Эксперименттік бағдарламаның құрылымдағы үлгісі

мазмұнның 
айқармасы, 
сыныпта 
нақты 
жағдайда 
есеп жүргізу 
және т.б. 
практикадағы 
іске 
асуы 
қалай? 
7 
Экспериментт
еу объектісі 
Зерттеу 
шекарасы 
және 
практикадағ
ы өзгерістер 
Не зерттеледі? 
Педагогикалы
қ шекараның 
әсері қандай? 
Аумақтық 
практикада 
өзгеріс 
қандай? 
8 
Экспериментт
еу заты 
Осы 
эксперимент
тік зерттеуде 
ашылған 
бөлім 
объектісі, 
атап 
көрсетілген 
объектідегі 
қасиеті, 
қарым-
қатынасы, 
міндеті 
Экспериментті
к 
объектіде 
алынған білім 
не 
туралы 
болады? 
Экспериментт
еу объектісінің 
әсері 
неде 
болады? 
Объект қалай 
қаралады: 
қандай 
қасиеті, 
бөлімі, қарым-
қатынасы, 
міндеті 
объектіде атап 
көрсетіледі? 
9 
Педагогикалы
қ мақсаты 
Педагогикал
ық қызметте 
күтілетін 
нәтиже, 
қайсысы 
оқушының 
позитивтік 
өзгерісінде 
көрсетіледі 
және 
эксперимент
ті 
әзірлеу 
арқасында 
пайда 
болады 
Оқушыда нені 
өзгерткіңіз 
келеді? 
Экспериментті
к әрекет ету 
арқасында 
Сіздің 
оқушыға 
қандай сапалы 
жеке адамдық 
тәрбие 
бергіңіз 
келеді? 
Қандай 
қабілетті 
дамытқыңыз 
келеді? 
Экспериментті
к 
әрекет 
есебінде 
оқытылған 

оқушыдан 
қандай 
өзгерістер 
алуды 
болжайсыз? 
1
0 
Экспериментті
ң мақсаты 
Күтілетін 
нәтиже, 
ұсынылған 
әдістемелік 
формадағы 
кепілдеме, 
сабақтың 
әзірлемесі, 
жоспар, 
авторлық 
бағдарлама, 
концептуаль
дық жағдай, 
қағидалар, 
педагогикал
ық 
технологиял
ар және т.б. 
Нені 
өңдеп 
және 
мақұлдағыңыз 
келеді? 
Экспериментті
к нәтижеден 
нені құрғыңыз 
келеді? 
Экспериментт
ен 
қандай 
мәтіндік 
нәтиже 
алу 
ойыңызда? 
1
1 
Есебі 
Табысты 
мақсатқа 
бағытталған, 
аралық 
нәтижеге 
табысты 
әрекет ету 
Табысты 
экспериментті
к 
мақсатқа 
жету 
үшін 
қандай қажетті 
әрекет 
істеу 
керек? 
Табысты 
мақсат 
үшін 
қандай аралық 
нәтиже керек? 
Табысты 
экспериментті
к мақсат үшін 
қандай қадам 
жасау керек? 
1
2 
Ғылыми 
болжам 
Ғылыми 
негіздегі 
логикалық 
болжамдағы 
апарылған 
тәсілдің 
реализациял
ық 
идеясы 
және 
эксперимент
тік іс-қимыл 
жоспары, 
әсерлер 
жиынтығы, 
эксперимент
Нені 
тексересіз? 
Сіздің 
болжамыңыз 
бойынша 
экспериментті
к идеяның іс-
қимыл 
жоспарын 
жүзеге асыру 
мүмкін 
бе? 
Экспериментті
к жүзеге асыру 
есебі бойынша 
қалай басқару 

тік есептеу 
реализацияс
ының 
жүйелер 
шамасы, ең 
толық 
баяндалған 
үлгі 
мазмұны, 
қайсысының 
арқасында 
оқу тәрбие 
процесінде 
тиімділікті 
белгілеп алу 
күтіледі 
әсерін 
болжайды? 
1
3 
Диагностикал
ық аспаптар 
Эксперимен
ттік 
нәтижені 
бағалау 
әдісі: сауал 
сұрақтар, 
сұхбаттасу 
түрі, 
бақылау 
жұмысының 
мәтіні, 
мәтіндер, 
эксперимент
ті 
дидактикалы
қ 
материалдар 
Бақылау 
нәтижелері 
ненің 
көмегімен 
жүзеге 
асырылады? 
1
4 
Күтілетін 
нәтижелердің 
критерийлік 
бағасы 
Эксперимен
ттік 
әзірлеменің 
тиімділік 
бағасының 
есебінде 
белгілері 
немесе 
параметрі 
жасалып 
шығарылады 
Экспериментті
к материалдар 
мен 
параметрлерді
ң 
көмегімен 
бағаланады: 
бағдарлама, 
әдістеме, 
принциптер 
және т.б.? 
1
5 
Уақыты 
Эксперимен
ттің басталу 
және аяқталу 
уақыты 
Экспериментті 
жүргізу неде? 
1
6 
Экспериментті
ң кезеңі 
Эксперимен
ттік 
нәтиженің 
анықталған 
аралық 
бөлімдері 
Қандай аралық 
нәтижеге және 
жетістікке 
жету 
үшін 
қандай 

және 
олардың 
жетістіктері
нің 
жүйелілігі 
жүйелілік 
дәлелденеді? 
1
7 
Келеңсіз 
салдардың 
болжау 
мүмкіншілігі 
Өткізілетін 
тақырыптың 
қарқынын 
бәсеңдету, 
оқу 
мазмұнының 
базалық 
компонентін
ен ауытқуы, 
оқу 
мақсатының 
өзгеруі және 
т.б. 
қатысушыла
рды 
жағымсыз 
өзгерістерге 
итермелеу 
Қандай теріс 
нәтижелер 
болуы 
мүмкін? 
1
8 
Әдісті түзету, 
жағымсыз 
нәтижелердің 
өтемі 
Эксперимен
татор 
жағынан 
басқару 
әсері, 
жағымсыз 
нәтижелерді 
жою 
Экспериментті
ң 
теріс 
нәтижелерін 
қандай нақты 
іс-
әрекеттермен 
толтыруға 
болады? Теріс 
нәтижелердің 
қалай орнын 
толтыруға 
болады? 
1
9 
Экспериментк
е 
қатысушылар
дың құрамы 
Тақырып 
бойынша 
эксперимент
ке 
қатысушыла
р, 
педагогикал
ық ұжымдар 
Кім 
экспериментке 
қатысады? 
2
0 
Функциональд
ық міндеті 
Эксперимен
тке 
қатысушыла
рдың 
барлығын 
функционал
ьдық міндеті 
бойынша 
бөлу 
Экспериментк
е кім және не 
үшін 
жауап 
береді? 
2
1 
Экспериментті
к базасы 
Барлық 
мектептер, 
Эксперимент 
қандай 

қатысушыла
р 
тобы, 
сыныптар, 
параллель 
сыныптар 
құрамда 
өткізіледі? 
2
2 
Экспериментті
ң масштабы 
Эксперимен
ттің уақыты 
бойынша 
жүргізілуі 
және 
материалдық 
көлемін 
анықтау: бір 
сабақ, 
бірнеше 
сабақтың 
тақырыбы, 
ширек, жыл, 
бірнеше жыл 
Экспериментт
ен анықталған 
материалының 
көлемі қандай 
және олардың 
жүргізілуі? 
2
3 
Экспериментті
ң үлгісі 
Белгілеу, 
іздену, 
құрастыру 
Сіз 
қандай 
үлгіде 
экспериментті 
жүзеге 
асырасыз? 
2
4 
Экспериментті
ң статусы 
Құқықтық 
жағдайдың 
көңіл-күйін 
бақылау: 
мектепаралы
қ, 
жеке 
немесе 
ұжымдық; 
жергілікті 
өзін-өзі 
басқару 
органдарына 
жеке 
адамдардың 
меншік 
құқығын 
беру деңгейі, 
федеральдық 
деңгейі 
Эксперимента
тордың 
статусы 
қандай 
жеке 
жағдайда 
дәмелі 
болады? 
2
5 
Экспериентат
ордың 
тәжірибесінде
гі 
жаппай 
үлгіні 
таныстыру 
нәтижесі 
Мақала, 
есеп, 
әдістемелік 
кепілдеме, 
бағдарлама 
және т.б. 
Қандай үлгіде 
бақылаудың 
жауабын 
көруге 
болады? 
2
6 
Экспериментт
е 
ғылыми 
әдістемені 
Оқытылатын 
педагогтарға
, 
басқармалар
Экспериментті
ң 
ғылыми-
әдістемелік 
әзірлемесін 

қамтамасыз 
ету 
ға 
эксперимент
тік 
материалды
ң тізбесі 
қалай 
қамтамасыз 
етеді? 
Эксперименттік бағдарламаны сараптау. 
Эксперименттік бағдарламаны сараптау келесі сұрақты анықтауды талап 
етеді: 
- Сарапшыны таңдау және іздеу. Сараптаудың деңгейі: педагогикалық 
- ұжым мүшелерінің пікірі, оқу басқарма мүшелері, ИУУ(ИПК) 
- педагогикалық институттардың кафедралары, НИИ ғылыми кеңес және 
- лаборатория; 
- Пікірдің мазмұнынан талап толық бағдарламаға баға, оның тұтастығы, 
- кемшіліктерін айқындау, қателері, үйлеспеушілігі, бағдарламаны 
- жақсарту туралы ұсыныс жана идеяларға подсказка беру, сарапшының 
- қорытындысы. 
Эксперименттік бағдарламаны сараптау 
Экспериментік бағдаламаның мәтінін дайындағаннан кейін оны 
бірнеше экземплярға бөлу және жұмыстың басталуына дейін сараптамаға 
жіберу керек. Нәтиже қондырғы болу керек: "Сарапшының көп болуы - 
істің жақсару үшін". Сарапшының болуы мұғалім - әріптестер, мектептегі 
тәжірибелі басқарушылар, РМК (ГМК) әдіскерлері, ИПК, ФППК ОПО 
оқытушылары, ғалымдар. Негізгі, сарапшылардан нені шығаруға болады-бұл 
ұсыныстар мен ескертпелер, комплемаптармыз бағалар емес. Естеріңде ме, 
әpбip қаралған сарапшының бағдарламадағы қатесі - бұл баланың тәрбиелеу 
және оқытудағы қателерді тоқтату, бұл денсаулығы мен күшін сақтау, 
сонымен қатар, экспериментатордың өзін. Сарапшының айтқан (көрсеткіш) 
идеясы соңғы қорытындыны жақсартып қана қоймай, барлық жобаны жақсы 
жағына түбегейлі өзгеру және тағы байыту. Экспериментатор 
жауапкершілігін сезіну әрқашанда сақтылықты, сондықтан адалдыққа 
талпынады, сараптау жобасын төлетіріп алу және сындарлау, оның идеясы, 
ғылыми болжам. Білікті сараптаудың маңыздылығы кем емес, 
экспериментатордың адалдығы мен бастамасынан гөpi. 
Бүкіл эксперименттің жүруі арнаулы күнделіктерде белгілеу қажет, 
күнсайын немесе ай сайын байқауларды жазған және барлық объект және 
субьект қызметтерін бағалау, тәжірибелі жұмыстың кайсысын ұсыну. Фактыны 
белгілеу жай жазба деңгейінде болса да - бұл әбден қажет. Әңгіме мынада, 
көптеген факторлардың күші педагогикалық процесте қимыл-қозғалысы 
мен тойымдылығы тез ұмытылады. Қашан олар белгіленіп және 
жиналғанда, онда басқарушы педагогтың динамикасы, тенденциясы, 
экспериментің өркендеу мінездемесін көруге мүмкінділігі бар. Қорытынды 
үшін бұл ешқандай ауыстырылмаған материалды пайдалану. Адал, 
белгіленген факторлардың эксперименттік міндеттерін кеңейтуде анда-санда 
емес рұқсат ету, тәжірбиелі жұмыстыц тиімділігін табу. Мұғалім немесе 
директор-экспериментатор қатаң игеру керек белгіленбеген факторларды, 
аралық нәтижелер қайтарымсыз жоғалады. 

Практиканттардың келіспеушілігін есептейміз: мектеп директоры, 
завуч немесе мұғалімге күнделікті жүргізуге уақытты қайдан алады? K
ІМ 
диссертациясын дайындайды, солар осымен айналыссын. Бәрі дұрыс 
педагогтар өте ағымдағы жұмыс бастылық, біpaқ күнделіктің мазмұнынан 
қайтарылған өте үлкен. 
Басқару ұйымының аспектілік процесін өңдеу және құбылысты 
меңгеруді енді қарау экспериментті өткізу және дайындау кезеңдері 
туралы әңгіме болады немесе мектепті жаңартудың әртүрлі басында 
аталған бес жолда тармақтан. Бұл бip жағынан, барлық тұтас 
ұйымдастыру жұмысын басшының көруіне рұқсат ету, ал басқаша тиімді 
алгоритмді ізбасарлық орындау түрінде қамтамасыз етуге рұқсат ету, қалуға 
көмектесу, келіспеуден бас тарту. 

жүктеу/скачать 2.5 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: