1. Физика пәні және оның басқа ғылымдармен байланысы. Физикалық шамалардың ӛлшемділігі және ӛлшеу бірліктері
жүктеу/скачать 2.69 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жылдамдықты түрлендiру
| Интервалдың түрлерi. Кеңістікті-уақыттық интервалда қандай
құраушы басым рӛл атқаратын болса, кеңістiктiк пе, әлде уақытық па, соған байланысты интервалдар кеңістік тәрізді ( ), уақыт тәрізді ( болып екіге бӛлінедi. Интервалдардың осы екі түрімен қатар оның үшіншi түрі де бар, ол – жарық тәрізді интервал: . Егер екі оқиғаның арасындағы интервал кеңістiк тәрізді болса, онда екі оқиғада бiр мезгiлде ӛте алатын К' санақ жүйесін табуға болады: . Егер интервал уақыт тәрізді болса, онда екі оқиға да бiр нүктеде ӛте алатын К' санақ жүйесін табуға болады: . Keңістік тәрізді интервалдар кезіңде , яғни ешбiр санақ жүйесінде оқиғалар бiр-бiріне ешқандай әсер ете алмайды, оқиғалар арасындағы байланыс шектiк с - жылдамдықпен атқарылатын кезде де дәл осындай жағдай туады. Ал болатын уақыт тәрізді немесе жарық тәрізді интервалдар үшін жағдай басқаша. Демек, уақыт тәрізді немесе жарық тәрізді интервалдар мен бӛлінген оқиғалар бiр-бiрiмен себеп-салдарлы байланыста бола алады. Жылдамдықты түрлендiру К жүйеде x, y жазықтығында бӛлшектер проекциялары және болатын ⃗ жылдамдықпен қозғалсын. (8) Лоренц түрлендiрулерінің кӛмeгiмeн осы жылдамдықтың 3-суретте кӛрсетiлгендей, ⃗⃗ жылдамдықпен қозғалатын К' жүйесіндегi және проекцияларын табайық. Ол үшін есептеуді келесі үлгімен орындайық: , . (8) ӛрнегін x', y' пен t' үшін t-уақыт бойынша дифференциалдап, алынған нәтижелерді және формуларына қойып, шамалы түрлендірулерді жасағаннан кейін келесі ӛрнекті жазамыз: √ , (14) мұндағы, . Осыдан бӛлшектің К' жүйедегi жылдамдығы: √ √ (15) Бұл формулалар жылдамдықтың релятuвuстiк түрлену заңын бередi. Кіші жылдамдықтар кезіңде, яғни ( ) мен ( ) олар классикалық механиканың жылдамдықтарына түрленеді: немесе векторлық түрде: ⃗ ⃗ ⃗⃗ жүктеу/скачать 2.69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|