін айтуымызға болады. жүктеу/скачать 1.14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|