Асанова с. С., Калманова н. М
жүктеу/скачать 1.93 Mb. Pdf көрінісі
|
| 10.2.1 кесте- Теңгерім активінің баптарын талдамалы топтау және
талдау Теңгерім активі Кезең басында Кезең соңында Абсолютті ауытқу, мың теңге Өсу қарқыны, % мың теңге нәтижеге пайызбен мың теңге нәтижеге пайызбен Мүлік барлығы 79225 100 83186,25 100 3961,25 105 Жұмылдыр- ылмаған активтер 26095 32,94 26956,15 32,4 861,15 103,3 Айналым ак- тивтері, оның ішінде: 53130 67,06 56230,1 67,6 3100,1 105,8 Запастар 20755 26,2 23190 27,88 2435 111,7 Дебиторлық бе- решек 28520 36,0 29070 34,95 550 101,9 Ақшалай қара- жаттар 3855 4,86 3970,1 4,77 115,1 103 Талдау үдерісінде дебиторлық берешектің серпіні, құрамы, себебі және пайда болған уақыты зерттеледі, оның құрамында талап ету мерзімі өтіп кеткен, өндіріп алу мүмкін емес берешектердің болуы анықталады. Егер ондай бар болса, оларды тез өндіріп алу жолдарын қарастыру керек. Ұйымның қаржылық жағдайына өндірістік запасар үлкен әсер етеді, себебі олар айналым активінің үштен бір бөлігін құрайды. Запастың үлкен көлемін ұстап тұру – бұл іскерлік белсенделіктің төмендегенін білдіреді. Көптеген ұйымдарда ағымдағы активтерде дайын өнімнің үлесі жоғары болады, бұл бәсекелестікке, өнім өткізу нарығын жоғалтуға, шаруашылық субъектілер мен тұрғындардың төлем қабілеттілігінің төмендігі, өнімнің өзіндік құнының жоғары болуы, біркелкі өнімнің шығарылмауы, жеткізілмеуі және т.б. факторлар әсерлері болуы мүмкін. Ұйым қоймасында дайын өнім қалдығының көбеюі ұзақ уақытқа айналым капиталының тоқтап қалуына, қолма қол ақшаның болмауына, несие алуға және ол үшін пайыз төлеуге, жабдықтаушылырға деген кредиторлық берешектің өсуіне, бюджетке, ұйым жұмыскерлеріне еңбекақыға және т.б. қарыздардың өсуіне алып келеді. Қазіргі уақытта бірден бір өндірістің құлдырау себебі – ол тиімділігінің төмендеуі, төмен төлемқабілеттілігі және олардың банротқа ұшырауы болып саналады. 159 Нормативтен тыс дайын өнім қалдығының болу себептерін, ұзақтығын және құрамын талдау талдамалық және қойма есебінің мәліметтері, түгендеу арқылы және өткізу бөлімінің оралымды мәліметтері бойынша жүргізіледі. Жаңа өнім өткізу нарығын ұлғайту үшін өнімнің өзіндік құнын төмендету жолдарын табу, оның сапасын және бәсекеге қабілеттілігін жоғарылату, ұйым экономикасын құрылымды қайта құру нұсқаларын іздеу, жарнама науқанын ұйымдастыру керек. Статистикалық мәліметтер келесілерді дәлелдейді: 1) зияткерлік меншік нысанын, іскерлік беделін байқататын материалдық емес активтер әзірге активтер құрылымында лайықты орнын тапқан жоқ. Біз әзірге бизнесті лайықты бағалай алмай келеміз, ол өз тарапынан қазақстандық ұйымдардың акцияларының тұрақтылығына әсер етіп келеді. Дамыған елдерде метериалды емес активтердің құны негізгі капиталға қарағанда бірнеше рет артық болып келеді. 2) актив құрылымында жер телімдерінің үлесі оншалықты емес. Жер телімдерін бағалау және оларға меншік құқығын беру – бұл ұйым активін көбейтудің және олардың бәсекеге қабілеттілігін арттырудың басты резерві болып саналады. 3) айналым капиталының үштен біріне дейін дебиторлық берешек құрайды, бұл ұйымның төлем қабілеттілігінің төмен екенін, экономиканың қарызды сипатта екенін білдіреді. Есепті деңгейлі және сатылы талдау жүргізудің нәтижесінде әрбір талдама жүргізуші есеп мәліметтерін саланың мәліметтерімен салыстыра отырып, ұйымның жағдайын бағалап қана қоймай, оның даму жолдарын да белгілеуге болады. жүктеу/скачать 1.93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|