Сражиева Гаухар Мухиддинқызы Бекболаева Гулнюра Әшімқызы Арысбаева Жарқынай Асетуллақызы Н32 н әтижеге бағытталған сабақ
ОҚЫТУДА БІЛІМ САПАСЫН АРТТЫРУДЫҢ ШАРТЫ- ҚАЗАҚ ТІЛІ
жүктеу/скачать 4.1 Mb. Pdf көрінісі
|
|
ОҚЫТУДА БІЛІМ САПАСЫН АРТТЫРУДЫҢ ШАРТЫ- ҚАЗАҚ ТІЛІ ПӘНІНЕН ЗАМАНАУИ ТЕХНОЛОГИЯНЫ ҚОЛДАНУ Алмабаева Балнур Сагиевна Ӛ.А.Жолдасбеков атындағы №9ІТ лицейдің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мҧғалімі Ата-бабалардың аңсауымен, желтоқсаншы жастардың қайсарлығымен Тәуелсіздік есіктен еніп, жанымызға шаттық сыйлағалы міне 30 жыл, 30 жас. Отыз жылда ел жаңа, еліміз кӛркейіп, жеріміз жандануда. Осы аз уақыттың аралығында Қазақстан терезесі тең елдермен иық тіресті. Білім, ғылым, спорт, медицина, мәдениет тағы басқа салалар алдыға жылжыды, ӛсті, дамыды. Осы орайда ӛзім педагог маманы болғандықтан білім саласына тоқталғым келеді. Қазақстан ӛз тәуелсіздігін алғалы бері еліміздің рухани ӛмірінде кӛптеген оң ӛзгерістер орын алды. Бұл оң ӛзгерістер болашақ жастарды тәрбиелеуде жаңа мақсат пен міндеттерді жүктеп отыр. Қазақстан жастарының рухани кеңістігін қалыптастыру ошағы ол мектеп. ХХІ ғасырмектебінің мақсаты жас жеткіншектерді жауапкершілігі жоғары, парасатты, адамгершілік мәдениеті қалыптасқан, ӛмірге икемді, ұлтжанды тұлғаға айналдыру. Жаңа технологияны меңгеру мұғалімнің интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік, басқа да кӛптеген қасиеттерінің қалыптасуына кӛмектеседі, оқу-тәрбие үдерісін дұрыс ұйымдастыруына үлкен әсерін тигізері сӛзсіз. Мектеп – үйрететін орта, оның жүрегі – мұғалім. Ізденімпаз мұғалімнің шығармашылығындағы ерекше тұс – оның сабақты түрлендіріп, тұлғаның жүрегіне жол таба білуі. Ұстаз атана білу, оны қадір тұту, қастерлеу, арындай таза ұстау - әр мұғалімнің қасиетті борышы. Ол ӛз кәсібін, ӛз пәнін , барлық шәкіртін , мектебін шексіз сүйетін ерекше жан. Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев жолдауында айқандай: «Болашақта ӛркениетті дамыған елдердің қатарына ену үшін заман талабына сай білім қажет. Қазақстанды дамыған 50 елдің қатарына жеткізетін, терезесін тең ететін – білім». Сол үшін де, қазіргі даму кезеңі білім беру жүйесінің алдында оқыту үрдісінің технологияландыру мәселесін қойып отыр. Оқытудың әртүрлі технологиялары сарапталып, жаңашыл педагогтардың іс – тәжірибесі зерттеліп, мектеп ӛміріне енуде.Тәуелсіз ел тірегі – білімді ұрпақ десек, жаңа дәуірдің күн тәртібінде тұрған мәселе – білім беру, ғылымды дамыту. Ӛркениет біткеннің ӛзегі,ғылым, тәрбие екендігіне ешкімнің таласы жоқ. Осы орайда білім ордасы – мектеп, ал мектептің жаны – мұғалімдердің басты міндеті – ӛз ұлтының тарихын, мәдениетін, тілін қастерлей және оны жалпы азаматтық деңгейдегі рухани құндылықтарға ұштастыра білетін тұлға тәрбиелеп, қоғамға қосу деп санаймын. Қазақ тілі сабағында жаңа технологияларды қолданудың тиімділігі ӛте зор. XXI кӛшбасшысы – жаңашыл, ізденімпаз, шебер ұстаз. XXI ғасыр ұстазы бүгінгі күн талабына сай жан-жақты дамыған, ӛмірге реалистік тұрғыдан қарайтын, терең біліммен қаруланған оқушы тұлғасын сомдау үшін ӛзі де шеберліктің шыңынан кӛрінуі тиіс. Әр баланың бойындағы туғаннан пайда болған интуициясын әрі қарай дамытуға ықпал ету, оқушының табиғи қасиеттерін пәндік білім деңгейін тереңдету үшін оқытуды жоспарлы түрде ұйымдастыру, ӛз бетінше білім алу дағдыларының дамуына негіз салу болып табылады. Шығармашылық жұмыстар арқылы оқушыларды сын тұрғысынан ойлауға жетелеп, қызығушылығын оятып, шығармашылық қабілетін арттыруға, белсенділікке ынталандырады. Оқушылардың танымдық, интеллектуалдық қабілеттің дамуына, ӛз білімін ӛмірде пайдалана білу дағдылары қалыптастырады. Қазіргі таңда оқу үрдісінде қазақ тілін оқытуда сан-алуан жаңа әдіс-тәсілдері мен технологиялар сапалы білім беруде үлкен рӛл атқарады.Қазақ тілін оқыту – қиын да қызықты жұмыс. Қазіргі кезде қазақ тілін оқытатын мамандарға қойылатын талап жаңа технологиялық әдістерді қолдана отырып, сапалы және терең білім беру, олардың ойлау, кӛру қабілеттерін жетілдіру, уақытты дұрыс пайдалану, әртүрлі әдістерді қолдану, сабақты мазмұнды да қызықты ӛткізу, мұғалімнің жеке басының интелектісін дамыту, оқу іс-әрекетін, ӛтілетін тақырып мазмұнын толықтай аша білу. Сонымен жеке тұлғаны дарынды, білімді де білікті етіп шығару мұғалімнің педагогикалық шеберлігі. Яғни оқытудың жаңа инновациялық технологиясын қалыптастыру. Сын тұрғысынан ойлау әдісі, оқытуда дамыған технологияға жатады. Бұл иллюстративті- түсіндірмелі, ішінара іздену. Проблемалық, пікір-сайыс, ойын, шығармашылық, ӛзін-ӛзі дамыта оқыту әдістерінің жиынтығы. Сын тұрғысын оқу-тәрбие үрдісінде басқару мен ұйымдастырудың тиімділігі оқушылардың ӛз алдына белсенді дамуына негізделеді. Сын тұрғысынан ойлау әдісі оқушының еркін сӛйлеуіне,ӛз пікірін айтуға,достарының ойын тыңдауға,жағдаяттарды шешу жолдарын іздей отырып,қиындықты шешуге бағытталған бағдарлама.Сыни тұрғыдан ойлау дегеніміз-ой қозғай отырып,оқушының ӛз ойымен ӛзгелердің ойына сыни қарап,естіген -білгенін талдап салыстырып,білмегенін ӛзі зерттеп,дәлелдеп,ӛз бетімен және бірлесіп шығармашылық жұмыс жасай білу. Сыни ойлау – ашық қоғам негізі. Сыни ойлау деген –әр жеке тұлғаның кез – келген жағдайдағы мәселені ойлап, зерттеп қорытып, ӛз ойын еркін ортаға жеткізе алуы.Сыни тұрғыдан ойлау, ӛзіндік, жеке ойлау болып табылады.Ол – ӛз алдына сұрақтар қойып және үнемі оларға жауап іздеу, шешімін табуды қажет ететін мәселені анықтау, әр мәселеге байланысты ӛз пікірін айту, оны дәлелдей алу, сонымен қатар басқалардың пікірлерін дәлірек қарастыруды және сол дәлелдемелердің қисынын зерттеу дегенді білдіреді.Нағыз сабақ – ол әрқашан диалог, іздене, дайындала, үйрене, шәкірттер болашағын ойлай жасалған еңбек пен тәжербиенің бірлігі. .Сын тұрғысынан ойлау үш бӛліктен тұрады: Біріншіден, сын тұрғысынан ойлау ӛзіндік және жеке ойлау болып табылады. Екіншіден , сын тұрғысынан оқыту жаттанды қағидаларды дәлелдеп айта беру емес, оқушы оқып, оны еске сақтап айту қаблеті жоқ, керсінше терең ойлау арқылы ескіге жаңаша кӛзқарас қалыптастыру мүмкін, тың идеялар ойлап табуы мүмкін. Үшіншіден, сын тұрғысынан ойлау сұрақтар қойып, шешімін табуды қажет ететін мәселені анықтаудан басталады.Жалпы адамзат баласы тумысынан білуге құмар болып келеді.Ӛзінің жеке қызығушылықтарымен қажеттіліктеріне жауап беруге талпынады.Технологияның басты мақсаты – дамыта оқыту негізінде ―Сын тұрғысынан ойлау арқылы оқу мен жазуды дамыту‖ бағдарламасын іске асыру, балаларға терең білім беру.Бұл бағдарлама Қазақстан қоры жанынан 1998 ж. қазан айынан бастап жүргізіліп келеді.Жаңа технология ретінде ең озық әдістерді дер кезінде игеру, іздену арқылы бала бойына дарыту, одан ӛнімді нәтиже шығара білу – әрбір ұстаздың ең басты міндеті бола болу керек.RWCT бағдарламасы – ағылшын тілінен аударғанда ―Сын тұрғысынан ойлау үшін оқу мен жазу‖ дегенді білдіреді. Бұл бағдарлама оқытудың 60 түрлі стратегияларынан: әдістерінен тұрады. Мақсаты – шығармашылық ойлауды, сын тұрғысынан ойлауды дамыту. Қазақ тілі сабағында оқушылардың еркін ойлау мүмкіндіктерінің ашылуына себеп болған стратегия – ой толғаныс сатысы. Ой толғаныс сатысы кезеңінде, жаңа алынған білімдерді айқындайтын және ұштайтын деңгейде оқушыда шешім қабылдай алатын мүмкіндік болу керек. -оқығанын ӛзіндік ойлау тұрғысынан кӛрсете білу; -ӛз сұрақтарын қою және оған жауаптар табу; -болжау жасай білу және олардың дұрыстығын тестілеу; -жаңадан пайда болған жағдайларды тез түсінуде осы білімді қолдану. Сабақтың ой толғаныс кезеңінде «Еркін жазу» стратегиясын қолдану ӛте тиімді екенін атап айтқым келеді.Оқушыларға мәтіндегі негізгі оқиғалар жайлы,одан алған әсерін,не үйренгенін,нені әлі де біле түсу керек екенін тағы басқа ӛз пікірлерін қағаз бетіне түсіруді тапсырдым.Жазуға уақыт бердім.Уақыт аяқталған кезде оқушылар ӛз жазғандарымен топта талқылап,ең жақсы деп танылған шығарманы ортаға шығып оқыды.Мәтіндегі негізгі идеяларды талқылауда қолданған әдістердің бірі «ыстық орындық».Әр топтан бір оқушы алға шығып пікірін айтып және тақырып бойынша сұрақтарға жауап береді .Кейбір оқушылар рӛлге кіріп кейіпкерді сипаттап та береді. «Ыстық орындық» кезінде оқушылар сыни тұрғыдан ойланатын сұрақтарды ӛте ұтымды қойып отырды.Балалардың сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерінен табуды қажет ететін негізгі ерекшеліктер: жүктеу/скачать 4.1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|