Оқулық «Білім беруді дамытудың федералдық институты»
ЭЛЕКТР СИГНАЛДАРЫН КҮШЕЙТКІШТЕР
жүктеу/скачать 5.26 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 13.1 -сурет.
| ЭЛЕКТР СИГНАЛДАРЫН КҮШЕЙТКІШТЕР
13.1. НЕГІЗГІ АНЫҚТАМАЛАР Өнеркəсіптік электроникада электрлік сигналдарды күшейту қажеттілігі жиі кездеседі, мысалы, электрлік емес əдістермен электрлік емес шамаларды өлшеу, технологиялық үдерістерді бақылау жəне автоматтандыру. Осы міндеттерді шешу үшін электрондық күшейткіштер қолданылады. Кішігірім электр энергия мөлшерін жұмсау арқылы əлдеқайда көп энергияны басқаруға болатын құрылғылар күшейткіштер деп аталады. Күшейткіштер ғылым мен техниканың əр түрлі салаларында кеңінен қолданылады. Күшейткіштің құрамына күшейткіш (белсенді) элемент, пассивті элементтер жəне қуат көзі кіреді. Күшейткіш элементтің тағаындалуы - қуат көзінің электр энергиясын күшейтілген сигналдардың энергиясына айналдыру. Күшейткіштің кірісіне қолданылатын күшейтілген сигнал осы энергияны түрлендіру үдерісін бақылайды. Нəтижесінде шығыс сигналы кіріс сигналының функциясы болып табылады. Қуат көзінің қуатына байланысты шығыс сигналының қуаты күшейген сигналдың қуатынан бірнеше есе көп. Күшейткіш сигналдардың қуаты күшейткіштің шығыс тізбегіне қосылған жүктемеде бөлінеді. Күшейткіштің пассивті элементтері күшейткіш элементтің қажетті жұмыс режимін қамтамасыз ету жəне басқа мақсаттар үшін қолданылады. 13.1 -сурет. Күшейткіштің құрылымы схемасы: 1 — сигнал көзі; 2 — төртұшты; 3 — жүктеме 195 Күшейткішті (13.1-сурет) кіріс қысқыштарына сигнал көзі 1, ал шығыс қысқыштарына жүктеме 3 қосылған төртұшты түрінде көрсетуге болады. Егер күшейткіштің бір күшейткіш элементі сигналдың қажетті күшейтуін қамтамасыз етпесе, онда кейбір байланыс элементтерінің көмегімен бір-бірімен байланыстыратын бірнеше күшейтетін элементтер пайдаланылады: резисторлар, трансформаторлар жəне басқалары. Бір күшейткіш элементті жəне оған жатқызылған элементтерді күшейткіш каскад деп атайды. Күшейткіштерді шартты түрде үш түрге бөлуге болады: кернеу, тоқ жəне қуат күшейткіштері. Осындай бөлудің шартты сипаты кез- келген күшейткіш түбінде қуатты күшейтетінімен байланысты. Күшейтілген сигналдардың табиғаты бойынша гармоникалық жəне импульстік сигналдар күшейткіштері бөлінеді. Сигналдың күшейтілетін жиіліктерінің диапазоны мен абсолюттік мəндері бойынша тұрақты тоқ күшейткіштері (өткізу жолағының нөлден жоғарғы жұмыс нүктесіне дейін), айнымалы тоқ, жоғары жиілік, аралық жиілік, төмен жиілік (дыбыс жиілігінің күшейткіштері), кең жолақты күшейткіштер арасында бөлінеді. Қолданылатын күшейткіштерге байланысты транзисторлар, түтіктер, диодтар, магниттік жəне басқа да күшейткіштер ерекшеленеді. Қолданылатын каскад аралық байланыстарға байланысты гальваникалық байланысы бар күшейткіштер (бұл тікелей немесе потенциометриялық байланыс; мұндай байланыстың каскадтары сигналдың тоқ жəне кернеуінің құрамдас бөліктері ғана емес, сонымен қатар тұрақты компонент күшейе алады), резисторлық- сыйымдылықты байланыс (ЛС-байланыс) (конденсатор каскадтың шығу тізбегінен келесі сатыға шығу үшін кернеудің тұрақты компонентіне жол бермейтін бөлгіш элемент), трансформаторлық қосылыспен, тербелмелі контур арқылы байланысатын күшейткіштер болады. жүктеу/скачать 5.26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|