Мазмұны Кіріспе. Халықаралық бірліктер жүйесі Бөлім Молекула кинетикалық теория және термодинамика негіздері
жүктеу/скачать 3.62 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.1.5.2-сурет. Амперметрлерді қосу. Бақылау сұрақтары
- Сабақ № 23 41 Тақырыбы: 2.2.1 Тұрақты электр тоғы. Электр тізбегі.
| 2.1.5.1-сурет. Амперметр.
Басқа да өлшеуіш құралдар сияқты амперметрді тізбекке қосқанда өлшенетін шамаға әсері елеулі болмау керек. Сондықтан, амперметр тізбекке қосылғанда ток күші өзгермейтіндей етіп жасалады. Техникада қолданылуына қарай шкалаларының бөлік күны әр түрлі амперметрлер қолданылады. Амперметр шкаласынан оның қандай ең үлкен ток күшін өлшей алатындығы көрінеді. Ток күші көбірек тізбекке құралды қосуға болмайды, ол кү йіп кетуі мүмкін. Амперметрді қосу үшін тізбекті үзіп, өткізгіштің бас үштарын құрал клеммаларына қосады. Мына ережелерді орындау керек: 1) аперметрді ток күшін өлшейтін тізбек элементімен тізбектей қосу қажет; 2) амперметрдің «+» таңбалы клеммасына ток көзінің оң полюсынан келетін өткізгішті, «-» — таңбалы клеммасына теріс полюстан келетін өткізгішті қосу керек. 2.1.5.2-сурет. Амперметрлерді қосу. Бақылау сұрақтары 1. Электр тоғы деп нені айтады? 2. Электр тоғы қалай бағытталған? 3. Тоқ күші деп қандай физикалық шаманы айтамыз? Сабақ № 23 41 Тақырыбы: 2.2.1 Тұрақты электр тоғы. Электр тізбегі. Сабақ жоспары: 1. Тұрақты тоқ 2. Кернеу 1. Кернеу тұрақты болса, онда ток күші кедергіге кері пропорционал: тізбек бөлігінің R кедергісі неғүрлым көп болса, ондағы I ток күші соғүрлым аз. Осы заңдылықты тексеру үшін қолданған тізбектегі шамды кедергілер жинағымен алмастырамыз. (3- сурет ). Әр түрлі кедергілерге сәйкес ток күшін өлшеп, біз шынында да І ток күшімен R- кедергі кері пропорционалдық тәуелділікте екендігіне көз жеткіземіз. Кедергіні азайтқанда ток күші артады. Егер ток күші осы тізбек үшін шекті мәннен артып кетсе, онда тізбектегі құралдар істен шықса, ал сымдар қызып өрт шығуы мүмкін. Қысқа тұйықталу кезінде осы жағдай орын алады. Қысқа тұйықталу деп тізбектің кернеуі бар екі нүктесін кедергісі өте аз қысқа өткізгішпен қосуды айтады. Тогы бар жалаңаштанған өткізгіштер бір-біріне тигенде, оларды ұқыпсыз жөндегенде, құрастыру платаларында көп шаң жиналғанда және электр құралдарының ішіне жәндіктер кіріп кеткенде де қысқа тұйықталу орын алу мүмкін. Кедергіні тәжірибе арқылы анықтау әдісі Ом заңына негізделген. (2) формуладан. R=U/I (2) Сондықтан тізбек бөлігінің R кедергісін анықтау үшін U мен I ток күшін өлшеп кернеуді ток күшіне бөлу керек. Осыған сәйкес тізбек кескіні 39-суретте көрсетілген. 3-сурет. Егер, керісінше тізбек бөлігінің R кедергісі мен І ток күші белгілі болса, онда Ом заңын қолданып U кернеуді есептеуге болады. (2) формуладан U=IR. (3) Тізбек бөлігіндегі U кернеуді табу үшін, осы бөліктің I ток күшін R кедергіге көбейту керек. жүктеу/скачать 3.62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|