1. Сұрақ Дүниеге көзқарас және оның тарихи формалары
Томиз Ф.Аквинскийдің философиялық ілімі
жүктеу/скачать 0.79 Mb. Pdf көрінісі
|
| 42.Томиз Ф.Аквинскийдің философиялық ілімі.
Томас(Фома Аквинский (1225-1275)-схоластикалық философияның басты тұлғасы. Томизм сиякты философиялық ағым оның атымен аталған. Оның жұмысының көп бөлігі теология мен ғылымды үйлестіруге бағытталған болатын. Оның ойынша, ғылым мен философия өз білімінде тәжірибе мен ақылға сүйенеді, ал теология аян мен тылсым киелі жазбаларға негізделеді. Дегенмен, теологияда философиямен дәлелдеуді қажет ететін бірқатар догмалар бар, өйткені олардың дәлелі сенімді күшейтеді. Алайда, ол бәрін дәлелдеуге болмайтынын байқады: бастапқы күнә, ақырет соты, мәңгілік бақыт, дүниенің ақылсыздығынан емес, олардың фир 7 жоқтан пайла болуы дәлелденбейді. Бұл олардың ақылдылыҒЫНЫҢ коғарылығынан, яғни адам санасының күші жетпегендіктен. Сондықтан иман мен акыл арасында қайшылық болған кезде иманға сүйену керек. «Тәндегі жанның болуы жанның жазасы» деп есептеген Августиннен айырмашылығы, Фома (Томас) олардың бірлігін болмыстың қалыпты құбылысы деп есептесе, жанды толық емес деп бөлек қарастырды. Ол нәпсіге тәндік бастауға тым ауыртпалық түсіретінін, ақылдың артық материалды тастауы керек екенін алға тартып, ұтымды білімді жоғары қояды. Одан да жоғары періштелік білім, таза, интуитивті. Жоғарғы жағында болмыстың өзімен мәні бойынша сэйкес келетіні Құдай туралы білім деді. Ол Құдайдың бар екендігінін дәлелін жасады: қозғалыстан, өндіруші себептен, қажеттілік арқылы, кемелдік дәрежесі арқылы, мақсатқа сәйкестік арқылы. Фома Аквинский адамның өмірде бақытты болу құқығын мойындайды. Сонымен қатар ол ерік бостандығы туралы айтады. Адам туралы ой қозғай отырып, оның үшеуі ілімдік (сенім, үміт, сүйіспеншілік), төртеуі адамдық (сақтық, батылдық, байсалдылық, әділдік) деп 7 ізгілікті бөліп көрсегеді. ХІХ ғасырдың аяғында Томастың тозған ілімі жана, заманауи түрде қайта жанданды. Неотомизм 1879 жылдан бастап Ватиканные ресми философиясы болды. Неотомизм өзінің жан-жақтылығымен тартымды, өйткені барлық рухани-этикалық құндылықтарды біріктіре отырып, Құдайлын ұдіретін атап көрсетеді, табиғатқа құрмет көрсетеді, адамға құрме тады жалпы, өмірдің барлық салаларын қамтиды және кез келген сұраққа van ре алады. Неотомизмнің негізгі тезисі сенім мен парасаттың үйлесімділігі. Сонымен бірге иман келтіру негізінде бір нәрсені тану деген сөз, өйткені иман ақиқаттары рационалдан жоғары болғандықтан, ақылға сүйеніп білу бір нәрсенің ақиқат екенін көру деген сөз. Осылайша сенім ақыл-ойдан жогары ал леотомистер білімді үш деңгейге бөледі: төменгі жағында арнайы ғылымдар, жоғарыда философия және жоғарыда теология. жүктеу/скачать 0.79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|