И.Кант философиясындағы өзіндік зат және біз үшін зат, ноумен және

ұғымдарын адамгершілік сезімдерінен бөліп қарастырады. Иммануил Кант 
(1724-1804) – неміс философиясының негізін қалаушы. Ой еңбегіне арналған 
өмірін өзі дүниеге келген Кенисберг (қазіргі Калининград) қаласында 
өткізген. Кенисберг 
университетінің дін факультетіне оқуға түсіп, діни пәндермен қатар 
философия, физика. математика 
пәндерінен лекцияларға қатысқан. 
Кант: «Сен еркін де ақылды болуға тиістісің» деп жария еткенімен, 
абсолюттік еркіндік 
түбінде жақсылыққа апармайтынын түсінді, сондықтан да бұлжымайтын 
императивті енгізді. 
Шектеусіз, абсолюттік еркіндіктің іс жүзінде аморальдылыққа 
ұшыратынының дәлелін тарихтан да, 
қазіргі өмірден де көруге болады. Гегельдің өзі абсолюттік еркіндікті 
құбыжық нәрсемен теңеуі 
тегін емес. Бұлжымайтын императив Канттың императивтерінің мазмұнын 
дұрыс жеткізу үшін 
«бұлжымайтын императив» ұғымын қолданып, оны парыз ұғымы ретінде 
түсіндіреді. 
Сонымен бірге, ол адам өмірінің мәні тек өзінің алдындағы ғана емес, басқа 
адамдардың, 
жалпы қоғам алдындағы парызын орындау деп түсінеді. Бұлжымайтын 
императивтің бірінші 
қағидасы: «Өзіңдегі де, басқалардағы да ақылды және еркін жігерді мақсатқа 
жету құралы емес, сол 
мақсаттың өзі деп таны». Бұл қағидадан ұлы гуманист Канттың адам мен 
қоғам туралы 
демократиялық ойларын көреміз. Тұлға белгілі бір құқықтарта, еркіндікке ие, 
қоғамның саналы 
мүшесі, өз өмірінің, өз тағдырының кожайыны, оған ешкім де, ешқандай 
қоғамдық-саяси ұйымдар 
да өз көзқарасын таңа алмайды. 
Канттың осы қағидасы жеке адамдар арасындағы қарым-қатынастарды 
реттеуте де пайдасын 
тигізеді. Әрбір адам түбінде ең қатал сот - өзінің ар-ұятының алдында жауап 
беретінін ұмытпағаны 
жөн, Ал Канттың қағидасын ұстанып, басқа адамдармен мейлінше кіршіксіз 
қарым-қатынас 
орнатуға тырысқан адамның ары таза. 

жүктеу/скачать 0.79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: