● Шығар-дағы негізгі тақырып

11. Мағжан Жұмабаев
Мағжан Жұмабаев Бекенұлы - Мағжан (Əбілмағжан) Бекенұлы 1893 жылы 25
маусымда Солтүстік Қазақстан облысы, қазіргі Мағжан Жұмабай ауданы, Сасықкөл
жағасында
дүниеге келген.
Алаш қозғалысының қайраткері, ақын, қазақ əдебиетінің жарық жұлдызы. Мағжан
ауыл молдасынан сауатын ашып, 1905 – 1910 жылдары Қызылжардағы
М.Бегишевтің ұйымдастыруымен ашылған медреседе оқыды.
1910 – 1913 жылдары Уфа қаласындағы “Ғалия” медресесінде білім алды. Онда
татар жазушысы Ғ.Ибрагимовтен дəріс алып, белгілі қайраткер С.Жантөринмен
тығыз қарым-қатынас орнатады, болашақ көрнекті жазушы Б.Майлинмен
танысады. Ибрагимовтің көмегімен 1912 жылы Қазан қаласындағы Кəрімовтер
баспасында
“Шолпан”
атты тұңғыш өлеңдер жинағы басылып шығады.
“Садақ”
журналын шығаруға қатысады, оған өзінің өлеңдерін жариялайды.
1913 – 1916 жылдары Омбы мұғалімдер семинариясында оқыды.
“Бірлік”
ұйымы
жұмысына белсене араласып,
“Балапан”
қолжазба журналын шығаруға қатысады.
Ə.Бөкейхан,
А.Байтұрсынұлы,
М.Дулатұлы секілді алаш қайраткерлерімен
байланыс орнатып,
“Қазақ” газетіне
өз өлеңдерін жариялайды.
1923 – 1927 жылдары Мəскеуде Жоғары əдебиет-көркемөнер институтында оқиды.
Ақын 1927 – 1929 жылы Бурабайда, одан соң Қызылжарда оқытушылық қызметтер
атқарады.
1937 жылы наурызда мағжан Бекенұлы Алматы қаласына келеді келеді. Аударма
ісімен айналысады. 1938 жылы қайтадан қамауға алынып,
ату жазасына кесілді.
● Шығармашылығы:
Ақын тұңғыш өлеңінен бастап əлеуметтік тақырыпқа ден қойып, ағартушылық,
ұлт-азаттық, демократияшыл бағытты ұстанды. Абай поэзиясының өшпес маңызын
бірден танып, оны “хакім” деп атады, ұлы ақынның “мың жыл жұтса дəмі кетпес”
сөзін жаңа жағдайда ілгері дамытты, Батыс пен Шығыстың рухани қазынасын
сабақтастыру негізінде қазақ поэзиясын тақырып, түр мен мазмұн жағынан
байытты.
●
Мағжан ақын ел ішіндегі əлеуметтік мəселелерді көтерді
(“Шын сорлы”),
●
Халқын өнер-білімге шақырды
(“Лəззат қайда?”, “Жазғы таң”, “Өнер-білім
қайтсе табылар”, “Балалық шақ”, “Қазағым”, “Қарағым”, “Осы күнгі күй”, “Мен
сорлы”).
●
Бірқатар өлеңдерін махаббат тақырыбына арнады
(“Жас келін], “Зарлы
сұлу”, “Сүйгеніме”, “Алданған сұлу”).
●
Ақын халқымен бірге күйзелді, осыдан келіп романтикалық əуенге бөленген
жорық идеясы туды
(“Жарыма”, “Есімде… тек таң атсын”, “Жаралы жан”,
“Мен жастарға сенемін”, т.б.).
● Поэмалары:
“Қорқыт”, “Толғау”, “Оқжетпестіғ қиясында”, “Жүсіпхан”,
“Тоқсанның тобы”, “Ертегі”, “Батыр Баян”, “Өтірік ертек

жүктеу/скачать 151.5 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: