Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»

1 1 - т а р а у
БЕЙЭЛЕКТРЛІК ШАМАЛАРДЫҢ ЭЛЕКТРЛІК ӨЛШЕМІ
11.1. Негізгі мағлұматтар 
Бейэлектрлік шамаларды өлшеуге арналған әртүрлі электрлік 
аспаптардың негізгі бөлігі өлшеу түрлендіргіші немесе өлшенетін 
бейэлектрлік (кіру) шаманы электрлік (шығу)шамасына түрлендіру 
үшін пайдаланатын түрлендіргіш болып табылады.
Түрлендіргіштер олардың әрекет ету қағидаты бойынша, яғни 
бейэлектрлік шаманы электрлікке түрлендіру үшін пайдаланатын 
физикалық шама бойынша жіктеледі.
Өлшенетін шаманы R кедергі, L индуктивтілік, М өзара
индуктивтілік немесе С сыйымдылық сияқты электрлік параметрлерге 
түрлендіретін түрлендіргіштерді параметрлік деп атайды.  Өлшенетін 
бейэлектрлік 
шаманы 
ЭҚК 
түрлендіретін 
түрлендіргіштерді
генераторлық деп атайды.
Параметрлік 
түрлендіргіштерді 
қолдану 
кезінде 
электр 
энергиясының көмекші көзінің болуы міндетті, сонда қалай 
генераторлық түрлендіргіштердің өздері электр энергиясының көзі 
болып табылады және оларды пайдалану кезінде көмекші көз тек 
түрлендіретін шаманы күшейту үшін қажет болады.
Бір және сол түрлендіргіш әртүрлі бейэлектрлік шамаларды өлшеу 
үшін қолданылуы мүмкін.
11.2. Реостаттық түрлендіргіштер 
Реостаттық түрлендіргіштер тәуелсіздік құра отырып, X өлшенетін 
бейэлектрлік шаманың әсерінен қозғалтқышы ауыстырылатын 
реостатты құрайды 
R = f(X), 
мұндағы R — түрлендіргіш кедергісі 
11.1-суретте иілген пластина түріндегі 5оқшаулау материалдарынан
(текстолит, пластмасса, лак жағылған алюминий) орындалған, 
салыстырмалы үлкен кедергілік және температуралық коэффициенті аз 
187 

 -
кедергілік 
сыммен 
оралған, 
платиноиридийлік 
қорытпа 
мангиннен әзірленген реостаттық
түрлендіргіш 
құрылғысы 
ұсынылған. 
Кедергіні 
барынша 
бірқалыпты өзгерту және шөткенің 
білік санының байланыс қабатына 
үйкелуі моментін азайту үшін үлкен 
болуы мүмкін. Платиноиридийлік 
қорытпадан орындалған 4 
түйіспелік қылшақ немесе өлшеу 
объектісімен байланысты, 1 оське 
бекітілген, 3 бау делдалдығымен 
ораманы оқшаулаудан тазаланған 
күміс бойынша ауыстырылады.
Қуат шөткеден 2 шөткеге апаратын 
тоқжолы 
(шиыршық 
серіппе) 
арқылы шешіледі.
Сымды шөткеден сенімді байланыс алу үшін байланыс күшейткішін 
5...10 г қамтамасыз ету қажет. Қазіргі кезде 0,5 бастап, 2,0 г дейін 
байланыс күшейтетін түрлендіргіштер бар.
Реостаттық түрлендіргіштерді сызықтық және бұрыштық жылжуды 
өлшеуге, сондай-ақ сызықтық және бұрыштық жылжуға механикалық 
түрлендірілуі мүмкін, басқа шамалар қатарын өлшеуге арналған 
аспаптарда қолданады.

жүктеу/скачать 6.25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: