Оқу сауаттылығЫ 1022-нұсқа Нұсқау
жүктеу/скачать 2.73 Mb. Pdf көрінісі
|
| 4-мәтін
1. 1465-1470 жылдар - хандықтың құрылған емес, нығанған уақыты, халықтың ез тәуелсіздігін жариялаған емес, көрші жұрттарға біржола танылған мезгілі. Түптеп келгенде, мұның бәрі қазақ тарихыиың бастауын мүмкін болғанынша кейіндету талабының бір көрінісі ғана. Қазақ хандыгының құрылуы жөнінде бірден-бір дерек «Тарих-и Рашиди» еңбегіне сүненетін болсақ, Қаззқ хандыгыныц негізін қалаушылар Кереіі мен Жэнібек хан Шибан эулетінен шыққан Әбілқаііыр ханмен жауласуынан кейін оның бнлігінсн бас тартып, Шу езенінің бойындағы Қозыбасы дсйтін қоныста дербес Қазақ хандығының туын көтереді. Алғаш туымыз тігілгсн Қозыбасы жері - ХІУ-ХҮ ғасыр басында емір сүрген Моғолсган мсмлскетінін батыс бөлігіндегі аумақ. Қозыбасы атауының түп мағынасы төңірегіндегі жоталардан оқшау тұрган ҚОЗЫІІЫҢ басындай гана жұмыр, аласа шоқы төбені білдірсе керек. 2. Қазақ хандығы құрылғанда алдымен Керей ақ киізгс отырғызылыи, хан кетеріліпті. Керейдің нақгы қай жылы қайтыс болғаны бслгісіз. Одан соң Жэнібек хан эмір жүрғізсді. Сірэ, қазак жұртының Әбілқайырды женіп, біржола іргеленуі Жэнібек тұсында болса керек, жана хандықгын өзіндік кұрылымы мен заң жүйесі де осы Жэнібек заманында жөнге түскен сияқты. Жэнібектің қазақ тарихындағы айрықша тұлға сксндігінің бір бслгісі - оның халық санасында эулиеге пара-пар, ақылды эрі эділетті эмірші ретінде танылуы, Ол ұлтгық тарнхымызда жай ғана Жәнібек хан деп аталмайды, Әз-Жэнібек хан деп аталады. 3. Әз-Жәнібек — қазақ жұртының іргесін бекітіп, ордасын орнықгырған ұлы хан ғана емес, сол халықгың бар иғілігіне ұйытқы болган асылы, ұлы әулеттің де негізін салушы. Қазақ Ордасының құдіретті эміршілсрі, қазақ халқының ұлы перзентгері Қасым хан, Хақ-Назар хан, Әз-Тәуке хан, Абылай хан, Кенесары хан, ұлы ғалымдарымыз Шоқан, қайраткер Әлихан Бөкейханоатар - осы эулие Әз-Жэиібек хаиның тікелей ұрпақгары. 4. Тұғырлы көк байрағымызды аспанда желбіретіп ұстау енді келешегі кемел, білімді болашақ ұрпақтың еншісінде. Бүкіл дүнне жүзі халықтары бүгінгі күнде қазақ халқын картадан ғана емес, оны жер байлығы мен экономикасы дамыған алдыңғы қатарлы мсмлскеттсрдің санатынан керуі - Елбасымыздың көреген саясатының жемісі. Сонау Қасым хан негіздегсн «Қасым ханның қасқа жолы», «Есім ханның ескі жолы» жэне Епбасы салған сындарлы сара жолмен жүріп келс жатқан слімізде «Қазақстан - 2030» стратегиясының бүгінгі күндс мерзімінен бұрыи орындалуы, 2010 жылы ЕҚЫҰ-ға төрағалық етуі, Әлемдік діндер ұйымының конференцнясының, 2010 жылы Қысқы Азняда ойындарының, ЕХРО-2017 көрмесінің етуі қазақ халқының дүнне жузі алдындағы бірлігі жарасқан, толераптты мемлскст екенін дәлелдеді. 5. Мәңгілік Ел - елдің біріктіруші күші, сшқашан таусылмас қуат кезі. Ол «Қазақстан-2050» стратегиясының ғана емес, XXI ғасырдағы Қазақстан мемлекетінің мызғымас идеялық тұғыры! Жаңа Қазақстандық патриотизм дегеніміздін өзі - Мәңгілік Ел! Ол — барша Қазақстан қоғамының осындай ұлы құндылығы. Өткен тарихымызға тағзым да, бүгінгі бақытымызға мақганыш та гүлденген келеіпекке сенім де «Мэңгілік Ел» дегеи құдірстті ұғымға сыйып тұр. 13. Өткен тарихымызға тағзым, бүгінгі бақытымызға мақтаныш білдіру идеясы A) «Қасым ханның қасқа жолы» B) «Қазақстан-2050» C) «ЕХРО-2017» Д) «Қазақстан - 2030 стратегиясы» Е) «Мәңгілік Ел 14. Қозыбасы атауының түп мағынасы A) Қозының басындай ғана төбені білдірсе керек. B) Қозы көш жерден көрінгендіктен C) Қозы өрбіткен жер болса керек. Д) Қозының жайылым орынын білдірсе керек. Е) Қой қоздаған аласа шоқы болса керек. 15. Мәтіндегі ойга сай мақалды анықтаңыз. A) Кергені жақсы көш бастар. B) Ел ерімен, ер елімен мықты. C) Хан қарашасыз болмас,Дау арашасыз болмас. Д) Хан екі айтса, қадірі кетеді,Қараша екі айтса, ары кетеді. Е) Ұят - елімен күшті. 16. 2010 жылы Қазақстанда Қысқы Азияда ойындарының етуі A) Қазақстан климатының қысқы ойындарға қолайлы екендігін дәлелдейді. B) Азия жерінің ұлан ғайыр екенін дәлелдейді. C) Бірлігі жарасқан ұйымшыл, төзімді, толерантты мемлекет екснін дәлелдеді. Д) Еліміздегі ескелең ұрпақтың салауатты өмір салтын қолдайтынын дәлелдейді. Е) Елімізде еңбекқор жастардың көп екенін дәлелдейді. 87474320427 83 17. Мәтін бойынша халық санасында акылды әрі әділетті әмірші ретінде таңбаланган хан A) Кенесары хан B) Әбілқайыр хан C) Абылай хан Д) Әз-Жәнібек хан Е) Әз-Тәуке хан 18. Мәтін мазмұнына сай тақырып А) Тәрбие басы -тал бесік. B) Ел боламын десең, бесігіңді түзе! C) Рухы мықты ұлтымның ұлы жетістіктері. Д) Тәуелсіздік тірегі - тіл. Е) Күішті бірді, білімді мыңды жеңер. 19. Алашорда көсемі болған Әз-Жәнібек ханның ұрпағы. A) Шоқан Уәлиханов B) Әлихан Бекейхаиов C) Абылай хан Д) Хақ-Назар хан Е) Әз-Тәуке хан 20. Керей мен Жәнібек хандардың тарихтағы орны A) Отарлау саясатынан құтқарушылар B) «Жеті жарғыны» енгізген хандар C) Саяси бітімгерлер Д) Соғыс әдіс-тәсілінің білгірлері Е) Қазақ хандығынын негізін калаушылар жүктеу/скачать 2.73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|