1. Физиологияның ғылым ретінде жалпы сипаттамасы
жүктеу/скачать 1.43 Mb. Pdf көрінісі
|
| 4. Системогенез
Системогенез біртұтас функционалды жүйеге шоғырланатын, организмнің бейімделгіш тіршілігін, оның тіршілік етуін қамтамасыз ететін әр түрлі локализацияның құрылымдық түзілуінің даму қарқынында таңдамалы және жеделдетілген. Бұл филогенетикалық дамудың және бейімделудің ең прогрессивті түрлерінің тұқым қуалауымен шоғырланудың салдары, алайда, онтогенез кезінде ағзалар мен дене құрылымдарының өзгеру заңдылықтарын түсінуге мүмкіндік береді. Теория эксперименталды зерттеулерге негізделген, ерте онтогенезде ағзаның жекелеген элементтері біртіндеп және біркелкі болмай, осы функцияны жүзеге асыруда қатысатын басқа мүшенің ерте пісетін элементтерімен үйлесетін және функционалды жүйе құратындығын көрсетті. Дененің бейімделгіш өмір сүруін және дамуын қамтамасыз етудегі маңыздылығына байланысты әр түрлі функционалды жүйелер, босанғаннан кейінгі өмірдің әр түрлі кезеңдерінде жетілген. Бұл онтогенездің әр кезеңіндегі организм дамуының жоғары бейімделгіш әсерін қамтамасыз етеді, бұл биологиялық жүйелер жұмысының сенімділігін көрсетеді. 126ЖМ Назарқұл Еркебұлан Системогенез принциптері. P.K. Анохин системогенездің келесі принциптерін тұжырымдады: 1) функционалды жүйенің компоненттерін гетерохронды төсеу принципі. Ішкі гетерохронияға байланысты - бір уақытта емес бетбелгілер және әртүрлі күрделіліктің функционалды жүйесінің құрамдас бөліктерінің қалыптасуының әртүрлі қарқыны (ертерек белгілеу және одан да күрделі компоненттердің қалыптасуы) - бұл компоненттер осы жүйенің аясында бір уақытта жұмыс істеуге «бейімделеді»; 2) ағзалардың бөліну принципі. Жүйелік гетерохронияның болуына байланысты • - онтогенездің кезеңдерінде жеке функционалды жүйелердің қалыптасуы - дамудың әр сәтіндегі бұл органның құрамы жетілу кезеңінде гетерогенді болып табылады. Ерте сатыларда қалыптасқан жүйелердің орындалуын қамтамасыз ететін элементтер өте жетілдірілген. Мысалы, балапан ішкі құлақ пен есту қабығын қалыптастырмайды, бірақ оларда ананың «тамақ» сигналдарының жиілігіне сезімтал болатын элементтер жетіліп, таңдамалы түрде үдей түседі. тамақ өндірісінің мінез-құлқының ерте нысандарын қамтамасыз етуге қажетті элементтер; 3) функционалды жүйелерді минималды қолдау принципі. Функционалды жүйе нәтижеге қол жеткізуді қамтамасыз ететін және оның барлық құрамдас бөліктері құрылымдық дизайнын алғанға дейін жедел архитектиканың барлық қажетті құрамдас бөліктерін иемденіп, «нәтижелі» болады жүктеу/скачать 1.43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|