Психология негіздері

дамытуға; балалар мен жасөспірімдердің коғамға әлеуметтік-енбектік 
бейімделуіне, реабилитациялануына жэне ыкпалдасуына жағдай 
туғызатын компенсатордык дағдыларын калыптастыруға бағытталған 
ерекше мәселелерді де шешеді. Сонымен катар, олардың алдына 
мынадай міндеттер де қойылған:
- азаматтылық пен патриоттық сезімін, өз отаны - Қазакстан 
Республикасына 
сүйіспеншілігін, 
мемлекеттік 
нышандарды 
кұрметтеу, халық дэстүрлерін қадірлеу, конституцияға қарсы кез- 
келген көріністерге төзу сезімдерін тэрбиелеу; республиканың саяси, 
экономикалық және мэдени өміріне катысу кажеттіліктерін, жеке 
тұлғаның өз құқықтары мен міндеттеріне саналы көзқарасын 
қалыптастыру;
- дүниежүзілік жэне отандық мэдениет жетістіктеріне, тарихты, 
дэстүрлерді, казак жэне республиканың баска да халықтарының 
дэстүрлерін оқып білуге, мемлекеттік, орыс, шетел тілдерін 
меңгеруге қатыстыру;
- оқытудың жана технологияларын енгізу жэне т.б.
Мектепке 
дейінгі 
мекемелерде 
мүмкіндіктері 
шектеулі
балалардың толық дамуына кажетті жағдайлар жасалуда. Балабақша
1 жастан 7 жасқа дейінгі балалардың оқытылуын, тэрбиеленуін, 
қүтімін жэне сауықтандырылуын қамтамасыз етеді. Окыту жэне 
тэрбиелеу арнайы түзету-дамыту бағдарламасына сэйкес жүзеге 
асырылады.
-
126
-

Білім алу кажеттіліктері ерекше мектеп жасындағы балалар 
арнайы білім беру стандарттарына сәйкес эртүрлі білім беру 
мекемелерінде немесе үйлерінде окытылады.
Баланы арнайы мектепке білім беруді баскару органдары тек 
кана ата-анасының келісімімен жэне психологиялық-медициналық- 
педагогикалық 
кеңесінің 
корытындысы 
(ұсынымы) 
бойынша 
жібереді. Тэртібінде ауытқулары бар жасы кәмелетке толмаған 
балаларға арналған режимі ерекше арнайы білім беру ұйымдарына 
жэне арнайы ұйымдарға балалар мен жасөспірімдер кэмелетке 
толмағандардың ісі жэне олардын кұкыктарын корғау жөніндегі 
комиссияның тапсыруы бойынша сот шешімінің негізінде жіберіледі.
Арнайы (түзетушілік) білім беру мекемелерінің (ақылы кем 
балаларға арналған мектеп-интернатты коспағанда) түлектері жалпы 
білім беретін мектептердін білім денгейіне сэйкес келетін цензді 
білім алады. Оларға білімінің деңгейін растайтын мемлекеттік 
үлгідегі кұжат немесе арнайы (түзетушілік) білім беру мекемесін 
тэмамдағаны туралы куэлік беріледі. Акылы кем (ойлау қабілетінде 
бүзылыстары бар) балаларға арналған арнайы түзету ұйымдарының 
түлектеріне осы ұйым түріне арналған белгіленген үлгідегі куэлік 
беріледі.
Кез келген арнайы мектепте акылының дамуында айкын 
білінетін бұзылыстары бар балаларға арналған сынып ашылуы 
мүмкін. Арнайы мектеп окушысын жалпы білім беретін жай мектепке 
білім берудің баскару органдары ата-анасының келісімімен жэне

ПМПК корытындыларының негізінде көшіре алады. Білім берумен 
катар арнайы мектеп балаларды медициналык жэне психологиялык 
көмекпен қамтамасыз етеді. Қажет болған жағдайда балалар дэрі- 
дэрмекті жэне физиотерапевтік ем, уқалау емін, шынықтыру 
процедураларын алады.
Қүлагында 
мүкістігі 
бар 
балаларга 
арналган 
арнайы 
(түзетушілік) үйым - окытудың 3 сатысы:
1 саты - жалпы бастауыш білім (5-6 жыл немесе 6-7 жыл бойы -
дайындык сыныбында окытылған жағдайда).
2 саты - жалпы негізгі білім (5-6 жыл бойы)
3 саты - толык орта білім (2 жыл).
Бірінші сыныпқа балалар 7 жастан бастап қабылданады.
Окытудың негізіне ауызша ауызекі тіл мен жазбаша тілді, 
қатынас тілін, айналадағы адамдардың тілін есті-көрі арқылы түсіну 
ептілігін 
калыптастыру 
жэне 
дамыту 
бойынша 
жүмыстар 
жатқызылған. Балалар есту кабілетінің калдықтарын тілді кұлак 
аркылы түсіну жэне қүлак-көз арқылы дыбысты күшейткіш 
аппаратураны пайдаланып қолдануды үйренеді. Есту түйсігін дамыту 
жэне ауызекі тілді 
айтуын қалыптастыру сабактары үздіксіз 
жүргізіледі. Билингвистикалық негізде жүмыс істейтін мектептерде 
ауызша жэне кимыл тіліне тен кұкыкты оқытады, оку процесі кимыл 
тілінде жүргізіледі.
~ 128 ~

Көзінде мүкістігі бар балаларга арналган арнайы (түзетушілік) 
үйымдар.
Бірінші сыныпка 6-7 жасар балалар қабылданады. Оқыту мерзімі 
12 жыл. Оқушылар орта (толык) жалпы білім алады.
Сөйлеу қабілетінде күрделі мүкістіктері бар балаларга 
арналган арнайы (түзетушілік) мектептер.
Бірінші бөлімшеде сөйлеу кабілетінде ауыр дәрежеде шала 
жетілген (алалия, дизартрия, ринолалия, афазия) балалар, сонымен 
қатар сөйлеу қабілетінде тұтығумен кабаттасқан жалпы кемістіктері 
бар балалар окытылады. Екінші бөлімшеде сөйлеу қабілеті дұрыс 
дамыған, бірак тұтығудын ауыр формасына шалдыккан балалар 
оқиды. Бірінші сыныпқа 7-9 жасар балалар кабылданады. Балаға 
арнайы логопедиялык жэне педагогикалык көмек оқыту жэне 
тәрбиелеу барысында, барлык сабактарда жэне сыныптан тыс 
уакытта корсетіледі.
Тірек-қозгалыс аппараты бүзылган балаларга арналган арнайы 
(түзетуиіілік) үйымдар.
Бірінші сыныпка 7 жасар балалар кабылданады. Мектепте 
арнайы қозғалыс режимі орнатылған. Білім баланың козғалыс аясын, 
оның сойлеу қабілетін жэне жалпы танымдық кызметін камтитын 
кешенді түзету жұмысы жүргізіле отырып беріледі.
~ 129 -

Психикалык, дамуында бөгелістері бар балаларга арналган 
арнайы (түзетушілік) үйымдар.
Балалар дайындық, 
1-ші, 2-ші сыныптарға кабылданады. 
Оқытылып 
жатқан 
балалардың 
дамуындағы 
ауытқулардың
түзелгеніне, жалпы бастауыш 
білім алғаннан кейін біліміндегі 
кемшіліктердің жоюлуына қарай жай мектепке көшу мүмкіндіктері 
бар. Балалар арнайы педагогикалык көмекті жеке жэне топтык 
сабақтарда, сонымен катар логопедиялық сабактарда алады.
Ақылы 
кем 
(ақыл-ойының 
дамуында бүзылыстары 
бар) 
балаларга арналган арнайы (түзетушілік) үйым (көмекші мектеп).
Бұл үйымдарда берілетін білімнің сапасы өзгеше. Окушылардың 
жалпы білім беретін пэндер бойынша алатын білім мазмүнының 
өздеріне колжетімді көлемін меңгеруі кезінде әлеуметтік бейімделу 
мен кэсіби еңбекке дайындалуына ерекше көңіл бөлінеді. Мектепті 
бітірер кезде окушылар еңбек пэні бойынша емтихан тапсырады.

жүктеу/скачать 2.42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: