«научное наследие заки ахметова и национальные ценности», в честь 95-летнего юбилея Заки Ахметова

216 
(
1 2 3
4 5 6
7 8 9
) => (
1 4 7
2 5 8
3 6 9
) => |
бағананы 
жолға 
ауыстырдық
| => (
1
4
7
0 −3
−6
0 −6 −12
) =>
(
1 4 7
0 3 6
0 3 6
) => (
1 4 7
0 3 6
0 0 1
) r(ранг)=2. 
Нөлдік үшбұрыштың гипотенузасына жанасатын нөлге тең емес 
элементтерінің саны матрицаның рангі болады. 
{
𝑎
11
𝑥
1
+ 𝑎
12
𝑥
2
+ ⋯ + 𝑎
1𝑛
𝑥
𝑛
= 𝑏
1
𝑎
21
𝑥
1
+ 𝑎
22
𝑥
2
+ ⋯ + 𝑎
2𝑛
𝑥
𝑛
= 𝑏
2
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
𝑎
𝑚1
𝑥
1
+ 𝑎
𝑚2
𝑥
2
+ ⋯ + 𝑎
𝑚𝑛
𝑥
𝑛
= 𝑏
𝑛1
𝑎
𝑖𝑗
, 
𝑖 = 1, 𝑚 
̅̅̅̅̅̅ , 𝑗 = 1, 𝑛 
̅̅̅̅̅ жүйенің коэффициенті. х
𝑗
-белгісіздер, 
𝑏
𝑖
-бос мүшелер. 
𝐴 = (
𝑎
11
𝑎
12
… 𝑎
1𝑛
𝑎
21
𝑎
22
… 𝑎
2𝑛
…
𝑎
𝑚1
…
𝑎
𝑚2
… …
… 𝑎
𝑚𝑛
) (
𝑥
1
𝑥
2
⋮
𝑥
𝑛
) = (
𝑏
1
𝑏
2
⋮
𝑏
𝑛
) Матрицалық түр 
Ax=b detA=
∆ 
Оператор түрі: 
𝐴 = (
𝑎
11
𝑎
12
… 𝑎
1𝑛
𝑎
21
𝑎
22
… 𝑎
2𝑛
…
𝑎
𝑚1
…
𝑎
𝑚2
… …
… 𝑎
𝑚𝑛
) Негізгі матрица 
𝐵 = (
𝑎
11
𝑎
12
… 𝑎
1𝑛
𝑎
21
𝑎
22
… 𝑎
2𝑛
…
𝑎
𝑚1
…
𝑎
𝑚2
… …
… 𝑎
𝑚𝑛
) Кеңейтілген матрица 
Ax=0 біртектес жүйе 
detA=0 жүйенің анықтауышы 
 
∑
𝑎
𝑖𝑗
𝑛
𝑗=1
х
𝑗
𝑖 = 𝑗, 𝑚
̅̅̅̅̅ тензорлық түр 
(𝛼
1
, 𝛼
2
, … , 𝛼
𝑛
), не (
𝛼
1
𝛼
2
⋮
𝛼
𝑛
) сандар жиынтығы барлық теңдеулерді тепе-
теңдікке айналдыратын болса, онда оны жүйенің шешімі деп атайды. 
Егер жүйенің кем дегенде бір шешімі болса, онда жүйе бірлескендік деп 
атайды. Егер жүйенің бірде-бір шешімі болмаса, онда жүйе бірлескен деп атайды. 
Енді Кронекер – Капелли теоремасын келтірейік. 

217 
Егер негізгі матрицаның ранг А кеңейтілген матрицаның рангіне В тең болса, 
онда жүйе бірлескен, егер r(ранг)(В)
>r(ранг)(А), онда жүйе бірлеспеген. 
1. Жүйе бірлескен, онда 
𝛼
1
(
𝛼
11
𝛼
21
⋮
𝛼
𝑚1
) + α
2
(
𝛼
12
𝛼
22
⋮
𝛼
𝑚2
) + ⋯ + α
n
(
𝛼
1𝑛
𝛼
2𝑛
⋮
𝛼
𝑚𝑛
) = (
𝑏
1
𝑏
2
⋮
𝑏
𝑚
)
бос мүшелердің бағаналары жүйе матрицасының бағаналарының сызықтық амалы 
болып табылады. 
Егер анықтауыштың кейбір жолына(бағанаға) басқа бір санға көбейген басқа 
жолын(бағанасын) қойсақ, онда анықтауыш өзгермейді және матрицаның рангінің 
анықтамасы бойынша r(A)=r(B). 
2.
r(B) > r(A), онда (
𝑏
1
𝑏
2
⋮
𝑏
𝑚
) ≠ 𝛼
1
(
𝛼
11
𝛼
21
⋮
𝛼
𝑚1
) + ⋯ + α
n
(
𝛼
1𝑛
𝛼
2𝑛
⋮
𝛼
𝑚𝑛
) 
Бұдан жүйенің бірлеспегенін көруге болады. 
1-жағдай. r(A)=r(B)=r=n m=n, b
≠0 ∆(𝐴) ≠ 0 жүйе бірлескен. Жүйенің 
шешімі біреу ғана. 
𝑥
𝑖
=
∆
𝑖
∆
Крамер формуласы 
1-есеп. 
{
𝑥 + 𝑦 = 1
𝑥 − 𝑦 = 2 𝐵 = (
1
1
−1 −1
| 1
2
) => (1 1
0 0
| 1
3
) =>
r(A) = 1
r(B) = 2
} r(B) >
r(A) жүйе бірлеспеген. 
2-есеп. 
{
𝑥 + 𝑦 = 1
−𝑥 − 𝑦 = −1 ∆1. Бірлестікке зертте 
𝐵 = ( 1
1
−1 −1
| 1
−1
) => (1 1
0 0
| 1
0
) => r(A) = r(B) = 1 жүйе бірлестікте. 
2. Бос параметр санын тап: n-r=2-1=1 бір бос параметр. 
3. Белгісізді тап: 
{
𝑥 + 𝑦 = 1,
−𝑥 − 𝑦 = −1 у=С, онда х=1-С. 
4. Тексеру: 
( 1
1
−1 −1
) (1 − 𝐶
𝐶
) = ( 1 − 𝐶 + 𝐶
−1 + 𝐶 − 𝐶
) = ( 1
−1
) . Жауабы: х̅ =
(1 − 𝐶
𝐶
) 
2-жағдай. m=n, 
𝑏̅ = 0. Біркелкі жүйе барлық жағдайда бірлестікте. 
𝑥
𝑖
=
∆
𝑖
∆
, 
∆
𝑖
= 0 
а) 
𝑥
𝑖
=
∆
∆
, егер 
∆≠ 0 нөлдік шешім 
б) 
𝑥
𝑖
=
0
0
, егер 
∆= 0 көп шешім 
3-есеп.

218 
{
𝑥 − 𝑦 + 3𝑧 = 0,
2𝑥 + 3𝑦 − 𝑧 = 0,
3𝑥 + 2𝑦 + 2𝑧 = 0.
1. 
𝐴 = (
1 −1
3
2
3
−1
3
2
2
) => (
1 −1
3
5
5
−7
0
5
−7
) => (
1 −1
3
0
5
−7
0
0
0
) => 𝑟(𝐴) = 2 
2. n=3, n-r=3-2=1 
3.
{
𝑥 − 𝑦 + 3𝑧 = 0,
2𝑥 + 3𝑦 − 𝑧 = 0,
3𝑥 + 2𝑦 + 2𝑧 = 0.
z=c, онда 
{
𝑥 − 𝑦 = −3𝑐,
2𝑥 + 3𝑦 = 𝑐. ∆= |
1 −1
2
3
| = 5 ≠ 0, ∆
𝑥
=
|−3𝑐 −1
𝑐
3
| = −8𝑐; 
𝑥 =
∆
𝑥
∆
= −
8
5
𝑐, 𝑦 =
∆
𝑦
∆
=
7
5
𝑐, 𝑧 = 𝑐. 
Тексеру. 
(
1 −1
3
2
3
−1
3
2
2
) ∙
с
5
(
−8
7
5
) =
с
5
(
−8 − 7 + 15
−16 + 21 − 5
−24 + 14 + 10
) = (
0
0
0
)
Жауабы: 
𝑥̅ =
с
5
(
−8
7
5
) ∆ 
3-жағдай. 
𝑚 ≠ 𝑛, {
𝑥 − 2𝑦 + 3𝑧 = 0
2𝑥 + 𝑦 − 𝑧 = 0,
𝑛 = 3
𝑚 = 2
𝑧 = 𝑐 + {
𝑥 − 2𝑦 = −3𝑐,
2𝑥 + 𝑦 = 𝑐.
∆ (1 −2
3
2
1
−7
| 0
0
) => (1 2
3
0 5 −7
| 0
0
) 
2. r=2, n-r=3-2=1, 
∆= |1 −2
2
1
| = 5 ≠ 0, ∆
𝑥
= |−3𝑐 −2
𝑐
1
| = −𝑐, ∆
𝑦
=
|1 −3𝑐
2
𝑐
| = 7𝑐; x=−
𝑐
5
, 𝑦 =
7𝑐
5
. 
4.
(1 2
3
2 1 −1
) (
−
𝑐
5
7𝑐
5
𝑐
) = (
−
𝑐
5
−
14𝑐
5
+ 3𝑐
−
2𝑐
5
+
7𝑐
5
− 𝑐
) = (
−
15𝑐
5
+
15𝑐
5
5𝑐
5
− 𝑐
) = (0
0
),
(2
× 3)(3 × 1) = (2 × 1) Жауабы: 𝑥̅ = (
−
𝑐
5
7𝑐
5
𝑐
) ∆ 
Сызықтық алгебралық теңдеулер жүйесінің кері матрица әдісімен шешілуі 
А
−1
-кері матрица. 
А квадраттық матрица мен оның кері матрица 
А
−1
-сімен көбейтіндісі: 
𝐴 ∙ А
−1
=
А
−1
∙ 𝐴 = 𝐼 = 𝐸 = (
1
0
… 0
0
1
… 0
…
0
…
0
… …
… 0
)
Егер 
∆(А) ≠ 0 болса, онда А квадраттық матрицасын бұзылмаған матрица 
деп аталады. 
А
−1
-кері матрица тек бұзылмаған квадраттық матрицада болады. 
Егер 
∆(А) = 0 болса, онда А квадраттық матрица бұзылған матрица деп аталады. 

219 
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 
1. Куликов Л.Я. Алгебра и теория чисел. М., Высшая школа. 1979. 
2. Курош А.Г. Курс высшей алгебры. М., Наука, 1971. 
3. Мальцев А.И. Основы линейной алгебры. М., Наука, 1970. 
4. Окунев Л.Я. Высшая алгебра. М., Просвещение, 1966. 
5. Окунев Л.Я. Сборник задач по высшей алгебре, М., Просвещение, 1964. 
6. Фаддеев Д.К. Лекции по алгебре. М., Наука, 1984. 
ӘОЖ: 796.323.2 
ОҚУШЫЛАРДЫҢ ДЕНЕ ТӘРБИЕСІНДЕ ОЙЫН
ӘДІСІН ҚОЛДАНУ: БАСКЕТБОЛ МЫСАЛЫНДА 
Касенова А.С.
Ғылыми жетекші: Дошимбеков А.Б. 
Аманжолов университеті, Өскемен қ., Қазақстан 
e-mail: ayzhan.serikkyzy@internet.ru 
Мақалада жалпы білім беретін мектепте дене шынықтыру сабақтарында 
баскетбол техникасын зерделеу жүргізіледі, алайда, соңғы жылдары мектеп 
әкімшілігінің шешімі бойынша дене шынықтыру сабақтарына енгізілуі мүмкін. 
Жеке спорт түрлері бойынша мамандандыру-баскетбол, гимнастика, 
волейбол және т. б. бұл позиция белгілі бір жағдайларға байланысты кең таралған. 
Әр мектептің мүмкіндіктері тиісті педагогикалық персоналдың, спорт 
залының, жабдықтардың және т. б. болуы, сондықтан осындай мамандандырылған 
сабақтарды әдістемелік қамтамасыз ету проблемалары туындайды. Сонымен бірге 
тиісті ғылыми әзірлемелер, ғылыми-техникалық прогрестің әртүрлі әдістемелерін 
қолдану бойынша ғылыми әзірлемелер көрсетілді. 
Әдеби дереккөздерді жеткілікті көлемде талдау жүргізілген жоқ осы уақытқа 
дейін тиісті ғылыми негіздемесі жоқ мәселелер. 
Техникалық әдістердің ерекшеліктерін ескере отырып, қолданылатын 
материалды зерттеудің ұтымды реттілігі. Ойын дағдыларын қалыптастыру кезінде 
мектепте дене шынықтыру сабақтарында тренажерлерді қолдану әдістемесі 
жеткілікті түрде дамымаған баскетболшылар моториканы немесе қабылдауды 
қалыптастырудың өзгеруін бақылау қабылдауды қолдану тиімділігінің 
көрсеткіштері бойынша жүргізілуі мүмкін ойында, жарыста, сондай-ақ модельдік 
жағдайларда (в К Балсевич /1988/, н ж Булгакова / 2003/, Ю В Верхошанский /1981/, 
ни Волков /1998/, С В Чернов/ 2006 / және т.б.) тиімділіктің анықтамасы-нәтиже, 
нәтиже, біздің жағдайда қандай да бір себептер немесе ойын әрекеттері (Андреева 
В / 1999/, Бюснель Р /1984/, Волков Н И / 1998/, Рогозкин В А / 2005/, Введенский / 
1963 / және басқалар). 
Оны уақыт бойынша бағалауға болады - қабылдауды орындау жылдамдығы, 
оның дәлдігі, сондай-ақ жылдамдық потенциалын пайдалану дәрежесі (Bolvacsv M 
V/1985/, Марченко Р В /2005/, Нгуен Фи Хай /2005/, Полиевский с /1981/, Gruber J 

220 
/1981/, Stone W / 1993 / және т. б.) сонымен бірге мамандар айтарлықтай атап өтеді. 
Жас баскетболшылардың (Гомельский А/1982/, тігіншілер Ю М /2006/, Шестаков 
М П /1998/ және т. б.) қорғаныс ойынының тиімділігінің артта қалуы. 
Жас баскетболшыларға балалар мен жасөспірімдерде қорғаныс қимылдары 
мен ойын әдістерін жетілдірудің қолайлы алғышарттары бар екендігі көрсетілген 
(Водянникова және А / 1978/, Иванов В А / 2006/, Платонов В А /1998/ және т. б.) 
алайда, жалпы білім беруде дене шынықтыру сабақтары жағдайында қолдану 
мақсатында арнайы әзірленген әдістемелік әдістердің тиімділігін анықтауға 
бағытталған зерттеулер жоқ. 
Баскетбол практикасы дене шынықтыру мұғалімінің тәжірибесін жас 
спортшыға интуитивті беруден тиімді бәсекелестік әрекеттің үлгілерін анықтауға 
және модельдеуге және жалпы білім беретін мектеп жағдайында ойын қорғаныс 
әрекеттерін қалыптастырудың проблемалық әдістеріне көшу туралы мәселені үнемі 
алға тартады. 
Бұл жұмыс баскетболмен айналысатын жалпы білім беретін мектеп 
оқушыларының мысалында қорғаудағы ойын әдістерін талдау мен жетілдірудің 
ғылыми мәселесін шешуге арналған. 
Зерттеу нысаны-баскетболда мамандандырылған жалпы білім беретін мектеп 
оқушыларының сабақ және секциялық жұмысы кезіндегі оқу-жаттығу қызметі. 
Дене шынықтыру пәні бойынша мұғалімдердің оқу процесінде атқаратын 
орны тиімділікті арттыру жөніндегі жұмыс туралы сұраққа сауалнама нәтижелері. 
12 мен 16 жас аралығындағы балаларда мектепте оқудың бірінші тоқсанында 
қорғаныста ойнаудың қимылдары мен тәсілдерін орындауды сауалнамаға қатысқан 
мұғалімдердің 72%-ы куәландырады қозғалу дағдыларын қалыптастыру және 
әдістерді орындау мәселелерін шешеді әр оқу және секциялық сабақта 
мұғалімдердің 26%-дан азы қозғалыс дағдыларын қалыптастыру мәселелерін 
шешеді, және техниканы орындау күніне бір сабақта, аптасына бір сабақта 
қорғаныс ойыны және мезгіл-мезгіл қолданылады. Әр жаттығуда қозғалу 
дағдылары мен қорғаныс ойын әдістерін қалыптастыру бойынша жұмысты 
ұнататын мұғалімдер азшылық болып шықты. 
Осылайша, сауалнама нәтижесінде 12-16 жас аралығындағы оқушылармен 
жұмыс істейтін мұғалімдердің көпшілігі маңызды деп санайды. 
Қозғалыс тиімділігінің көрсеткіштерін өлшеу және жалпы білім беретін 
оқушыларда допты игеру әдістерін орындау нәтижесінде алынған орташа шамалар 
мен стандартты ауытқуларды талдау. Модельдік эксперимент жағдайындағы 
мектептер. Зерттелетін оқушылар тобынан ЭЕМ есебіне енгізілген көрсеткіштердің 
орташа мәні (47 спортшы 12 жастан 16 жасқа дейін), біз біртекті деректерді 
алғанымызды көрсетеді (вариация коэффициенті көп жағдайда аспайды. 
10%) ең қызықты факт ретінде оқушылардың қорғаныс құралдарын орындау 
кезінде жылдамдық деректерін жеткіліксіз пайдалануына назар аударады. Қозғалыс 
жылдамдықты қозғалыс потенциалын пайдалану 62 ден 66 ға дейін %. 
Біз допты оң және сол қолмен қағу кезінде қолдың нысанаға дейінгі қозғалыс 
уақытындағы сенімді айырмашылықты таптық допты соғу кезінде оң қолдың 
қозғалысы үшінші айырмашылық шегінде сенімді маңыздылық деңгейінде сол 
қолға қарағанда айтарлықтай қысқа. 

221 
Осылайша, біз уақыт көрсеткіштері бойынша оқушыларда допты қағу және 
ұстап алу әдістерін орындау кезінде қозғалыс асимметриясының болуын 
анықтадық. 
Баскетболмен 
айналысатын 
жалпы 
білім 
беретін 
мектептердің 
оқушыларында ойыннан қорғау іс-қимылдарының дағдыларын қалыптастыру 
моторлы жүйелі жаттығулар оларды едәуір жақсартатындығын дәлелдейді 
Қалыптасу процесін бақылау Қорғаныс қозғалыстарының тиімділік 
көрсеткіштерін бағалау арқылы жүзеге асырылуы мүмкін, қозғалыс потенциалын 
пайдалану дәрежесін, допты ұстап алу мен қағудың жылдамдығы мен дәлдігін, 
сондай-ақ допты игеруді анықтау, себеттер дегенмен, мектептегі қолданыстағы 
оқыту мен жаттығу жүйесінің Қорғаныс ойынының тиімділік көрсеткіштеріне әсері 
жеткіліксіз. 
Қорғаныста ойнаған кезде допты игеру техникасының қозғалу және орындалу 
тиімділігін бағалау әзірленген және жоғары дәлдікпен және қорғаныс 
қозғалыстарының жылдамдығы мен дәлдігін, сондай - ақ мектеп оқушылары-
баскетболшыларда жылдамдық қасиеттерін қолдану деңгейін кеңінен тіркеуге 
мүмкіндік беретін тәжірибеде сыналған әмбебап аппаратура. 
Орташа шамалар мен стандартты ауытқуларды талдау 
Қорғаныс қозғалыстарында жылдамдық потенциалын пайдалану дәрежесін 
анықтауға бағытталған мамандандырылған тапсырмалар жас баскетболшылардың 
өз мүмкіндіктерін жеткілікті түрде жүзеге асырмайтындығын көрсетеді. допты 
ұстап алу кезінде тиімділік көрсеткіштерін салыстыру бұл қозғалыстағы қозғалыс 
асимметриясының уақыт көрсеткіші бойынша да, оны орындау дәлдігі бойынша да 
көрінетіндігін көрсетеді. 
Себеттен секірген допты игерудің тиімділік көрсеткіштерін салыстыру мотор 
асимметриясының баскетболшылардың сериялық секіру қабілетінде көрінетінін 
көрсетеді. 
Оң, сол қолмен және кезек-кезек (оң және сол) таңдау қозғалыстарын орындау 
кезінде секірудің максималды биіктігіндегі секіруге төзімділік көрсеткіштері ең 
жоғары екенін көрсетеді. 
Нәтиже Нысананы оң қолмен жеткізумен қозғалысты орындау кезінде 18 38 
± 2 44 Нысананы сол қолмен жеткізумен секіру сериясын орындау кезінде тіркеледі. 
Секірудің максималды биіктігіндегі секірудің төзімділік көрсеткіші 13 65 ± 2 
71 болды оң және сол қолмен жанасу кезінде бірқатар қозғалыстарды орындаудағы 
айырмашылықтар маңыздылығы жоғары деңгейде маңызды (Р< 0 001) бұл мотор 
асимметриясы баскетболмен айналысатын жалпы білім беретін мектеп 
оқушыларының сериялық секіру көрсеткіштерінде көрінетінін көрсетеді 
Модельдік экспериментте допты оң және сол қолмен (0,63) соғу кезінде 
қолдың қозғалу жылдамдығы арасындағы айтарлықтай оң корреляция осы 
техниканы оң қолмен орындау жылдамдығын жақсарту жоғарылауға оң әсер 
ететіндігін көрсетеді. 
Факторлық талдаудың көмегімен •баскетболмен айналысатын жалпы білім 
беретін мектептердің оқушыларында қорғаудағы ойын әдістерінің тиімділігін 
анықтайтын көрсеткіштердің құрамы мен құрылымы анықталды. 

222 
Қабылдаулар мен қозғалыстардың тиімділігі 5 фактормен анықталады: 
баскетбол алаңының қысқа қашықтықтарына (жалпы іріктеу дисперсиясының 27%) 
оқушы - баскетболшылардың қозғалысы кезінде жылдамдық потенциалын толық 
пайдалану мүмкіндігі, баскетбол алаңының қысқа қашықтықтарына (жалпы іріктеу 
дисперсиясының 14%) артқа алға жылжу жылдамдығы, баскетбол алаңының ұзақ 
қашықтықтарына бет пен арқаны алға жылжыту жылдамдығы алаңдар (үлгінің 
жалпы дисперсиясының 11%), өсу-салмақ жас баскетболшылардың деректері 
(үлгінің жалпы дисперсиясының 8%), допты ұстап қалуға күрделі реакциялармен 
қозғалыстарды орындау жылдамдығы мен дәлдігі (7% үлгінің жалпы 
дисперсиясынан). 
Факторлық талдауды қолдану баскетболмен айналысатын жалпы білім 
беретін мектептердің оқушыларында Себеттен секірген допты игеру әдістерінің 
тиімділігін анықтайтын көрсеткіштердің құрамы мен құрылымын анықтауға 
мүмкіндік берді бұл әдістің тиімділік құрылымы 5 фактормен анықталады, олар 
мыналарды көрсетеді 
- секіруге төзімділік (жалпы үлгінің дисперсиясының 29 6% ) , 
- спортшылардың бой-салмақ деректері (үлгінің жалпы дисперсиясының 11 
8%), 
- Себеттен секірген допты игеру кезіндегі қозғалыс дәлдігі 
оң және сол қол (үлгінің жалпы дисперсиясының 9% ) , 
- максималды секіру қабілеті (үлгінің жалпы дисперсиясының 8 4%), 
- допты оң және сол қолмен кезекпен алу қозғалысымен сериялық секіру 
(үлгінің жалпы дисперсиясының 5 2%). 
Сауалнама нәтижесінде баскетболмен айналысатын мектеп оқушыларымен 
жұмыс істейтін мұғалімдердің көпшілігі, ең маңызды міндет-қозғалысты үнемі 
жетілдіріп отыру және ойын әдістерін орындау. 
Суперлиганың ерлер командалары арасындағы Қазақстан чемпионатының 
ойындарында Себеттен секірген допты игеру әдістерін орындау ерекшеліктерін 
талдау өз қалқанындағы Себеттен секірген допты игеру кезінде екі рет итеріп 
секіруді қолдану басым болатындығын көрсетеді. 
Арнайы әзірленген жаттығу бағдарламасын пайдалану қорғаныс ойынында 
қолданылатын қозғалыстардың тиімділігін арттыруға кететін уақытты едәуір 
қысқартуға мүмкіндік береді оқу бағдарламасына арналған құралдарды таңдау 
бөлінгенге сәйкес жүргізілуі керек. Үш айлық жаттығу кезінде допты игеру әдістері 
мен қозғалысының тиімділігін анықтайтын ортогоналды факторлар. 
Баскетболмен айналысатын мектеп оқушыларының оқу бағдарламалары 
разрядтармен жылдамдық потенциалын пайдалану көрсеткіштерін айтарлықтай 
жақсартты. 
6%, 7% және 6%), сондай-ақ 3 метрге Алға жүгіру жылдамдығының 
көрсеткіштері (6%) осы қозғалыстардың тиімділік көрсеткіштерін жақсарту, ойын 
көрсеткіштеріне айтарлықтай әсер етті. 
Себеттен секірген допты лақтыру дағдыларын қалыптастыру кезінде арнайы 
тренажерлерді қолдану мектеп баскетболшыларында шұғыл ақпарат әдістерін 
қолдана отырып, ойынның осы маңызды әдісінің тиімділігін арттыруға кететін 
уақытты едәуір қысқартуға мүмкіндік береді. 

223 
Тренажерлерді қолдана отырып, үш айлық арнайы жаттығуда тәжірибелі 
топтың баскетболшы - оқушылары Себеттен секірген допты игеру үшін қозғалыс 
тиімділігінің көрсеткіштерін айтарлықтай жақсартты. 
Құрылғы-тренажерде осы әдістерді орындау тиімділігінің көрсеткіштерін 
жақсарту ойын көрсеткіштеріне айтарлықтай әсер етті. 

жүктеу/скачать 5.2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: