1. Физиологияның ғылым ретінде жалпы сипаттамасы
Гормондардың жіктелуі, қасиеттері, түрлері, әсер ету механизмі және
жүктеу/скачать 1.43 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 55.Гипоталамустың нейросекреторлы функциясы: либериндер мен статиндер.Гипоталамустың гипофиз безімен функционалды байланысы. Аденогипофиздің ролі.
| 54. Гормондардың жіктелуі, қасиеттері, түрлері, әсер ету механизмі және
физиологиялық функциялары. Гормондардың өзі кез-келген жасуша реакциясына тікелей әсер етпейді. Тек белгілі бір рецептормен байланысқанда ғана гормон әсер ете алады. Гормондар суда және майда еритін болып бөлінеді. Осы кластардың біреуіне жату олардың әрекет ету механизмін анықтайды. Себебі, майда еритін гормондар негізінен липидті сұйықтықтан тұратын жасуша мембранасына оңай енеді, ал суда еритін гормондар өте алмайды. Осыған байланысты суда және майда еритін гормондардың рецепторлары әр түрлі локализацияға ие. Мембрана рецепторымен байланысып гормон жасушаның өзінде реакциялар каскадын туғызады, бірақ генетикалық материалға әсер етпейді. Цитоплазмалық рецепторлар мен гормондардың кешені ядролық рецепторларға әсер етуі және генетикалық аппараттың өзгеруіне әкелуі мүмкін, бұл жаңа белоктардың синтезделуіне әкеледі. Гормондардың әсері метаболизмнің бұзылуымен, дененің физико-химиялық параметрлерінің өзгеруімен және аурулар кезінде, сондай-ақ бұлшықет жұмысы кезінде пайда болатын маңызды субстраттардың концентрациясымен өзгеруі мүмкін. Мұның салдары гормондардың тиісті органдарға әсерінің күшеюі немесе әлсіреуі болып табылады. Гормондардың жіктелуі 1. Ақуыз негізіндегі гормондар: гипоталамус, гипофиз, кальцитонин гормондары, паратгормон, ұйқы безінің гормондары. 2.Аминқышқылдарының туындылары: құрамында йод бар қалқанша безінің гормондары, бүйрек үсті безінің милы қабат гормондары. 3. Стероидты гормондар: бүйрек үсті безінің қыртысты қабат гормондары, гонадтар. 55.Гипоталамустың нейросекреторлы функциясы: либериндер мен статиндер.Гипоталамустың гипофиз безімен функционалды байланысы. Аденогипофиздің ролі. Ортаңғы гипоталамустың (түтікшелі) ядроларында аденогипофиздің қызметіне әсер ететін гормондар шығарылады : либериндер стимулдайды, статиндер тежейді. Гипоталамус сонымен қатар шеткері эндокриндік бездерге симпатикалық немесе парасимпатикалық нервтер арқылы немесе гипофиз арқылы әсер етеді. 126ЖМ Назарқұл Еркебұлан Гипоталамустың нейросекреторлық қызметі орталық жүйке жүйесінің басқа аймақтарында синтезделген норепинефрин, сератонин, ацетилхолинмен реттеледі. Ол сондай-ақ эпифиздің және симпатикалық жүйке жүйесінің гормондары арқылы реттеледі. Гипоталамустың кіші нейро-сенсорлық жасушалары гипофиздің, қалқанша безінің, бүйрек үсті безінің және жыныс мүшелерінің гормоналды жасушаларының қызметін реттейтін гормондар шығарады. Гипоталамус-гипофиз - бұл жүйке жүйесінің де, эндокринді жүйенің де функцияларын орындайтын құрылым. Бұл нейроэндокриндік кешен сүтқоректілерде жүйке және гуморальдық реттеу әдістерінің қаншалықты тығыз байланысты екендігінің мысалы болып табылады. Құрылымы: Гипоталамус-гипофиз жүйесі гипоталамустың вентромедиальді аймағынан басталатын гипофиз аяқшасынан және гипофиздің 2 бөлігінен: аденогипофиз , нейрогипофиз.Барлық бөліктердің жұмысы гипоталамус арқылы арнайы нейросекреторлық жасушалардың көмегімен бақыланады. Бұл жасушалар арнайы гормондарды шығарады - босататын гормондар. Шығару факторлары гипофизге, дәлірек айтсақ, гипофиздің қақпа венасы арқылы аденогипофизге түседі. Шығаратын факторлардың екі түрі бар: - босату (олардың әсерінен аденогипофиз жасушалары гормондарды шығарады) - тоқтау (олардың әсерінен аденогипофиз гормондарының бөлінуі тоқтайды). Гипоталамустың әсер етуіні нәтижесінде гипофиздің үлестері адамның бүкіл эндокриндік жүйесінің жұмысын басқаратын әртүрлі гормондарды шығарады.Бірақ ұйқы безі мен бүйрек үсті безінің өзіндік реттелу жүйесі бар.Аденогипофиз гормондары: соматотропин, тиреотропин, гонадотропин,кортикотропты гормондар. Нейрогирофиз гормондары:вазопрессин,окситоцин. Нейрогипофиз гормондары гипоталамустан биологиялық белсенді заттек ретінде бөлініп,нейрогипофизде жиналады.Аденогипофизден бөлінетін гормондар перифериялық эндокринді бездердің:бүрек үсті,жыныс және қалқанша бездері,сондай ақ әйелдерде лактация кезінде сүт бездерінің қызметтерін реттейді. жүктеу/скачать 1.43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|