Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж



Pdf көрінісі
бет104/309
Дата12.12.2023
өлшемі2.94 Mb.
#486256
түріОқулық
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   309
Макроэкономика

Ақша ұсынысы (M
S
) – бұл банктен тыс айналымдағы ақша 
көлемі. Ол қолма-қол ақшалар (С) мен экономикалық агенттердің 
талап еткенге дейінгі депозиттерінен (D) құралады немесе ақша 
ұсынысын M
1
ақша агрегаты деп қарастыруға болады:
M
S
 = C + D.
Екінші деңгейлі банктер депозиттерінің бір бөлігін ғана 
резерв түрінде сақтайды, ал қалған бөлігін несиелер түрінде 
қарыз беру үшін жəне активті операциялар жүргізу үшін пайда-
ланады. Басқа қаржылық институттарға қарағанда, банктер ақша 
ұсынысын өсіре алады. Ақша ұсынысын өсіру банктік немесе 
несиелік (депозиттік) мультипликаторын іске қосу арқылы жүзеге 
асырылады. Банктік мультипликатор – екінші деңгейлі банктер 
жүйесі шеңберіндегі төлем құралдарының эмиссиялық үрдісі.
Қосымша ақша ұсынысының жалпы түрі жаңа депозиттің 
пайда болуы нəтижесінде туындайды:
M
S
 = 1/rr × D,
мұндағы,
rr – банктің орталық банкте сақтайтын міндетті резервтерінің 
нормасы;
D – алғашқы депозит түріндегі салым:
1/rr – банктік немесе депозиттік мультипликатор.
Ұлттық банк ең алдымен, ақша базасын реттейді. Себебі, 
елдегі ақша массасы ақша базасының көлеміне байланысты бо-
лады. 
Ақша базасы (МВ) – банк жүйесінен тыс қолма-қол ақшалар 
(С) мен Ұлттық банкте коммерциялық банктердің міндетті түрде 
сақтайтын резервтерінің (R) қосындысы:
MВ = С + R.
Ақша ұсынысының жалпы үлгісіне ақша мультипликаторы да 
кіреді.


153
Ақша мультипликаторы (m) – бұл ақша ұсынысының ақша 
базасына қатынасын сипаттайтын сандық коэффициент:
m = M
S
 / МВ = M
s
 = m × MB.
Ақша мультипликаторы ақша базасы бір бірлікке өскенде
ақша ұсынысының қалай өзгеретіндігін көрсетеді.
Ақша мультипликторын депозиттеу коэффициенті (cr) жəне 
резервтеу нормасы (rr) арқылы да анықтауға болады:


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   309




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет