92
құймаларды жасау технологиялық процестері туралы түсінікке ие болуы
керек.
Құйылған
бөлшектің
технологиялықтығын
жасаған
кезде,
құрылымдаушы технологиялықтыққа әсер ететін көптеген факторларды
ескеруі керек.
Оларға физикалық және химиялық, құю,
арнайы және басқа да
қасиеттер жатады; өндірістік құймалардың таңдаған әдісін технологиялық
ерекшеліктері - өлшемді дәлдігі, беттік қабатының кедір-бұдырлығы,
механикалық өңдеудің әдібі, құймалардың құрылымы мен механикалық
қасиеттерін, оның конфигурациясының күрделілігі және т.б.; құрылымдық
анықтап алуын жетілдіру арқылы (жоғары
механикалық қасиеттері бар
құймаларды пайдалану арқылы үйлестіру, бөлшектердің құрылымдық
компоненттерін есептеу), және сонымен қатар құймалардың мөлшерінің
дәлдігін арттырумен, механикалық өңдеу әдіптерін төмендетумен, қабырға
қалыңдығы азайтумен, тағы басқалармен
құйманың ең жоғары салмағын
барынша төмендетуін.
Құрылыстың технологиялық құрылысын бағалау металды пайдалану
коэффициентімен (МПК), өңделмеген бетінің коэффициентімен (ӨБК),
габариттік коэффициентімен (K) және басқа көрсеткіштермен жүзеге
асырылады.
Металдарды пайдалану коэффициенті дайын бөлшектің (Mб)
салмағының дайындаманың салмағына (Mд) қатынасы. Ол құйманы өңдеу
кезінде алынатын металдың мөлшерін көрсетеді (MПК = Mб/Mд). ӨБК =
Fн/Fж көрсеткіші - өңделмеген бетінің (Fөбк) бүкіл бетіне (Fж) қатынасы -
бөлшекті жасау геометриялық дәлдігі мен оның беткі қабатының сапасын
сипаттайды. К = А • Б • В /Мотл көрсеткіші - құйма салмағына (Мотл, кг) -
жалпы өлшемдердің өнімін (А - ұзындығы, B - ені, B - құйманың биіктігі, дм)
білдіреді - жалпы өлшемдердің өнімі құйманың технологиялық мүмкіндігіне
әсер етеді. Бұл көрсеткіш неғұрлым кіші болса, соғұрлым құйма
технологиялықты болады.
Құйма бөлшектердің
технологиялық құрылымдарында, құйма
жабдықтарымен құймалардың өздерін өндіруді жеңілдететін қарапайым түзу
контурлар болу қажет; құрылымдық элементтердің қажетті беріктігін және
қалыптың қуысының балқытылған металмен дәнекерлеумен кем құюларда
ақаулар пайда болмаумен жақсы толтыруын қамтамасыз ететін құймалардың
әр түрлі қималарындағы минималды рұқсат етілген қабырғалардың
қалыңдығы; қалдық кернеулерді азайтуға және шөгуінің ақауларын
болдырмауға мүмкіндік беретін тегіс өтпелер мен түйіндесулер,
қаттылық
қабырғылар және басқа да құрылымдық элементтер; ішкі қуыстарды жобалау
кезінде, құймалардан өзекшелерді қолайлық жою және басқа да әрлеу
операцияларын жасау үшін терезелер мен саңылаулардың жеткілікті саны;
қалыптастыру еңкіштермен контурларды бұрмалаусыз құймаларды өндіруді
қамтамасыз ету және олардың есебінен құйма салмақтығын көбейтуді
қамтамасыз ететін бүйірлік беттерде құрылымдық еңкіштер болады.
93
Бұдан басқа, сыртқы бетінде құйылған құймалар сыртқа
шығарылмайтын бөліктерге, жұқа қабырғаларына, терең қуыстарына, жабық
қуыстарға және тегістеуге болмайды, бұл құйма
қалыпты жасауды, тазалауды
және құймаларды тазарту және шабуға қиындатады.
Достарыңызбен бөлісу: