1. Физика пәні және оның басқа ғылымдармен байланысы. Физикалық шамалардың ӛлшемділігі және ӛлшеу бірліктері
жүктеу/скачать 2.69 Mb. Pdf көрінісі
|
| Лоренц түрлендірулерінің салдары.
Бірмезеттік түсінігі К жүйеде қайсыбiр және екі oқиғалар ӛтіп жатсын. x ӛсі бойымен 3-суретте кӛрсетiлгендей V жылдамдықпен қозғалып келе жатқан К' жүйеде осы oқиғалардың арасындағы yaқыт интервалын табайық. Уaқытты түрлендiрудің (8) формуласы бойынша табамыз: √ . (10) Осыдан К жүйеде бірмезеттік болып табылатын оқиғaлар К' жүйеде бірмезеттік болмайтындығы ( анықталды. Тек x координатының мәнi бiрдей болатын жағдайда ғана К жүйеде екі оқиға да бiрмезгiлде жүріп жататын ерекше жағдай туады (у координаты әр-түрлі болуы мүмкiн). Сонымен, бipмезеттік – салыстырмалы түсiнiк бiр жүйеде бірмезеттік болып табылатын оқиғалар, жалпы алғанда, басқа санақ жүйесiнде бірмезеттік болмайды. Оқиғалардың бiрмезгiлдiлiгi жайлы сӛз болғанда мiндеттi түрде қай санақ жүйесi жайлы сӛз болып отырғaнын анық кӛрсету жӛн, немесе онда бірмезеттік түсінігі ӛзінің бар мағынасынан айырылады. Лоренцтiк қысқару К' санақ жүйесiнде тыныштықтағы шыбықты x' ӛсінің бойына, яғни осы санақ жүйенің К жүйеге қатысты қозғалысы бағытында орналастырамыз. К жүйеде шыбықтың ұзындығы болсын (меншiктi ұзыңды). К жүйеде ӛзiне қатысты салыстырмалы қозғалыста болатын шыбықтың ұзындығы оның бip ғана уақыт мезетiнде ( ) алынған ұштарының және координаттарының арасындағы l қашықтық ретiнде анықталады. (8) Лоренц түрлендiруiн пайдаланып, x' және x координаттары үшін: √ √ осыдан √ (11) Сонымен, қозғaлыстағы шыбықтың ұзындығы оның меншiктi ұзындығынан кiшi болып шығады және әртүрлі инерциалдың санақ жүйелерінде оның ӛз мәнi болады. Бұл нәтиже осыған дейiн алынған (3) мәнімен толық үйлесiмдi. Уақыттың бiртектілігінің салыстырмалалық салдарынан берілген шыбықтың ұзындығының салыстырмалылығы осы ұзындықтың ӛзінің анықтамасынан шығады. Осындай түсінік кез келген дененің пiшініне де жатады, яғни кез келген инерциялық санақ жүйесіңдегi қозғалыс бағытында дененің мӛлшерлерi әртүрлi болады. жүктеу/скачать 2.69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|