1.3 -мысал Параллель жалғанған тізбекте кедергілер R 1 = 20 Ом,
R 2 = 30 Ом жəне кернеу U = 120 В белгілі. Анықтау керек: а) тоқтар
I 1 , I 2 , I; б) эквивалентті кедергі R; в) қуаттар Р 1 , Р 2 , Р 3 . Ш е ш і м і : а) тоқтар: 𝐼 =
𝑈
=
120
= 6 𝐴; 𝐼 =
𝑈
=
120
= 4 𝐴;
1
𝑅
1
20
2
𝑅
2
30
I= I 1 + I 2 =6 + 4 =10А; б) эквиваленттік кедергі 𝑅 =
𝑅
1
𝑅
2
=
20∙30
=
𝑅
1
+𝑅
2
20+30
12 Ом; в) жеке тармақтардың қуаттары: Р 1 = UI 1
= 120 • 6 = 720 Вт;
Р
2
= UI 2 = 120 • 4 = 480 Вт; бүкіл тізбектің қуаты Р = UI = 120 • 10 =
1200 Вт.
Кирхгофтың екінші ережесі: тармақталған электр тізбектің кез
келген контурында əрекет ететін ЭҚК алгебралық сомасы осы
контурдың барлық белсенді кедергілеріндегі кернеудің төмендеуінің
алгебралық сомасына тең (1.5-сурет):
∑ 𝐸 = ∑ 𝐼𝑅
Осы формуланы құрастыру əдістемесі:
■
контурды айналып өту бағытын контур ішіндегі стрелка арқылы
көрсету;
■
алгебралық қосу кезінде, белгісі «+» ЭҚК-ді жəне бағыты
айналып өту бағытымен сəйкес келетін кернеу түсулерін алу;
қарама-қарсы бағытталған «-» белгісі ЭҚК алу.
1.5 -суретте көрсетілген контур үшін Кирхгофтың екінші ережесі
мына түрде жазу керек
Е 1 + Е 2 - Е 3 = R 1 I 1 - R 2 I 2 +R
3
I
3
.
1.5 -сурет. Электр тізбегінің торабы (a)
жəне ЭҚК көздері бар контур (б)
17
Тармақталмаған тұйық тізбек үшін Кирхгофтың екінші
ережесіне жəне Ом заңына сəйкес жазылған өрнектер сəйкес келеді;
жəне де осындай тізбектің барлық пассивті элементтері арқылы
жалғыз тоқI өтеді.