5.4-сурет. Пластинкалы конденсатор (а), айнымалы конденсатор (б)
жəне пластиналар арасындағы екі əртүрлі диэлектриктер (в)
көмегімен ұзындық сыйымдылықты түрлендіргіштері.
Пластиналар арасындағы қашықтық
As -қа өзгерген кезде
сыйымдылық сонымен қатар былай өзгереді
AC = к [1/ (s + As) - 1/s ] =
-k As / [ s (s + As)],
жəне As << s кіші ұзындығы үшін сыйымдылықтың сəйкес өзгерісін
анықтауға болады
.
1
2
e
a
s
s
k
C
Бұл тəуелділік ұзындықты өзгертуден сыйымдылықтың
пропорционалдық тəуелділігі туралы көрсетеді. Жақсы сызықтықты
біршама кең диапазонда да
дифференциалдық конденсатор
көмегімен алуға болады, ол кезде ұзындықтың өзгерісі ортаңғы
пластинамен бекітіледі. Бұл
құрылғыда жалпы сыйымдылық
тұрақты
болып
қалады.
Ұзындықтың
өзгеруі
жекелеген
сыйымдылықтардың айырмасына пропорционалды.
Симметриялық орналасу кезінде, яғни дифференциалдық
конденсаторды С = С
2
жəне сəйкесінше s
1
= s
2
= s болғандағы күйге
орнату кезінде, ұзындықты өзгеруі ∆s сыйымдылықтың
айырмасына əкеледі:
.
)
(
2
1
1
2
2
s
s
s
k
s
s
s
s
k
C
∆s << s үшін (∆s)
2
шамасын
ескермеуге де болатындықтан,
тұжырымдап жазамыз
∆C
a
= -(2k / s
2
)∆s
e
.
Қарапайым конденсаторлардың сызықтығымен салыстырғанда
жақсартылған сызықтықпен қатар сезімталдық та екі есе дерлік
артады.
Д е ң г е й д і ң с ы й ы м д ы л ы қ т ы т ү р л е н д і р г і ш т е р і .
Егер конденсатор пластиналары арасындағы кеңістік əртүрлі
диэлектрлік
93
қасиеттерге ие екі затпен, мысалы, ауамен жəне электр өткізбейтін
сұйықтықпен
толтырылған болса, онда екі орта бөлімі бетінің
күйінің өзгеруі конденсатор сыйымдылығының өзгерісін тудырады.
Бұл принципте деңгейді өлшеуге арналған өте қарапайым
құрылғыны құруға болады.
Конденсаторды
орта
бөлігінің
беті
конденсатордың
пластинасының бетіне перпендикуляр (5.4, в суретті қар.)
болатындай орналастырады.
Достарыңызбен бөлісу: