Асанова с. С., Калманова н. М



Pdf көрінісі
бет46/125
Дата24.09.2024
өлшемі1.93 Mb.
#503963
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   125
Асанова С , Калманова Н Экономикалық талдау 2021ж

 
 
5.7 ӨТКІЗУ НАРЫҒЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫН ТАЛДАУ
Өткізу нарықтарының қалыптасуын талдау елдер мен тұтынушылар 
контексіндегі әр тауарға арналған олардың құрылымы туралы мәліметтер 
бойынша, сондай-ақ жасалған келісімшарттар мен болашақ кезеңге арналған 
ниеттер хаттамалары бойынша, сондай-ақ бизнес-жоспар жасау кезінде 
ескерілген жарнамалық бағдарламаларды іске асыру нәтижесінде алынған 
мәліметтер бойынша жүзеге асырылады. 
Сұранысты зерттеу тұтынушылардың оларды сатып алудан бас тартуынан 
туындайтын талап етілмеген тауарлар тәуекелін бағалаумен тығыз байланысты. 
Ол кәсіпорынға мүмкін болатын материалдық және моральдық зиянның 
мөлшерімен анықталады. Әрбір өндіріс шығынның мөлшерін білуі керек, егер 
өнімнің бір бөлігі іске асырылмаған болып шықса. Талап етілмеген өнім 
тәуекелінің салдарын болдырмау үшін шығындарды болдырмау немесе азайту 
жолдарын табу үшін оның пайда болу факторларын зерттеу қажет. 
Ішкі ебептер: кәсіпорын қызметкерлерінің өнімге деген сұранысының 
дұрыс құрастырылмауы; сату нарықтарындағы қате баға саясаты; шикізаттың, 
жабдықтың, технологияның артта қалуы, персоналдың біліктілігінің төмендігі 
нәтижесінде өнімнің бәсекеге қабілеттілігінің төмендеуі; маркетинг пен жарнама 
процесін тиімсіз ұйымдастыру. 


75 
Сыртқы себептер: сатып алушылардың төлем қабілетсіздігі; депозиттер 
бойынша сыйақы мөлшерлемесінің жоғарылауы; демографиялық; әлеуметтік-
экономикалық; саяси және т.б. 
Нарықта сұранысқа ие болмайтын өнімнің тәуекелін алдын алуға болатын 
және болмайтын деп екіге бөлуге болады. Оны топтардың біріне жатқызудың 
критерийі - тауарларды нарыққа шығаруға бағытталған инновациялардың 
экономикалық орындылығы. Егер дизайн, конструктивті өзгерістер, орау, 
жарнама, өндірісті және өткізуді ұйымдастырушылық қайта құруға кететін 
қосымша шығындар оларды кірістермен жабу көлемінен асып кетсе, онда олар 
экономикалық тұрғыдан тиімсіз және керісінше болады. 
Талап етілмеген өнімнің қаупі өндіріске дейінгі, өндірістегі және өндірістен 
кейінгі кезеңдерде анықталуы мүмкін. Тәуекелді өндіріске дейінгі кезеңде 
анықтаған жағдайда үлкен әсерге қол жеткізіледі. Сонда экономикалық зиянға 
тек нарықты зерттеуге, өнімді өңдеуге және т.б. шығындар кіреді. Егер талап 
етілмеген өнімнің тәуекелі өндіріс немесе өндірістен кейінгі сатысында 
анықталса, бұл кәсіпорынның қаржылық жағдайына елеулі нұқсан келтіруі 
мүмкін. Жоғарыда келтірілген шығындардан басқа, зиян мөлшерінің құрамына 
өнімді дайындау, әзірлеу, өндіру және ішінара маркетинг шығындары да кіреді. 
Қажет болмай қалған өнімдердің пайда болу қаупін анықтау уақытына 
байланысты басқару шешімдері әр түрлі болуы мүмкін. Бірінші кезеңде сіз 
өнімнің осы түрін басқасымен алмастыра отырып, өндірісті бастай алмайсыз. 
Екінші кезеңде өнімнің дизайнына, құрылысына, бағасына айтарлықтай 
өзгерістер енгізу және сол арқылы оны нарыққа шығару мүмкіндігі бар. Егер 
тәуекел өнімді шығарғаннан кейін анықталса, онда сіз банкроттыққа жол бермеу 
туралы ойлануыңыз керек, өйткені қажет болмай қалған өнім кәсіпорын үшін 
тікелей шығын болып табылады. Әрбір өнім, егер оған өтінім немесе оны 
жеткізуге арналған келісімшарттармен расталған тиімді сұраныс болған кезде 
ғана шығарылуы керек. 
Өткізу нарықтарының серпінін және олардың кірістілігін талдау және 
тауарлардың сату нарықтарындағы жағдайын талдау БКТ матрицасын қолдану 
арқылы жүзеге асырылуы мүмкін. 
Талдау нәтижелері бойынша тауарлардың төрт санаты ажыратылады: 
Кәсіпорынға негізгі пайда әкелетін және экономикалық өсуге ықпал ететін 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   125




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет