1. Физика пәні және оның басқа ғылымдармен байланысы. Физикалық шамалардың ӛлшемділігі және ӛлшеу бірліктері

7-суретте үш ӛшу коэффициенттерінің мәнін табу үшін мәжбүр 
тербелістер амплитудасының мәжбүр етуші күштердің жиілігінен A(

) 
тәуелділік графигі келтірілген. dА/dt = 0 шартынан A(

) ның максимал мәнге 
ие болатыны оңай табылады, ол үшін түбір астындағы шаманың экстремумы 
табылса болғаны (экстремум- лат. Шеткі яғни максимум немесе минимум 
деген түсінік). Осы жиілікті резонансты деп атайды: 
2
2
0
2





рез
(7) 
Ал егер А- амплитуданың максимумы болса оны 
резонанс құбылысы деп атайды. 6.17-суретте 
кӛрсетілген графикті резонансты қисықтар деп 
атайды. (6.45) теңдеуін (5) теңдеуіне қою арқылы 
резонанс 
уақытындағы 
амплитуданы 
анықтаймыз: 
7- сурет
2
2
0
0
2





f
A
m
(8) 
Жүйенің ӛшуі неғұрлым әлсіз болса, солғұрлым резонанс күшті болады. 
Техника мен физикада резонанс құбылысы үлкен рӛл атқарады. 
Тербелістерді күшейту үшін резонансты пайдаланады және егер ол ұнамсыз 
тербелістерді тудыратын болса, онда мұндай резонанстан құтылу әрекеттері 
жүргізіледі. 
9.5. Тербелістердің техникадағы рөлі. 
Маишналарды және әр түрлі құрылыстарды конструкциялау кезінде 
резонанс құбылысымен санасуға тура келеді. Бұл құрылғылардың меншікті 
тербелістерінің жиілігі ешқашанда мүмкін болатын сыртқы әсердің жиілігіне 
жақын болмау керек. Мысалы, кеме корпусы немесе самолет қанаты 
вебрациясының меншікті жиілігі, ескі винттің айналуынан пайда болатын 
тербеліс жиілігінен едәуір ӛзгеше болуы тиіс. Бұлай болмағанда апатқа 
апарып соғатын вибрация пайда болады. Маршпен келе жатқан солдаттар 
колоннасы ӛткенде кӛпірдің қирауы тәрізді жағдайлар да болған. Бұл жағдай 
кӛпір тербелісінің меншікті жиілігі колонна адымыныц жиілігіне жақын 
болуынан туған. 
Сонымен қатар резонанс құбылысы әсіресе акустика да, радиотехникада 
т. б. кӛбінесе ӛте пайдалы болып саналады. 

жүктеу/скачать 2.69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: