Законы 10-е издание москва бином. Лаборатория знаний 2010 3
жүктеу/скачать 2.75 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тұрақты өсті айналу Қатты дене берілген санақ жүйесінде тұрақты ОО өсін айнала d t уақыты ішінде шексіз аз бұрыш жасасын. Осыған сəйкес бұрылыс бұрышын dφ
| Ілгерiлемелі қозғалыс
Қатты дененің мұндай қозғалысы кезінде денемен байланысты кез келген түзу өзінің бастапқы қалпына параллель болып қалады. Мысалы, жолдың түзу бөлігі бойымен қозғалатын кез келген транспорт түрі жəне т.с.с. Ілгерiлемелі қозғалыс кезінде қатты дененің барлық нүктелері бірдей уақыт аралығында бірдей орын ауыстырады. Сондықтан дененің барлық нүктелерінің жылдамдықтары мен үдеулері берілген уақыт аралығында бірдей. Бұл жағдай қатты дененің ілгерiлемелі қозғалысын, дененің жеке нүктесінің қозғалысын зерттеуге, яғни нүктенің кинематикасын зерттеуге мүмкіндік береді. Сонымен егер қатты дененің кез келген нүктесінің r(t) радиус- векторының уақытқа тəуелділігі мен нүктенің бастапқы сəттегі орны белгілі болса, онда қатты дененің ілгерiлемелі қозғалысын толық сипаттауға болады. Тұрақты өсті айналу Қатты дене берілген санақ жүйесінде тұрақты ОО' өсін айнала dt уақыты ішінде шексіз аз бұрыш жасасын. Осыған сəйкес бұрылыс бұрышын dφвектормен сипаттаймыз, оның модулі бұрылу бұрышына тең, ал бағыты 20 ОО' өсімен бірдей түседі, əр бұрылу бағыты dφ векторға қатысты оң бұранда ережесіне сəйкес келеді (1.6-сурет). Енді қатты дененің кез келген А нүктесінің осындай бұрылыс кезіндегі қарапайым орын ауыстыруын анықтайық. А нүктенің орнын айналыс өсіндегі О нүктеден жүргізілген r радиус-векторымен береміз. Сонда r радиус-вектор ұшының сызықтық орын ауыстыруы dφ бұрылу бұрышына |d | sin d , немесе векторлық түрде (1.11) қатынасына байланысты болады (1.6-сурет). d d , . (1.11) Бұл теңдік шексіз аз dφ бұрылыстар үшін ғана орындалады. Басқаша айтқанда, тек шексіз кішкентай бұрылыстарды ғана вектор деп қарастыруға болады. Сонымен қатар, біздің енгізген d векторымыз векторлардың ең негізгі заңына – векторлардың қосылу заңына – бағынып, оны қанағаттандыра алады. Шынында да егер қатты дене жылжымайтын О нүктесі арқылы өтетін əртүрлі өс арқылы екі элементар d жəне d бұрылысын жасасын делік. Онда дененің кез келген А нүктесінің d қорытынды орын ауыстыруын келесі формула арқылы табуға болады. (О нүктесіне салыстырғандағы радиус-векторы тең болады). d dr dr d , d , , , мұндағы d d d жүктеу/скачать 2.75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|