Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»



Pdf көрінісі
бет82/133
Дата28.01.2024
өлшемі6.25 Mb.
#490121
түріОқулық
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   133
Шишмарёв Өлшеуіш техникасы. Оқулық

N
x
импульстері 
б 
10.10-сурет. Уақыт аралығын өлшеудің цифрлық әдісі: 
а — құрылымдық сызба; б — уақытша диаграммалар
Егер формуладағы (10.4) Δt
д
қателігін елемесек, онда есептеуішке 
түсетін импульстер саны
 
тең болады, ал өлшенетін N
x
импульстер санына шамалас болады : 
Tx = NxTo. 
(10.5) 
Цифрлық есептеуішке берілетін есептеуіштің шығу коды олармен 
есептелген N
x
есептік импульстеріне, ал цифрлық өлшемдік 
құрылғысының көрсетуі — T
x
периодына сәйкес келеді. Есептік 
импульстердің ілесу периоды Т
0
= 10
-n
қатынасынан таңдалады, 
мұндағы n — бүтін сан. Әсіресе, n = = 6 кезінде цифрлық өлшемдік 
құрылғы T
x
периодына сәйкесетін N
x
импульстерінің санын бейнелейді. 
T
x
периодын өлшеу қателігінде, жиілікті өлшеу кезіндегі сияқты
жүйелік және кездейсоқ құрастырушылар болады.
Жүйелікті құраушы қателіктер үлгілік жиіліктік генератордың 
(оның кварцтық генераторы) 5
кв
тұрақтылығына, ал кездейсоқ —
негізінен 10.5-бөлімшесінде қарастырылған A/д дискреттеу қателігімен 
182 


 анықталады. Осы қателіктің максималды мәнін есептік импульс тер 
санын N
x
на ± 1 есептік импульске эквивалентті өзгерту арқылы 
есептеуге ыңғайлы. Бұл ретте, дискреттеудің максималды абсолюттік
қателігі N
x
 ± 1 және N
x
кезінде, (10.5) формула бойынша алынатын, Т
х
периодының екі мәнінің айырмасы арқылы анықталуы мүмкін және ол
келесідей түрінде болады:
ΔТх = ±То. 
Тиісті максималды салыстырмалы қателік мына формула бойынша 
жазылады: 
мұндағы f — генератордың үлгілік жиіліктік мәні , f = 1/T
0

Сондай-ақ, өлшеу қателігіне кездейсоқ заң бойынша оларды 
уақтыша модуляциялау қалпына енетін и
3
строб-импульстерін және и
4
есептік импульстерін (10.10, а суретті қараңыз) қалыптастыру 
каналдарындағы шу әсер етеді. Алайда, сигнал/шудың үлкен қатысымен 
нақты аспаптардың қателігін өлшеу каналдардың шуынан дискреттеу 
қателігімен салыстырғанда аз ескеріледі.
Пайызбен өрнектелген уақыт аралығы өлшемінің жиынтықтық 
салыстырмалы қателігі формула бойынша анықталады:
(10.6) 
(10.6) өрнектен көргеніміздей, өлшеудің жиынтық қателігі Т
х
уақыт 
аралығының азаюы кезінде өседі және өлшеу дәлдігі үлгілік жиілік 
генераторындағы f
0
жиілігінің ұлғаюы кезінде, яғни N
x
есептік 
импульстерінің ұлғаюы есебінен артады. Осы мақсатпен өлшеу 
сызбасына кіру құрылғысынан кейін К бөлу коэффициентімен бірге 
зерттелетін сигналдың жиілік бөлгіші енгізіледі ( 10.10, а суретте бұл 
көрсетілмеген). Бұл ретте, өлшеу процесі Т
х
периодтарының К коэффи-
циентінің мәнін анықтауға алып келеді. Нәтижесінде салыстырмалы 
қателік К есе азаятын болады.
Бұдан 
басқа, 
дискреттеу 
қателігін 
өлшеу 
нәтижелерін 
статистикалық өңдеумен бірге бір және сол уақыт аралығын көп рет 
қайталап өлшеу есебінен азайтуға болады. Алайда, бұл ретте өлшеу про-
цесінің уақыты едәуір ұлғаятын болады, сондықтан қазіргі кезде өлшеу 
процесінің дұрыс уақыты кезінде, дискреттеудің қателігін азайтуға 
мүмкіндік беретін әдістер әзірленген. Осындай әдістерге нониустық әдіс 
пен интерполяциялық әдіс жатады. 
183 


10.11-сурет. Уақыт аралығын интерполяция әдісімен өлшеу: 
а — өлшенетін аралық; б — есептік импульстер; в — кеңейткіштердің шығу 
импульстері; г —кеңейтілген аралықтарды бейнелейтін есептік импульстер тобы 
Интерполяциялық әдіс өлшенетін уақыт аралығын толтыратын 
есептік импульстер периодының бүтін санымен есептелуден басқа 
тіреуші және бірінші есептік импульстер арасында, сондай-ақ соңғы 
есептік және аралықтық импульс арасында жасалған периодтың 
бөлшектік бөліктерінен тұрады.
Уақыт аралығын өлшеуге арналған интерполяциялық әдістің мәні
10.11-суретте түсіндірілгендей, келесімен қорытындылады. Басы мен 
соңы и


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   133




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет