Сабақ соңында студент қабілетті болады: Дəрілердің өнеркəсіптік өндірісін ұйымдастырудың негізгі қағидаларын зерттеу. ҚТ

қысылуы жүреді.
Механикалық беріктік қолданылатын қысымға байланысты, алайда қысымның престеу
кезінде қалай дамитыны өте маңызды. Қысым кенеттен пайда болса, қатты деп аталады – соққы
таблеткаларында. Таблетканың беті соққылардың əсерінен қатты қызады (механикалық
энергияның жылу энергиясына ауысуы), нəтижесінде заттар біріктіріліп, үздіксіз цементтеу
қабатын құрайды.
Қысым прогрессивті деп аталады, егер ол біртіндеп өссе-айналмалы таблетка
машиналарында. Прогрессивті қысым жақсы нəтиже береді, өйткені ол қысымның таблетка
массасына ұзақ əсер етуін қамтамасыз етеді. Ол неғұрлым ұзақ болса, ауа массадан соғұрлым
толық шығарылады, содан кейін қысым жойылғаннан кейін кеңейіп, таблеткаларға деструктивті
əсер ете алмайды. Сонымен қатар, таблетканың бетіне жақын қызуы айтарлықтай əлсірейді, бұл
оның таблетка құрамына кіретін заттарға зиянды əсерін болдырмайды.
Алайда, престеу кезінде жоғары қысымды қолдану ( - ) таблеткалардың сапасына əсер
етуі жəне таблетка машиналарының тозуына ықпал етуі мүмкін. Жоғары қысымды үлкен диполь
моменті бар жəне салыстырмалы түрде аз қысымда бөлшектердің бір-біріне жабысуын
қамтамасыз ететін заттарды қосу арқылы өтеуге болады. Су жеткілікті дипольдік моментке ие,
олардың арасындағы" көпір".
Еритін жəне ерімейтін ДП бөлшектерінің байланысуына су кедергі келтіреді. Мұндай
жағдайларда адгезия күші жоғары заттарды қосу қажет (крахмал, желатин жəне т.б. ерітінділері).
Тағы да олар түйіршіктеуге жүгінеді, осылайша оның көмегімен дəрілік заттардың икемділігін
арттыратын байланыстырғыш заттарды таблетка массасына енгізеді жəне бөлшектердің бір-
біріне жабысуын тудыратын адгезия деп аталатын қасиет пайда болады.
Ыдырау. Таблетканың тым жоғары беріктігі оның ыдырауына əсер етеді: ыдырау уақыты
артады, бұл (-) таблетканың сапасына əсер етеді. Жеткілікті механикалық беріктікпен
таблетканың жақсы ыдырауын қамтамасыз ету қажет. Ыдырау көптеген себептерге байланысты:
1) байланыстырушы заттардың мөлшеріне байланысты. Таблеткаларда қажетті беріктікке жету
үшін қанша қажет болса, сонша болуы керек; 2) престеу қысымынан: шамадан тыс қысым
таблетканың ыдырауын нашарлатады; 3) таблеткалардың ыдырауына ықпал ететін қопсытқыш
заттардың сапасынан. Физикалық құрылымы бойынша таблеткалар кеуекті дене болып
табылады; оларды сұйықтыққа батырған кезде, соңғысы таблетканың қалыңдығына енетін
барлық капиллярларға енеді. Егер таблеткада жақсы еритін қоспалар болса, онда олар оның тез
ыдырауына ықпал етеді.
Таблеткаларға қабықтарды жағудың мақсаты-жағымсыз дəмді, түсті, иісті бүркемелеу,
тұрақсыз биологиялық белсенді заттарды тұрақтандыру, сондай-ақ олардың əсерін ұзарту жəне
локализациялау. Таблеткаларға арналған жабындар мынадай түрлерге бөлінеді: 1)
түйіршіктелген; 2) үлдірлі; 3) сығымдалған. Ең көп таралған жабын – қабаттасу (драждау)
əдісімен қолданылатын қант.
Қант пен ұнды драждау бидай ұнын, қант шəрбаты мен магний карбонатын қолдануды
қарастырады. Алайда, ұн тұрақсыз биохимиялық өнім болып табылады, сондықтан оны сақтау
процесінде ол жоғары органикалық қышқылдар мен көмірқышқыл газын түзеді. Осыған
байланысты, жабу таблеткалардың тұрақтылығын қамтамасыз етпейді, сонымен қатар əдіс
процесті автоматтандыруды қиындатады, ұзақ жəне көп уақытты қажет етеді. Бүгінгі таңда ең
көп таралған-таблеткаларды жабудың суспензия əдісі. Бұл əдіс келесі құрамның суспензиясына
негізделген, %: құм қант – 58,05 тазартылған су – 24,80 поливинилпирролидон – 0,75 аэросил –
1,00 магний карбонаты – 13,40 титан диоксиді – 2,00 100,00 қант пен су суспензия
тасымалдаушысы болып табылатын сироптың 70% негізін құрайды; поливинилпирролидон –
суспензия тасымалдаушысы болып табылатын пластификатор жабынның сынғыштығын
азайтады; аэросил – суспензия тұрақтандырғышы; магний карбонаты негізгі-толтырғыш, титан
диоксиді-бояғышпигмент. Жабу процесінде ядро таблеткалары бір-біріне жабысып қалуы
мүмкін. Бұл құбылыстың алдын алу үшін ядро таблеткаларының жанасу беті келесі
параметрлерді сақтай отырып, оларға диск тəрізді пішін беру арқылы азаяды: таблетканың
ортасындағы биіктігі (H)-0,5 Д қисықтық радиусы (RCR) - 0,75 Д цилиндрлік бөліктің биіктігі
(h) - 0,1 Д мұндағы: D - таблетканың диаметрі. Қант жабындарының басты кемшілігі-олар
ылғалдан аздап қорғайды.
Пленка жабындары пленка түзгіштерді қолдануға арналған: метилцеллюлоза (МЦ),
ацетиДНталилцеллюлоза (АФЦ), натрий ацетиДНталилцеллюлоза (na АФЦ), амин-
ацетиДНталилцеллюлоза (NH4 АФЦ), шеллак жəне ойдрагиттер. Еріткіштер ретінде этил спирті,
ацетон, хлороформ жəне олардың қоспалары, 25% аммиак ерітіндісі, су қолданылады. Пленка
түзетін зат пен еріткіштен басқа, пластификатор (диметиДНталат, кастор майы, олеин қышқылы)
таблеткаға қолдануға арналған ерітінділердің құрамына кіреді. Пленка жабындарының
артықшылығы - оларды қолдану процесі қысқа, қабықтың қалыңдығы аз, сондықтан жабылған
таблеткалардың көлемін аздап арттырады. Пленка жабындары қантқа қарағанда ылғалдан
көбірек қорғайды. Пленка жабындарының теріс жағы-олар көбінесе органикалық еріткіштерге
негізделген ерітінділерден қолданылады, олар от пен жарылғыш болып табылады. Бұл процесс
жарылысқа төзімді жабдықты қолдануды, үй-жайлардың арнайы санаттылығын, атмосфераға
шығарар алдында құрамында зиянды еріткіштер бар пайдаланылған бу-ауа қоспасын
залалсыздандыруды талап етеді. Пленка жабындары асқазан-ішек жəне ішекте еритін болып
бөлінеді. Қант пен пленка жабындары негізінен драже қондырғыларында драже əдісімен
қолданылады. Драждау процесіне əсер ететін негізгі параметрлер: қазандықтың таблеткалармен

жүктелу дəрежесі (қазандық көлемінің оңтайлы мəні 30-36%), қазандықтың көлденең бұрышы
(оңтайлы бұрыш 40-45о), қазандықтың айналу жылдамдығы (20-22 айн/мин), таблеткаларды
кептіру температурасы (45-50о С). Пленка жабындарын қолдану үшін сұйық қабатты
құрылғыларды қолдануға болады. Сығымдалған жабындар қабықты ядро таблеткаларына басу
арқылы жасалады. Бұл жабындар гигроскопиялық жəне ылғалға сезімтал заттардан
(антибиотиктер, қалпына келтірілген темір жəне т.б.) таблеткалар үшін ұтымды. Таблеткадағы
жабындарды басу əдісі келесі себептерге байланысты кеңінен қолданылмады: ол аз өнімді, тек
арнайы қос престеу таблеткаларында ғана жүзеге асырылуы мүмкін, сонымен қатар ядро
центрінің бұзылуына байланысты айтарлықтай ақаулар (жабынның біркелкіностьстігі)жиі
байқалады

жүктеу/скачать 4.65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: