Оқу сауаттылығЫ 1022-нұсқа Нұсқау
жүктеу/скачать 2.73 Mb. Pdf көрінісі
|
| 4-мәтін
1. 1465-1470 жылдар - хандықтың құрылған емес, нығанған уақыты, халықтың ез тәуелсіздігін жариялаған емес, көрші жұрттарға біржола танылған мезгілі. Түптеп келгенде, мұның бәрі қазақ тарихыиың бастауын мүмкін болғанынша кейіндету талабының бір көрінісі ғана. Қазақ хандығының құрылуы жөнінде бірден-бір дерек «Тарих-и Рашиди» еңбегіне сүненетін болсақ, Қазақ хандығыныц негізін қалаушылар Кереіі мен Жәнібек хан Шибан эулетінен шыққан Әбілқайыр ханмен жауласуынан кейін оның билігінен бас тартып, Шу езенінің бойындағы Қозыбасы дсйтін қоныста дербес Қазақ хандығының туын көтереді. Алғаш туымыз тігілгсн Қозыбасы жері - ХІV-ХV ғасыр басында емір сүрген Моғолсган мемлекетінін батыс бөлігіндегі аумақ. Қозыбасы атауының түп мағынасы төңірегіндегі жоталардан оқшау тұрган ҚОЗЫНЫҢ басындай ғана жұмыр, аласа шоқы төбені білдірсе керек. 2. Қазақ хандығы құрылғанда алдымен Керей ақ киізге отырғызылып, хан кетеріліпті. Керейдің нақгы қай жылы қайтыс болғаны белгісіз. Одан соң Жәнібек хан әмір жүрғізеді. Сірә, қазак жұртының Әбілқайырды женіп, біржола іргеленуі Жәнібек тұсында болса керек, жаңа хандықтын өзіндік кұрылымы мен заң жүйесі де осы Жәнібек заманында жөнге түскен сияқты. Жәнібектің қазақ тарихындағы айрықша тұлға екендігінің бір белгісі - оның халық санасында әулиеге пара-пар, ақылды әрі әділетті әмірші ретінде танылуы, Ол ұлтгық тарихымызда жай ғана Жәнібек хан деп аталмайды, Әз-Жәнібек хан деп аталады. 3. Әз-Жәнібек — қазақ жұртының іргесін бекітіп, ордасын орнықтырған ұлы хан ғана емес, сол халықгың бар игілігіне ұйытқы болган асылы, ұлы әулеттің де негізін салушы. Қазақ Ордасының 87474320427 73 құдіретті эміршілсрі, қазақ халқының ұлы перзентгері Қасым хан, Хақ-Назар хан, Әз-Тәуке хан, Абылай хан, Кенесары хан, ұлы ғалымдарымыз Шоқан, қайраткер Әлихан Бөкейхан қатар - осы әулие Әз-Жәнібек ханның тікелей ұрпақтары. 4. Тұғырлы көк байрағымызды аспанда желбіретіп ұстау енді келешегі кемел, білімді болашақ ұрпақтың еншісінде. Бүкіл дүнне жүзі халықтары бүгінгі күнде қазақ халқын картадан ғана емес, оны жер байлығы мен экономикасы дамыған алдыңғы қатарлы мсмлскеттсрдің санатынан керуі - Елбасымыздың көреген саясатының жемісі. Сонау Қасым хан негіздегсн «Қасым ханның қасқа жолы», «Есім ханның ескі жолы» және Епбасы салған сындарлы сара жолмен жүріп келс жатқан слімізде «Қазақстан - 2030» стратегиясының бүгінгі күнде мерзімінен бұрыи орындалуы, 2010 жылы ЕҚЫҰ-ға төрағалық етуі, Әлемдік діндер ұйымының конференцнясының, 2010 жылы Қысқы Азияда ойындарының, ЕХРО-2017 көрмесінің етуі қазақ халқының дүнне жузі алдындағы бірлігі жарасқан, толераптты мемлскст екенін дәлелдеді. 5. Мәңгілік Ел - елдің біріктіруші күші, ешқашан таусылмас қуат кезі. Ол «Қазақстан-2050» стратегиясының ғана емес, XXI ғасырдағы Қазақстан мемлекетінің мызғымас идеялық тұғыры! Жаңа Қазақстандық патриотизм дегеніміздін өзі - Мәңгілік Ел! Ол — барша Қазақстан қоғамының осындай ұлы құндылығы. Өткен тарихымызға тағзым да, бүгінгі бақытымызға мақганыш та гүлденген келеіпекке сенім де «Мэңгілік Ел» дегеи құдірстті ұғымға сыйып тұр. 13. Мәтін мазмұнына сай тақырып А)Ел боламын десең, бесігіңді түзе! B)Рухы мықты ұлтымның ұлы жетістіктері. C)Тәуелсіздік тірегі - тіл. Д)Күшті бірді, білімді мыңды жеңер. Е)Тәрбие басы - тал бесік. 14. Өткен тарихымызға тағзым, бүгінгі бақытымызға мақтаныш білдіру идеясы A)«ЕХРО-2017» B)«Мэңгілік Ел» C)«Қасым ханның қасқа жолы» Д)«Қазақстан - 2030 стратегиясы» Е) «Қазақстан-2050» 15. Алашорда көсемі болған Әз-Жәнібек ханның ұрпағы. А)Әлихаи Бөкейханов В) Әз-Тәуке хан С)Абылан хан Д)Хақ-Назар хан Е)Шоқан Уәлиханов 16. 2010 жылы Қазақстанда Қысқы Азияда ойындарының өтуі A)Еліміздегі ескелең ұрпақтың салауатты омір салтын қолдайтынын дәлелдейді. B)Елімізде енбекқор жастардың көп екенін дәлелдейді. C)Азия жеріні кұлан ғайыр екенін дәлелдейді. Д)Қазақстан климатының қысқы ойындарға қолайлы сксндігін дәлелдейді. Е) Бірлігі жарасқан ұйымшыл, төзімді, толерантты мемлекет екенін дәлелдеді. 17. Қозыбасы атауының түп мағынасы A)Қозының жайылым орынын білдірсе керек, В)Қозы өрбіткен жер болса керек. С)Қозы кош жерден көрінгендіктен Д)Қой қоздаған аласа шоқы болса керск. Е)Қозының басындай ғана тобені білдірсе керек. 18. Мәтіндегі ойға сай мақалды анықгаңыз. А) Хан екі айтса, қадірі кетеді, Қараша екі айтса, ары кетеді. B)Ел ерімен, ер елімен мықты. C)Хан қарашасыз болмас, Дау арашасыз болмас. Д) Ұят - өлімен күшті. Е) Көргені жақсы көш бастар. 19. Мәтін бойынша халық санасында ақылды әрі әділетті әмірші ретінде таңбаланған хан А) Әз-Жәнібек хан B) Кенесары хан C) Әз-Тәуке хан Д) Абылай хан Е) Әбілқайыр хан 20. Керей мен Жәнібек хандардын тарихтағы орны А) Соғыс әдіс-тәсілінің білгірлері В) Қазақ хандығының негізін қалаушылар С) Отарлау сзясатынан құтқарушылар Д) «Жеті жарғыны» енгізген хандар Е) Саяси бітімгерлер жүктеу/скачать 2.73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|