6ip
материалдьщ формада
6epmyi
raic. Тшдш танбалардын материалдьщ жагы - естшетш жэне
айтылатын тш дыбыстары. Тшд
1
ц дамуы, онын урпактан-урпакда
6epinyi
де тшдщ дыбыстьщ жагымен тшелей байланысты. Тшдщ дыбыстьщ жагы -
тшдщ eMip сурушщ амалы. Тшдеп санаулы гана дыбыс сездш курамга
енетш элденеше мьщ сездщ курамында белгип
6ip
тэрттпен киюласып,
TipKecin,
кайталану аркылы дыбыс жуйесш, тшдщ бет niuiiHiH, болмысын
айкындап, езге тшдерден ерекшеленд1ред1. Дыбыстардын
Tipnecyi
аркылы
ойьщ сез, сейлем ретшде сыртка шыгады. Осыган орай дыбыстардыц 6ip-
6ipiMeH
ундесу! аркылы сезщ де УНД'> эуенд1, кулакка жагымды естшеда.
Окушылардьщ тш туралы гылыми кезкарасын калыптастыруда оньщ
дыбыстьщ
жагыньщ
зандылыгын
туыщцру,
оныц
лексикальщ,
грамматикалык; кубылыстармен байланысы бар екендтн керсету -
мектепте фонетиканы окытудын аса манызды теориялык мщдеттер1 болып
табылады. Осыган орай тш бшмшщ салаларын окыту ец алдымен тш
дыбыстарын зерттейтш тшдщ фонетика саласынан басталуы табиги
завдьшьщ. Ойткеш тшдщ фонетикалык жуйеамен таныстырмайынша,
оныц (тшдщ) баска жактарын теориялык немесе практикалык тургыда
окыту мумкш емес.
Tin бшмшщ дыбыстьщ жуйесш зерттейтш фонетиканы окытудыц
raiMfli жолдарын карастыратын гьшым - фонетиканы окыту эдктемеа
болып табылады. Фонетиканы окыту эдктемеа - окушыда фонетикалык
бшм, дагды, ккерлшп калыптастыру урдкш.' айкындайтын казак тшш
окыту эдктемесшщ 6ip саласы. Оныц гылыми-эдктемелш непзшщ
калыптасуына: А.Байтурсынов, К.Жубанов, ГКецесбаев, Э.Жушсбеков,
С.Мырзабеков, К.Бейсенбаева, М.Дуйсебаева т.б. галымдар улкен улес
Косты.
Мектепте фонетиканы окытуда басты жэне накты максатгар
койьшады. Басты максаты - окушыларга тш дыбыстары, олардыц ойды
бщщрудеп мацызы, ерекшелш, ягни окушыларга тшдщ дыбыстьщ жуйеа
туралы магяумат беру. Атап айтканда, дыбыстарды: кызмет1, жасалымы,
айтылымы жэне естшм! тургысынан карастыру. Осыдан накты максат
туындайды, ягни дыбыстардыц дауысты, дауыссыз болып бвлтетш дт,
олардыц эркайсыныц нитей жштелетшдш, ундеспк зацы, олардыц
табигаты т.т. сез болады.
Фонетиканы
окытуда
дидактикалык
устанымдармен
катар
жалпыэдктемелш
жэне
жекеэдктемелш
устанымдар
басшыльщка
алынады.
Жалпыэдктемелш
устанымдардан:
экстралингвистикальщ,
функционалдык
жэне
жуйелшк
устанымдары
непзге
алынса,
жекеэдктемел1ктен: окушьшардыц тыцдау кабшетш прек ету, дыбысты
62
морфеманьщ курамында карау, дыбыс пен
Достарыңызбен бөлісу: |