Шаруашылығы. Тү рік тер не гі зі нен көш пе лі жә не жар ты лай көш пе лі мал ша
ру ашы лы ғы мен ай на лыс ты. Ор та Ази яның оты рық шы ла ры мен ара ла сып, олар дың
кей бі реу ле рі оты рық шы лық қа кө ше бас та ды.
Мәдениеті. Олар дың мә де ние ті ша ру ашы лық тү рі не бай ла ныс ты еді. Бас па на
ла ры кө шіпқо ну ға ың ғай лы ки із үй бол ды. Бас ты кө лік жыл қы бол ған дық тан, олар
түр лі атәб зел де рін т.б. ке рек ті зат тар жа са ған. Жер леу рә сім де рі нің ал ғаш қы кез де
рін де мәйіт ті өр теп, кү лін қой ған ды ғы бай қа ла ды. Ол от қа та бы ну шы лық тан ту ған.
Түрік қағанатының ыдырау себептері. Қа ған әу ле ті ара сын да би лік үшін
та лас, бас қа ха лық тар дың тәу ел сіз дік те рі үшін кү ре сі ел ге зи янын ти гіз ді. Оның
үс ті не кең байт ақ жер ді алып жат қан ха лық тар дың сая си не эко но ми ка лық жа ғы нан
бір лік те бол мауы жә не 581 жы лы олар дың өз ішін де гі со ғы сы ел ді әл сі рет ті. Осы ны
пай да лан ған Қы тай жә не бас қа мем ле кет тер дің ша бу ылы Тү рік қа ға на ты ның бө лі
нуі не әке ліп со ғып, 603 жы лы Ба тыс жә не Шы ғыс Тү рік қа ға на ты бо лып, екі ге бө лі ніп
тын ды.
БатысТүрікқағанаты(603–704жж.).Жераумағы,этникалыққұрамы,орда-
сы.Оң түс тікшы ғы сын да Іле, Шу өзен де рі нен бас тап, сол түс тікба ты сын да Еділ мен
Ку бань, сол түс тікшы ғы сын да Есіл мен Ер тіс, оң түс тікба ты сын да Әму да рия ға дей ін гі
ара лық ты алып жат ты. Аста на сы Суяб қа ла сы бол ды. Қа ға нат тың эт ни ка лық құ ра мы
оноқ бұ дун тай па ла ры еді, оған бес ну ше би мен бес ду лу (Шу, Іле өзен де рі бой ын да
өмір сүр ген) тай па ла ры ен ген. VІІ ға сыр дың 40–50жыл да рын да ғы ну ше би лер мен
ду лу лар дың өза ра со ғы сы нан Ба тыс Тү рік қа ға на ты әл сі реп, олар дың жер ау ма ғы
Шы ғыс Қа ра тау дан Жоң ға рия ға дей ін гі ара лық та (Же ті су) ға на қал ды.
Достарыңызбен бөлісу: |
