14.3.
Өтемдік әдіс
Өтемдік әдістің мәні, өлшенетін фазалық ығысуды, өлшеуіш фаза
айналдырғыштың көмегімен жасалатын фазалық ығысудың белгілі
шамасымен салыстыру. Осы әдісті және оның экрандағы көрінісін
жүзеге асыратын өлшеу қондырғысының құрылымдық схемасы 14.5-
суретте берілген. Схема өлшеу 1 фаза ауыстырғышын және фазаны
теңестіру 2 индикаторын қамтиды, бұл жағдайда өшірілген генератор
қашауымен осциллограф қолданылған. Сигнал и
1
осциллографтың
Y
кірісіне фаза айналдырғыш арқылы беріледі, ал и
2
сигналы Х кірісіне -
тікелей осциллографқа беріледі.
Фазалық ығысу Δφ, и
1
және и
2
екі сигнал арасында и
3
(сөйлем
аяқталмай қалған сияқы)
Экранда көлбеу түзу сызық пайда болғанға дейін фаза
айналдырғыштың көмегімен,
қосымша сигналдың фазасын өзгерту
арқылы анықталады (14.5-сурет, б), яғни, и
2
и и
3
сигналдарының
фазасының теңесу сәтіне дейін.
Бұл жағдайда фазалық жылжу Д ф фазалық ығысу шамасы фаза
айналдырғыш шкаласы бойынша оқылады. Дәлірек өлшеу үшін,
осциллограф сәулесінің тік және көлденең ауытқуларының
күшейткіштері шығаратын фазалық ығысудың мүмкін теңсіздігін
тексеріп және өтеу қажет. Бұл процедура бұрын көрсетілген эллипс
әдісін қарастыру кезіндегідей тәртіпте орындалады. Осы әдістегі өлшеу
қателіксесі негізінен фаза айналдырғыш шкаласының градуировкалау
сапасымен анықталады және 0,1-0,2 ° дейін жетеді. Өтемдік әдіс
әртүрлі құрылғылармен (сүзгі, толқынды волновод кесіндісі және т.б.)
пайда болатын фазалық ығысуын өлшеу үшін СВЧ микротолқынды
диапазонда да қолданылады. Өлшеу процесін 14.6-суретте
көрсетілген құрылымдық схемалармен түсіндіруге болады. 14.6,
мұндағы Г — СВЧ генератор; AT — шешуші аттенюатор; ФВ —
өлшеуіш СВЧ-фаза айналдырғыш; Z —сыналатын құрылғы; КЗ —
қысқа тұйықтауға арналған тығын.
14.5-сурет. Өтемдік әдіспен фазалық ығысуды анықтау: а —
с х е м а ;
б
— э к р а н д а ғ ы
т ү р і ;
1
—
ф а з а
а й н а л д ы р ғ ы ш ; 2 — и н д и к а т о р
256
|