Мысал. Диск столға бекітілген өсті тұрақты ω бұрыштық жылдамдықпен айналады.
Дискінің бойымен столға қатысты vжылдамдықпен А нүктесі қозғалады. А нүктенің айналыс өсіне қатысты орнын сипаттайтын радиус-векторы болатын
уақыт үшін А нүктенің дискіге қатысты v' жылдамдығы мен үдеуін табу керек.
А нүктенің v' жылдамдығы (1.24) бойынша
. үдеуді (1.29) формуласы бойынша табамыз, тек бұл жерде
екендігін
ескерсек, онда
0 болады. Сонда:
.
Осы формулаға v' мəнін қойған соң келесі өрнек шығады:
. Есептер 1.1. Қозғалмайтын О нүктеге қатысты А бөлшектің орнын сипаттайтын радиус-вектор
уақыт бойынша өзгереді:
sin
cos
,
мұндағы A жəне B – тұрақты векторлар, əрі A B; ω – оң тұрақты шама. Х жəне Y өс
бағыттары бойынша A жəне B векторлармен бірдей түсетіндей жəне басы О нүктесінде болатындай етіп алып, бөлшектің a үдеуін
жəне оның траекторияларының у(х)теңдеуін табу
керек.
Шығару жолы.r радиус-векторды уақыт бойынша
екі рет дифференциалдап табамыз. ω
sin
cos
ω
яғни, a вектор барлық уақытта да О нүктеге қарай
бағытталған, ал оның модулі бөлшектің осы нүктеге
дейінгі
қашықтығына
пропорционал.
Енді
траекторияның теңдеуін табамыз. r векторды X жəне Y өстеріне проекциялаймыз:
sin
,
cos
Осы екі теңдеулерден ωt шамасын шығарып тастап, келесі өрнекті табамыз:
1.15-сурет
31
/
/
1
Бұл эллипстің теңдеуі, A жəне B – оның жарты өстері (1.15-суретте тілшікпен M бөлшегінің қозғалыс бағыты көрсетілген).