Сабақтың мақсаты: Эукариоттық және прокариоттық жасушалардың түрлері, негізгі құрылым ерекшеліктері туралы түсінік қалыптастыру
жүктеу/скачать 1.36 Mb. Pdf көрінісі
|
| антибиотиктерді
алды. Ең алғаш XIX ғ. 40 жж. микробиолог Александр Флейминг пеницилл бактериясынан пенициллин антибиотигін өндірді. Микробтардың қатысуымен ғалымдар әртүрлі антибиотиктер, дәрі-дәрмектер, вакцина, ферменттер мен дәрумендер алды. Прокариоттар органикалық заттарды ыдыратады, қоректік заттар айналымын реттейді. Адамзат ертеден ақ май, ірімшік, айран, қымыз, шұбат, құрт алу үшін ашытқы бактерияларын пайдаланған. Бактериялар (грекше bacteria - таяқша) – біржасушалы, өте ұсақ, жай көзге көрінбейтін тірі микроорганизмдер. Бактерияда сыртқы қабықша, цитоплазмада жүзіп жүретін ДНҚ мен РНҚ, қозғалыс органоиды бар, ядроның сыртқы қабықшасы болмайды, құрамында хлорофилл кездеспейді және олар жай бөліну арқылы көбейеді. Сыртқы пішініне қарай 4 түрге бөлінеді: 1. таяқша тәрізді – бацилла, клостридия 2. шар тәрізді – кокка (диплококк, стрептококк, стафилококк, сарцина) 3. спираль тәрізді – спирохета, спирилла, спирулина 4. үтір тәрізді – вибрион . Эукариоттар (грек. «eu» - жақсы,толық, «karyon» - ядро) – құрамында ядросы бар ірілеу микроорганизмдер. Барлық жоғары сатылы жануарлар мен өсімдіктер, бір/көпжасушалы балдырлар, саңырауқұлақтар эукариоттарға жатады. Олар көптеген ішкі мембраналармен жеке бөліктерге бөлінеді және онда бір мезгілде бір-біріне тәуелсіз әртүрлі химиялық реакциялар жүреді. Бұл жасушаларда ядро, мембрана мен органоидтардың қызметі жақсы жіктелген. Олардың тұқымқуалау ақпаратын сақтайтын ДНҚ кұрделі нуклеопротеидтік денешікте - хромосомаларда жинақталып, қосмембраналы ядрода орналасады. Эукариот жасушалары митоз жолымен көбейеді. . |