Сурет-1 – Mapinfo Professional бағдарламасының көрінісі

Қ.А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінің хабарлары 
(математика, физика, информатика сериясы), №1 (24), 2023 
 
 
 
99 
ГАЖ зерттеу және қолданбалы сипаттағы жұмыстарды жүзеге асыруда әртүрлі ғылыми 
орталықтар мен зертханаларда белсенді қолданылатынын ескеріңіз. Университет студенттері 
ГАЖ технологияларын қолдана отырып, іргелі зерттеулер жүргізуге өз үлестерін қосуда. 
Зерттеудің мақсаты – университетте ГАЖ технологияларын оқытуда географиялық 
ақпараттық жүйелердің қолданылуын талдау және тұрғылықты аумақтың ГАЖ-сін тереңірек 
зерттеу жүргізіп, мүмкіндіктерін талқылау. 
Талдау мен нәтижелер 
Қазақстанның білім беру жүйесінде ГАЖ технологиялары барған сайын танымал бола 
бастады. ГАЖ әсіресе кеңістіктік процестер мен қалааралық объектілерді талдауда кеңінен 
қолданылады: ақпараттық технологиялар, география, геология, экология, биология және т.б. 
бағыттарда. Бірақ оларды геоақпараттық жүйесін құрып, енгізу әрекеттері кезінде келесі 
қиындықтар кездеседі: оқу орындарының зертханаларындатехникалық жабдықталуының 
әлсіздігі; пайдалану оқу-құралдары және әдістемесінің болмауы; сонымен қатар, зерттеу 
жүргізілетін білім беру стандарттары оқу мақсатындағы электронды құралдармен жұмыс 
істеу үшін жеткіліксіз қамтамасыз етеді.
Олардың білім беру мекемелерінде ГАЖ қолдану мәселесі бойынша шетелдік 
мақалаларды талдау қазіргі уақытта әлемнің көптеген елдерінде цифрлық білім беру 
ресурстары білім беру процесінде кеңінен қолданылатынын, бірақ сонымен бірге кейбір 
қиындықтарға тап болғанын көрсетті. Осы елдердің жалпы білім беру мекемелерінде 
геоақпараттық технологияларды қолдану мәселелерін зерттеуге көп көңіл бөлінеді. 
Униветситеттерде «Геоақпараттық технологиялар» курсы енгізілу қажет. Курстың 
негізгі білім беру мақсаты жалпы білім беру мекемелерінде ГАЖ оқытудың қуатты 
инновациялық құралы ретінде әрі қарай пайдалану үшін геоақпараттық технологияларды 
игеру болып табылады. Кеңістіктік ойлауды қалыптастыратын ақпараттық модельдердің 
ішінде Цифрлық карталар мен ғарыштық суреттер пайда болады, бұл болашақ мамандардың 
кәсіби педагогикалық АКТ – құзыреттілігін арттыру мақсатында осы білім беру құралдарын 
игеру қажеттілігін білдіреді. 
Университеттер үшін ГАЖ-ні техникалық факультеттерде, атап айтқанда IT 
мамандықтардың оқу жоспарына енгізу оң қадам болды, онда студенттер оларды ГАЖ 
технологиялар сабақтарында қолдануға үйретіледі. ГАЖ технологиялар сабақтарында 
студенттер нақты ГАЖ құрылымы және оның қолданылатын бағдарламаларымен үйренетін 
болады.
Әр түрлі қызмет салаларында жұмыс істейтін мамандардың көпшілігі ArcGis, Qgis, 
Mapinfo Professional, AutoCad сияқты шетелдік бағдарламалық жасақтаманы қолданады. Оқу 
орындарында бағдарламалық жасақтаманың ішінде ГАЖ панорамасы жетекші болып 
табылады. 
IT бағытындағы мамандықтарда геоақпараттық жүйелерді оқыту университет 
бағдарламасының міндетті пәні болуы керек деп санайды. Осы пәнді енгізудің басты 
себептері әр сабақтарда студенттер берілген жобаларымен өздерінің жұмыстарын орындап, 
нәтижесін қажет ететін мекемелерге ендіріп, тәжірибелерін шыңдай түседі [11].
Жоғарыда аталған сандық карталар, ғарыштық суреттер және т.б. геоақпараттық жүйе 
сияқты, әртүрлі тақырыптық және контурлық карталарда, цифрлық ғарыштық суреттерде 
көрсетілген географиялық нысандармен және процестермен жұмыс істеуге мүмкіндік беретін 
құралдарды қамтитын бағдарламалық қабықтан тұрады (Сурет-2). 

жүктеу/скачать 0.95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: