Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus)
Басылым: екінші
Ф ЕНУ 703-08-21. Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Екінші басылым
Көп негізді қышқылдар сатылап диссоциацияланады:
I
саты H
3
PO
4
↔ H
+
+ H
2
PO
4
-
II саты H
2
PO
4
-
↔ H
+
+ HPO
4
2-
III саты HPO
4
2 -
↔ H
+
+ PO
4
3-
Қышқыл ерiтiндiлерiнде лакмус қызарады, метилоранж малина түске боялады.
Қышқылдардың жiктелу түрлерi:
1
Құрамына қарай:
а) Оттектi (HNO
3
, H
2
SO
4
, H
2
CO
3
, H
3
PO
4
б) Оттексiз (HCl, HJ, H
2
S, HBr, HCN)
2
Күшiне қарай:
а) Күштi (HNO
3
, HCl, H
2
SO
4
, HClO
4
, HI)
б) Күшi орташа (H
3
PO
4
, H
2
SO
3
, HF)
в) Әлсiз (H
2
CO
3
, H
2
S, HCN)
3
Тұрақтылығына қарай:
а) тұрақты (HCl, H
2
SO
4
, H
3
PO
4
)
б) тұрақсыз (H
2
CO
3
, H
2
SO
3
)
4
Ұшқыштығына қарай:
а) Ұшқыш (HCl,CH
3
COOH, H
2
S, HNO
3
)
б) Ұшпайтын (H
2
SO
4
, H
3
PO
4
)
Қышқылдарға тән реакциялар:
а) қышқыл + негiз = тұз + су
б) қышқыл + негiздiк оксид = тұз + су
в) қышқыл + металл = тұз + сутек
г) қышқыл + тұз = жаңа қышқыл (әлсіз) + жаңа түз
Қышқылдардың металдармен әрекеттесуi тотығу-тотықсыздану
реакцияларына
жатады, себебi – реакция нәтижесiнде элементтердiң тотығу дәрежелерi өзгередi.
Ерiтiндiлерде реакция иондар арасында жүредi, сондықтан қышқылдар тұздармен
алмасу реакциясына түседi, егер иондардың өзара
әрекеттесуi нәтижесiнде аз
диссоциацияланатын заттар (нашар еритiн тұз, әлсiз қышқыл) түзiлетiн болса.
Реакциялардың иондық теңдеулерінде
нашар еритiн тұздар, әлсiз қышқылдар,
газдар
молекула түрiнде, ал күштi электролиттер иондар түрiнде жазылады. Мысалы:
HCl + AgNO
3
= HNO
3
+ AgCl
- молекулалық теңдеу
H
+
+ Cl
-
+Ag
+
+ NO
3
-
= H
+
+ NO
3
-
+ AgCl - толық иондық теңдеу
Ag
+
+ Cl
-
= AgCl
- қысқаша иондық теңдеу
Қысқаша иондық теңдеу реакция қандай иондардың арасында жүргендiгiн айғақтайды.
Достарыңызбен бөлісу: