Алайда, көптеген жағдайларда өлшеу механизмінің мүмкіндігі
өлшеудің барлық талаптарын, мысалы талап етілетін қуаттың өлшеу
шегіне, персоналды жоғарғы кернеу тізбегінен қорғауға және т.б.
қатыстыларын қанағаттандыра алмайды. Бұл жағдайда өлшенетін
электрлік шама
Х
э
алдын ала П
ээ
түрлендіргішінде (4.1,
б суретті
қараңыз) өлшеу механизмінің
параметрлеріне сәйкес келетін,
У
э
электр шамасына түрленуге ұшырайды.
Электрлік шаманы осылай электрлікке түрлендірушілерге өлшеу
трансформаторлары, тұйықтағыштар, кернеу бөлгішері және ауыспалы
тоқты тұрақтыға түрлендіретін қосымша резисторлар жатады (3-
тарауды қараңыз). Құрылымдық сызба аспаптары (4.1, а,
б суреттерін
қараңыз) тек тікелей бағалау әдісі бойынша жұмыс істейді және
тікелей бағалау аспаптары деп аталады.
Әркелі режимдегі салыстыру әдісі бойынша жұмыс істейтін
аспаптың құрылымдық сызбасы 4.1,
в суретте
ұсынылған. Өлшенетін
электрлік шама Х
э
немесе онымен туындайтын нәтиже әдетте
өлшеу
тізбегі ӨТ деп аталатын түрлендіргіш және и
всп
көмекші қуат көзінен
алынатын арқылы бірыңғай
Х
эк
тұрақты мәнінің Х
э
шамасымен
бірқатар тізбек бөлігінде компенсацияланады.
Егер
Х
эк
шамасы
өлшенетін
Х
э
шамасын
толық
компенсацияламаса,
онда ДХ
э
= Х
э
— Х
э
.
к
айырмасы Г,тікелей
бағалаудан ИП түседі және осы аспап бойынша есеп ДХэ функциясы
болады.
Тікелей бағалауды өлшеуіш аспап оны күрделі құрылымдық
аспаптардың шығуында пайдаланатын жағдайды бұдан әрі
өлшеуіш
деп атайтын боламыз.
Егер аспап тепе-тең режимде салыстыру әдісі бойынша, яғни
нөлдік әдіс бойынша жұмыс істейтін болса,
онда оның құрылымдық
сызбасын 4.1, г суретіне сәйкес бейнелеуге болады. Бұл жағдайда
Х
эк
шамасы
4.1-сурет.
Электрлік шаманы өлшеуге
арналған аспаптардың құрылымдық сызбасы:
а — тек өлшеу механизмімен;
б — электрлік
шаманы электрлікке түрлендіру;
в — әркелкі
режимде
салыстыру әдісі бойынша; г — тепе-тең
режимде салыстыру әдісі бойынша;
д —
автоматты теңестіру
78