өлшеулер үшін ғана қолданылады. Көптеген жағдайларда
механикалық сезім (жылжымалы байланыс) іске
асырылатындығын
ескере отырып, бұл жүйелер статикалық өлшеулер үшін басымырақ
қолданылады.
Резистивтік
тензометрлік
ұзындық
түрлендіргіштері.
Тензометрлік түрлендіргіш арнайы қағазға жапсырылған, əдетте
меандр пішініндегі жоғарғы кернеудегі сымды көрсетеді. Біраз
бұрын баспалы сұлба түріндегі тензометрлік түрлендіргіштер алына
бастады. Сымды созған кездегі кедергінің
салыстырмалы өзгерісі
ұзындықты өлшеу шамасы ретінде пайдаланылады. Бұл ретте
кедергінің өзгеруі тек геометриялық форманың өзгеруімен ғана
емес, сонымен қатар ішкі механикалық кернеумен де негізделген.
Дөңгелек пішінді қимаға ие
өткізгіштің кедергісі,
R = ρl/A =
4ρl/D
2
π,
мұнда р - шекті кедергі;
l - ұзындық;
А - көлденең қиманың ауданы;
Д- диаметр.
Бұл өрнекті логарифмдеп, одан кейін дифференциялаудан кейін
кедергінің өзгеруі компоненттерін алады:
dR/R = dρ/ρ + dl/l - 2dD/D.
Дифференциалдарды айырмашылықтармен алмастырып жəне
ұзарту арқылы көлбеу қысуды көрсетіп, Пуассон теңдеуінің
көмегімен мынаны аламыз
∆D/D = -v∆
l/l,
мұнда v — көлденең қысылу коэффициенті.
Шекті кедергіні өзгерту үшін
өрнекке қоямыз
∆ρ/ρ =
p (∆l/l),
мұнда
р - порпорционалдық коэффициенті.
Сонда өлшеуіштік өткізгіштің кедергісінің салыстырмалы
өзгеруі:
∆R/R = (ρ +1 + 2v)∆
l/l;
∆R
a
/R
a
= k (∆
l/l) = k
1
(s
e
/l).
Коэффициент
k əрбір тензометрлік түрлендіргіш үшін
көрсетіледі. Металлды өткізгіш үшін k ≈ 2, себебі v ≈ 0,3 жəне p ~
0,3... 0,4 Жартылай өткізгіштер үшін бұл коэффициент біршама
үлкен. Кедергінің өзгеруі көпірмен өлшенеді.
90
Тензометрлік
түрлендіргіштерді
пайдалану
кезінде
температураның əсері өлшеу нəтижелерін қатты бұрмалауы мүмкін
екендігіне назар аударған жөн.
Бірақ та екі тензометрлік
түрлендіргіштер
көмегімен
өлшеулерді
орындау
кезінде
температуралық əсер төмендейді; екі түрлендіргіш те бірдей
температураның əсеріне
ұшырайды, бірақ оның тек біреуі ғана
формасын бұзады. Өлшеу нəтижесі ретінде екі түрлендіргіш
кедергісінің айырмасы алынады.
Достарыңызбен бөлісу: