Бақылау сұрақтары:
1. Акустика деген не?
2. Толқынның неше түрі бар?
Сабақ № 39
Тақырыбы:
3.1.3
Әртүрлі ортадағы электр тоғына есептер шығару.
Есеп шығарудың үлгiлерi
1. Индукциясы 0,02 Тл-ға тең бiртектi магнит өрiсiнде қабырғасының ұзындығы 4 см болатын квадрат
рама орналастырылған. Рама жазықтығы мен индукция векторының арасындағы бұрыш 30°. Осы
контурды тесiп өтетiн магнит ағынын анықтаңыз.
Шешуi: Квадрат раманың ауданы S=4·4=16 см
2
=16·10
-4
м
2
. Ал 1.1-суреттен көрiнiп тұрғанындай рама
жазықтығына нормаль мен индукция векторы арасындағы бұрыш α=π-30°=60°. Онда магнит
ағынының мәнi
Ф=В·S·cos 60°=0,02·16·10
-4
·0,5=16·10
-7
Вб=1,6 мкВб
Жауабы: 1,6 мкВб.
2. Магнит индукциясы 0,1 Тл-дан 0,3 Тл-ға дейiн 8мс уақыт мезетiнде өзгергенде тiзбекте 10 В-қа тең
ЭҚК-i пайда боуы үшiн көлденең қимасының ауданы 50 см
2
болатын шығыр қанша орамнан тұруы
керек. Магнит индукциясы векторы шығырдың осiмен бағытталған.
Шешуi: Бiр орамнан тұратын контур үшiн пайда болатын ЭҚК-iнiң модулi
Магнит ағынының өзгерiсi сыртқы өрiстiң магнит индукциясының өзгерiсi салдарынан болғандықтан
ΔФ = ΔB·S·cоsα.. Мұндағы ΔB = B
2
- B
1
= 0,3 – 0,1 = 0,2Тл. Магнит индукциясы векторы шығыр
осiмен бағытталғандықтан α=0°, онда соs 0°=1. Егер шығыр N орамнан тұрады десек, онда пайда
болатын ЭҚК-i
Бұл жерден
орам.
62
Жауабы: 80 орам.
3. Бойынан 10 А ток өткенде 0,5 Вб магнит ағынын туғызатын шығырдың магнит өрiсiнiң энергиясын
анықтаңыз.
Шешуi: Магнит өрiсiнiң энергиясы
теңдiгiмен анықталады. Ал, шығырдың индуктивтiлiгiн Ф = L·I; өрнегiнен анықтаймыз, онда
Жауабы: 2,5 Дж.
4. Ұзындығы 0,2 м, ал массасы 5 г өткiзгiш, салмағын ескермесе де болатын екi жiп арқылы 1.2-
суретте көрсетiлгендей етiп бiртектi магнит өрiсiне орналастырылған. Магнит өрiсiнiң индукциясы 49
мТл және өткiзгiшке перпендикуляр бағыттлған. Жiптiң әрбiрi 39,2 мН-ға дейiнгi салмақты ұстап тұра
алады. Өткiзгiштен қандай ток өткенде жiптердiң бiрi үзiлiп кетедi ?
5 есеп: Мыс хлориды (CuCl
2
) ерiтiндiсiн 2 токпен электролиздегенде қанша уақытта массасы m =
4,74г мыс катодта бөлiнiп шығады
6 есеп: Электрондық шоқ жазық конденсаторға ұзындығы 50 мм пластиналарға параллель ұшып кiрдi.
Егер конденсатордың пластиналарының арасындағы өрiстiң кернеулiгi 15 кВ/м болса, электрондардың
жылдамдығы қандай болады?
7 есеп: Қимасы 0,2 мм
2
тең өткiзгiштегi ток күшi 1 тең. Өткiзгiштегi еркiн электрондардың
концентрациясы равна 510
28
м
3
тең. Электрондардың осы өткiзгiштегi реттелген қозғалысының орташа
жылдамдығын табыңдар
8 есеп: Электр шамының 23° С қызған кездегi вольфрам қылының кедергiсi 4 Ом. 0° С
температурадағы кедергiнi табыңдар. Вольфрам кедергiсiнiң температуралық коэффициентi 4,8·10
-3
К
-
1
тең.
9 есеп: Егер кремний диодтан өтетiн күш I=5,5 м , ал кернеу U=0,7 В тең болса, оның керi бағыттағы
тұрақты токқа кедергiсiн табыңдар.
Шешуi: Тiзбек бөлiгi үшiн Ом заңын қолданамыз: I=U/R.
Демек: R=U/R=0,7 В/5.5·10
-3
≈1,3·10
-3
|