Оқу сауаттылығЫ 1022-нұсқа Нұсқау
-мәтін Ырыс пен берекет
жүктеу/скачать 2.73 Mb. Pdf көрінісі
|
| 3-мәтін
Ырыс пен берекет Ертеде Бегайдар деген саудагер жігіт болыпты. Ойдан орып, қырдан қырып, табыс тауыпты. Үйіне дуниені канша үйсе, ол согұрлым кеми береді екен. Байлығынын берекесі болмапты. Бегайдардын үйлі-баранды көршісі бар екен. Оның мал дегенде бес-алты ешкісі болады. Бірақ тұрмысы күннен күнге гүлдене береді. Бір күні Бегайдар көршісінен: - Әй, көршім, СЕНІҢ бала-шаган бар. Мал дегенде бес-алты тоқал ешкің гана бар. Бірақ отбасың берскелі, қарның тоқ. Ал мен жалғыз тұрамын. Үй көрмей сауда жасап, мол ақша табамын. Бірақ берекесі жоқ. Сыры неде? - деп сұрады. Көршісі: - Қаратаудың басында мың жасаган данышпан бар. Содан ақыл сұра, - деп жауап берді. Беғайдар ертесіне дорбасын артынып, жолға шықты. Шаршап- шалдығып қеле жатып, бір лашыкқа тап болды. ішіне кірсе, шал, кемпір және бір бойжеткен қыз бар екен. Бегайдар сусын ішіп, дәм татқаннан кейін шалга жағдайын баяндады. Шал: - Балам. данышпанға бара жатсаң, менің аманагымды ала кет. Үйде қызым бойжетіп отыр. Соны қандай адамға берсем болады? - деді. Бегайдар: - Жарайды. ақсақал, данышпанға тілегіңізді жеткізем, ден аттанып кетті. Тағы да ұзақжол жүріп. шаршап-шалдығып, бір бәйтеректің түбіне келіп демалды. Сол кезде бәйтерекке тіл бітіп: - Әй, Беғайдар, данышпанға барсаң, сұра. Мен тамырымды тереңге жайдым, бірақ бұтақтарым жеміс бермейді. Сыры неде екен? - деді. Бегайдар онын да аманатын арқалап, жолға шығады. Бір қүні әрең дегенде данышпанға жетті. Данышпан: - Иә, балам қандай мұратпен жүрсің? - деді. Бегайдар: - Терлеп-тепшіп, аяғымнан тозып табыс табамын, бірак берекесі болмайды. Көршімнін бес- алты ешкісі, көп бала-шағасы бар, табысы аз. Бірақ берекесі мол. Соның сырын іздеп жүрмін. Жолда шал мен кемпірге, алып бәйтерекке жолыктым. Олардың да тілегін әкелдім, - деп, жолда көрген- білгенін жеткізді. Данышпан басын шайқап: - Ай, балам-ай, үйдің берекесі әйелдің алаканына жасырылған. Көршіңе береке кіретіні акылды әйелі бар. Енді кейін қайт. Жолда кездескен байтеректің түбінде ат басындай алтын көмілген. Соны қазып ал. Алтынды шал мен кемпірге беріп, қызын сұра. Ақылды жар алсаң, берекең кіреді, - деді. Бегайдар данышпанның айтқанын істеді. Бәйтеректің түбінен алтынды казып алды. Оны қыздың қалыңмалына беріп, оған үйленді. Ұзамай отбасына береке кіріп, ырысы түрақтайды. Осылайша. әйелі екеуі барша мұратына жетіпті. 7. Әңгіменің түйіні A) Бас екеу болмай, мал төртеу болмайды. B) Ерте тұрған әйелдің бір ісі артық. C) Ырыс алды — ынтымақ. Д) Енбексіз тапкан мал есепсіз кетеді. Е) Ерте тұрған еркектің ырысы артық. 8. Корші үйдің берекесінін сыры A) Ақылды әйелінде B) Бала-шагасында C) Бес-алты ешкісіндс Д) Мол табысында Е) Қоңырқай тұрмысында 9. «ҮйдІң берекесі әйелдің алақанына жасырылған» сөйлемінің магынасы A) Әйел - қорғаушы, бақылаушы B) Әйел - сыншы, бағалаушы C) Әйел - үйлестіруші, үйдің қуты Д) Әйел - әдемі, сұлу Е) Әйел - үйретуші, тәлімгер 10. Қыздың ата-анасына берілген нәрсе A) Қалыңмал B) Мал-мүлік C) Күміс Д) Бес-алты ешкі Е) Жеміс ағашы 11. Бәйтеректің жеміс бермеуінің сыры A) Ағаш кәрі болғандықтан B) Тамыры тереңде болғандықган C) Түбіндегі алтын өсірмегендіктен Д) Ауа райы қолайсыз болғандықтан Е) Суға тапшы болғандықтан 12. Мәтін мазмұнының реттілігі 1, Данышпан ақылы 2, Көршісінің кеңесі 3. Бәйтеректің өтініші 4. Лашықтағы әңгіме A) 3,4. 1,2 B) 2.4. 3, I C) 2, 3,4. 1 Д) 4, 1,2,3 Е) 1,2.3,4 жүктеу/скачать 2.73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|