9.2-сурет. Баллистикалық тұрақты гальванометрді анықтауға арналған
тізбектер сызбасы
Өтетін электр баллистикалық тұрақты
Cq арқылы орнатылады.
Q
3
=C
Q
a
б
Онда біржола
бұнда С
ф
—
магниттік тасқын С
ф
-
RC
q
арқылы өрнектелген
баллистикалық тұрақты гальванометр.
Баллистикалық гальванометрді магниттік тоқ тасқынын өлшеуге
пайдалану әр өлшеу алдында өлшеу тізбегінің параметрлерін анықтау
қажеттігіне байланысты. Бұл қажеттілік баллистикалық тұрақты құрал
гальванометрдің динамикалық қасиеттеріне әсер етуші өлшеу
тізбегінің кедергісіне байланыстылында. Баллистикалық тұрақты
гальванометрді әдетте қондырғы көмегімен анықтйды, оның
сызбасы
9.2-суретте көрсетілген.
Тоқ аударғыштың SA күйін өзгерту кезінде өзара индуктивтікке М
тізбектелген магниттік тасқын ±
2MI өзгереді, өйткені бұл ретте
тізбектегі тоқ күші -I -н +I –ге дейін, яғни, 2I –ге өзгерген. Тасқын
ілінісінің өзгеруі салдарынан
2MI заряд
пайда болады
.
Q
3
= 2MI/R,
ал баллистикалық тұрақты (магниттік тасқын бойынша) бұл жағдайда
мына формула
бойынша анықталады
бұнда R - R
H
.
K
+ R
r
+ R
2
( R
H K
— өлшеу катушкасының кедергісі).
Магниттік тасқындарды өлшеу үшін магнитэлектрлік құралдар жиі
қолданылады,
олар
веберметр
деп
аталады.
Баллистикалық
гальванометрлерден олар механизмде кезеңсіз өткізгіштермен жасалған
кішігірім қарсы әрекет етуші кезеңнің болуымен ерекшеленеді.
157
9.3-сурет. Магнитэлектрлік
веберметр сызбасы
(9.3-сурет).
Өлшеу
катушкасын
механизмге тоқ ауыстырғыш SA
арқылы қосады (И күйінде). Егер
өлшеу
катушкасының тасқын ілінісі
өзгерсе
(оның
магнит
өрісінде
қозғалғанда), құралдың жылжымалы
жиектемесінде тоқ күші өзгереді, ол
оның
АФ
Ж
шамалас
бұрыштың
ауытқуына әкеледі. Сонымен бірге
кезеңсіз өткізгіштердің қарсы әрекеті
әсерімен
шартталған
қателіктер
болымсыз.
Егер өлшем катушкасының тасқын
ілінісі өзгеріссіз болса, онда
құралдың жылжымалы бөлігі кез келген күйде болады. Құралдың
жылжымалы бөлігін орнату үшін өлшеу алдында шкаланың бастапқы
мағынасында түзетудің әртүрлі тәсілдерін қолданады. Магнитэлектрлік
веберметрді түзетудің мүмкін болатын сызбасының бірі 9.3-суретте
көрсетілген. Тоқ ауыстырғышты SA К күйіне орната отырып, құралға
тұрақты жылжымалы магнит өрісіндегі түзетуші катушканы Х
к
қосады.
Тұрақты магнитті жылжыту кезінде катушкада ЭҚК пайда болады
және талап етілген күйге құрал жиектемесі орнатылады.
Қарастырылған магнитээектрлік веберметрдің негізгі кемшілігі-
жоғары емес сезімталдық. Оны заманауи
веберметрлерде жоғарылату
үшін фотоэхлектрондық күшейткіштер пайдаланылады. Бұл құралдар
оптикалық құрылғымен магнитэлектрлік механизмді құрылымды
біріктіреді.
Өндірісте шығарылған веберметрлердің ± 1,5 % аспайтын негізгі
келтірілген қателігі бар.
Уақытпен өзгеретін магниттік тасқынды өлшеу.
Ауыспалы магниттік
Достарыңызбен бөлісу: