7
1 –цилиндр бастамасы; 2 – иін; 3 – форсунка; 4 – шығару клапаны; 5 – кіргізу
клапаны; 6 – цилиндр; 7 – поршень; 8 – поршнь саусағы; 9 – шатун; 10 –
сермер; 11 – картер; 12 –
иінді білік; 13 – бӛлістіру білігінің жетек
шестернясы; 14 – бӛлістіру білігі; 15 – отын сорғысы; 16 – беру бӛлшектері;
17 – ауатазалағыш.
Сурет 1 – Бірцилиндрлі дизельдің схемасы:
8
Литраж – литрде кӛрсетілген барлық цилиндрлердің жұмысшы кӛлемі.
Цилиндрдің толық кӛлемі V
а
– цилиндрдің
жану камерасы мен
жұмысшы кӛлемінің жиынтығы немесе поршеньТӚН- де болғандағы, оның
үстіндегі кӛлем
c
h
a
V
V
V
(2)
Қысу дәрежесі – толық кӛлемнің жану камерасынан неше есе үлкен
екенін кӛрсетеді
c
a
V
V
(3)
Қазіргі кездегі карбюраторлық қозғалтқыштарда 8…10, ал дизельдерде
15…20 шегінде болады.
Ырғақ (такт) – поршеннің бір ӛлі нүктеден екінші ӛлі нүктеге
қозғалғанда жүзеге асатын жұмыс циклының бӛлігі, яғни шартты түрде
ырғақ поршеннің бір жүріс жолында жүзеге асады.
Жұмыс циклы поршеннің тӛрт жүрісінде (ырғағында)
немесе иінді
біліктің екі айналысында жүзеге асатын қозғалтқышты тӛрт ырғақты деп
атайды. Жұмыс циклы поршеннің екі жүрісінде
немесе иінді біліктің екі
айналысында жүзеге асатын қозғалтқышты екі ырғақты деп атайды.
Достарыңызбен бөлісу: 
