Законы 10-е издание москва бином. Лаборатория знаний 2010 3
жүктеу/скачать 2.75 Mb. Pdf көрінісі
|
| Лоренцтiк қысқару
АВ шыбық К санақ жүйесiне қатысты тұрақты жылдамдықпен қозғалатын болсын (7.7-сурет) жəне оның ұзындығы шыбықпен байланысты К'-санақ жүйесінде болсын. Шыбықтың К- жүйесiндегi ұзындығын анықтау керек. Бұл үшін мынадай ой тəжірибесiн жасайық. К-жүйенің х өсiнде М белгiнi қояйық та, оның қасына сағатты орналастырайық. Осы сағат бойынша шыбықтың М белгi жанынан ұшып өтiп бара жатқан ∆ уақытын байқап алайық. Сонда шыбықтың К-жүйедегi iздеп отырған ұзындығы: ∆ Бақылаушы үшін шыбықпен байланысты ұшып өту уақыты басқа. Шынында да, ол үшін ∆ yaқытты көрсеткен сағат жылдамдықпен қозғалып бара жатыр, демек ол «бөгде» уақытты көрсетіп отыр. Бұл бақылаушы үшін ∆ «өз» уақыты (7.4) бойынша артық болу керек. Бұл yaқыт келесі қатынастан табылады: ∆ Осы екі қатынастан (7.4) -нi ескере отырып: / ∆ /∆ 1 немесе 1 , (7.5) мұндaғы, / с. Шыбық тыныштықта тұрған санақ жүйесінде өлшенген ұзындықты меншiктi ұзындық деп атайды. Сонымен, қозғалыстағы шыбықтың бойлық ұзындығы оның өзінің меншiктi ұзындығынан қысқа болып шықты, яғни, . Бұл құбылыс лоренцтiк қысқару деп аталады. Дененің өзіндік ұзындығы оның ең үлкен ұзындығы. Дене қозғалған кезде оның ұзындығы кемиді. Бұл қарастырылған қысқару тек денелердің бойлық қозғалыс бағытындағы өлшемiне ғaнa жатады, ал көлденең өлшемдері өзiмiз көрсетіп кеткендей, өзгерicсiз қалады. Дененің өзi тынштықта болатын санақ жүйесiндегi пiшiнімен салыстыpғaнда қозғaлыстағы санақ жүйесiндегi пiшiнi қозғалыс бағытында сығылынқы секiлдi. Қозғалыстағы шыбықтың ұзындығының қысқаpyын 7.8-сурeттен жақсы тyciнyгe болады. жүктеу/скачать 2.75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|