Оқшаулау кедергісін өлшеу

7.9-сурет. Мегомметрдің тізбек сызбасы 
Аспап өлшеу механизмінен шығып 
кеткен тоқты бұрып жіберуге, сондай-ақ 
өлшенетін кедергі қосылатын Л (сызық) 
және З (жер) қысқыштары арасындағы 
оқшаулау кедергісінің әсерін жоюға 
мүмкіндік беретін Э(экаран) қысқышымен 
жабдықталған. Бұл қатарлас өлшенетін 
кедергі қосылған оқшаулау кедергісі, 
соңғысы үлкен мәндер кезінде, өлшеу 
қателіктеріне әкелуі мүмкін. 
Жылдамдықтың ортадан тепкіш реттеуіші логометрмен үйлесіп, іс 
жүзінде генератор роторының айналу жылдамдығынан аспап 
көрсеткішіне толық тәуелсіздігін қамтамасыз етеді.
Үлгі ретінде екі өткізгіштік желінің жерге қатысты оқшаулау 
кедергісін өлшеуді қарастырамыз. Бұл ретте екі нұсқа болуы мүмкін: 
1) 
желі кернеулі болмайды; 
2) 
желі кернеулі болады. 
Егер желі кернеулі болмаса, онда оқшаулаудың кедергісін 
мегомметрмен өлшеу оңтайлы. Желі кернеулі болған жағдайда, 
оқшаулау кедергісін өлшеу үшін вольтметрді қолданады.
7.10-суретте кернеулі болмайтын желінің оқшаулау кедергісін 
өлшеуге арналған тізбек сызбасы ұсынылған.
Мегомметрмен өлшенген кедергі 
мұндағы R
A
және R
B
— жерге қатысты А және В сымдарын оқшаулау 
кедергісі . 
Өлшенген кедергі R
A
немесе R
B 
кедергісіне қарағанда аз және егер 
R
B
өлшенген кедергі жарытымды нормада болып шықса, онда жерге 
қатысты кез келген сымдардың (R
A
және R
B
) кедергісі нормаларға 
сөзсіз үйлесетін болады.
Сымдар арасындағы оқшаулау кедергісін өлшеу тек егер R
н
күші 
ажыраған жағдайда ғана мүмкін.
7.11-суретте вольтметрдің көмегімен кернеулі болатын желінің 
оқшаулау кедергісін өлшеуге арналған тізбек сызбасы көрсетілген. 
+ 
129 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
В сымына қосылған вольтметр кезінде А сымын оқшаулау арқылы 
баратын j
2
тоғы үшін өрнекті былай жазуға болады: 
 
В сымына қосылған вольтметр кезінде А сымын оқшаулау арқылы 
баратын j
2
тоғы үшін өрнекті былай жазуға болады: 
Рис. 7.10. Схема цепи при измере-
нии 
сопротивления 
изоляции 
сети, 
не 
находящейся 
под 
напряжением 
7.11-сурет.Кернеулі желінің оқшаулау 
кедергісін өлшеуге арналған тізбек сызбасы 
Оқшаулауды өлшеу үшін келесілерді анықтаймыз: 
1) U желінің жұмыс кернеуі; 
2) А сымы және жер арасындағы U
A
кернеуі (тоқ аударғыштың А 
күйі кезіндегі вольтметрдің көрсетуі ); 
3) В сымы және жер арасындағы U
B
кернеуі (тоқ аударғыштың В 
күйі кезіндегі вольтметрдің көрсетуі). 
Вольтметрдің кедергісін R
V 
арқылы белгілеп, R
A
және R
B
— жерге 
қатысты А және В сымдарын оқшаулау кедергісін, А сымына 
вольтметрді қосқан кезде, В сымын оқшаулау арқылы баратын j
1 
тоғы 
үшін, өрнекті былай жазуға болады: 
(7.4) 
R
A
және R
B
қатысты алынған екі теңдеуді шеше отырып, жерге 
қатысты А сымын оқшаулау кедергісін және: 
жерге қатысты В сымын оқшаулау кедергісін табамыз :
130 
7.10-сурет. Кернеуі болмайтын, желіні 
оқшаулау кедерігісін өлшеу кезіндегі 
тізбек сызбасы 

(7.5) 
Жерге қатысты сымдардың әрқайсысының оқшаулау кедергісін табу 
үшін, оларды қосқан кездегі вольтметрдің көрсетуін есептеу қажет және 
бұл көрсетулерді келтірілген формулаларға қою қажет. 
Егер жерге қатысты сымдарды оқшаулау кедергісі вольтметрдің 
кедергісімен салыстырғанда шамалы болса, онда R
A
және R
B
 кедергісі 
арқылы баратын тоқты, сондай-ақ (7.4) және (7.5) өрнектеріндегі U
A
және U
B
кернеулерінің кемуін ескермеуге болмайды. Сонда 
(7.4) және (7.5) өрнектері тым қарапайым түрінде болады: 
Кабельді оқшаулаудың бүлінуі кабельдің тарамы мен сауыттары 
арасындағы саңылаусыздықтың бұзылуы кезінде, кабель тарамының 
үзілген тарамдары арасындағы саңылаусыздықтың бұзылуы кезінде 
орын алуы мүмкін.
Электр желісін басқару пульті кабелінің бүлінген жерін анықтау 
үшін әртүрлі әдістерді қолданады. Осы мақсат үшін көпірдің екі иінін 
құрайтын екі тарамнан шығатын дара көпірлерді жиірек пайдаланады. 
Үлгі ретінде 7.12-суретте кабельдің тарамдары мен сауыттары 
арасындағы саңылаусыздықтың бұзылған жерін анықтау үшін көпір
тізбектерінің сызбасы келтірілген. А және Б тарамдарының дұрыс және 
бүлінген ұштары тұйықталады. Сонда R
x
кедергісімен және 2R
1
— R
x 
кедергісімен (R
1
— бір тарамның кедергісі) R
1
және R
2
. Кедергілерінің 
қорапптарымен жасалған көпірді аламыз.
Көпірдің теңелуі кезінде ( R
1
/R
2
реттеу жолымен) болатыны: 
мұндағы k — коэффициент. 
7.12-сурет. Кабельдің тарамдары мен сауыттары арасындағы 
саңылаусыздықтың бұзылған жерін анықтауға арналған көпір 
тізбегінің сызбамы 
131 

Бұдан 
сонда өлшеу көпірінен бүлінген жерге дейінгі арақашықтық
мұндағы s — сымның кесігі; р — меншікті кедергі. 
Егер кабельдің кесігі бүкіл ұзындығы бойы бірдей болса, онда 
формулаға (7.6) R
x
және R
1
орнына l
x
және l қоюға болады, сонда 
Өлшеу тізбегінің барлық жалғағыш сымдарының кедергісі R
x
және 
R
1
кедергілеріне қарағанда едәуір аз болуы қажет, олай болмаған 
жағдайда өлшеудің едәуір қателігі орын алатын болады.
Дара көпірлер құрастырылымының қатарында кабельдің бүлінген 
жерін қарастырылған әдіспен анықтау үшін, оларды пайдалану 
мүмкіндігі көзделген.

жүктеу/скачать 6.25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: