Паскаль тілінде программалау

• егер бір нәрсе бола қалса...

• қандай оқиға болды?

• егер коды 27 (Esc) болатын перне басылса, онда стоп

• егер тоқтау қажет болса, True

• циклді іске қосу

• Процедура (сурет салу және өшіру)

• procedure Draw(x, y: integer; flag: boolean);
• begin
• if flag then
• Brush(1, 255, 255, 0)
• else
• Brush(1, 0, 0, 255);
• Rectangle(x, y, x+20, y+20);
• end;

• (x, y)

• (x+20, y+20)

• Идеялар
• бір процедура суретті салады және өшіреді
• өшіру = фонның түсімен бояу
• квадраттың шекарасын өшіріп тастау (негізгі программада)

• сурет салу (True) немесе салмау (False)?

• сурет саламыз: қылқаламның түсі – сары

• суретті өшіреміз: қылқаламның түсі – көк

• тек қана құю!

• Толық программасы

• program qq;
• var x, y, k, code, i: integer;
• stop: boolean;
• procedure Draw(x,y: integer; flag: Boolean);
• begin
• ...
• end;
• begin
• Brush(1, 0, 0, 255);
• Rectangle(10, 10, 400, 400);
• Pen(0, 0, 0, 255);
• x := 10; y := 200; stop := false;
• repeat
• if IsEvent then begin
• ...
• end;
• Draw(x, y, True);
• Delay(10);
• Draw(x, y, False);
• x := x + 1;
• if x >= 400-20 then stop := true;
• until stop;
• end.

• процедура

• бастапқы жағдайлары

• Esc пернесімен шығу

• шекараға тақалған кезде шығу

• көк фон

• 10 мс күтеміз

• шекараны өшіріп тастау

• "4": Екі квадрат бір біріне қарама-қарсы бағытта қозғалады:
• "5": Екі квадрат бір біріне қарама-қарсы бағытта қозғалады және көк квадраттың қабырғасына соқтығысып кері бағытта жылжиды:

• Тапсырмалар

• Пернелермен басқару

• Есеп: көк квадраттың ішінде орналасқан сары квадрат бағыттаушы пернелермен басқарылатындай болуы керек. Пернелердің коды:
• солға – 37 жоғары – 38 Esc – 27
• оңға – 39 төмен – 40
• Проблема: қозғалыс бағытын қалай өзгертуге болады?
• Шығарылуы:

• if {оқиға болды} then begin
• if {перне басулы} then begin
• {перненің кодын алу - code}
• if code = 37 then x := x – 1;
• if code = 38 then y := y – 1;
• if code = 39 then x := x + 1;
• if code = 40 then y := y + 1;
• if code = 27 then stop := True;
• end;
• end;

• IsEvent

• Event ( k, code, i);
• if k = 1 then begin

• case code of
• 37: x := x – 1; 38: y := y – 1;
• 39: x := x + 1; 40: y := y + 1;
• 27: stop := True;
• end;

• егер перне басылған болса, …

• Программасы

• program qq;
• var x, y, k, code, i: integer;
• stop: boolean;
• begin
• ...
• repeat
• Draw(x, y, True);
• Delay(20);
• Draw(x, y, False);
• until stop;
• end.

• procedure Draw(x,y: integer; flag: Boolean);
• begin
• ...
• end;

• if IsEvent then begin
• ...
• end;

• Кемшілігі?

• ?

• процедура

• негізгі цикл

• оқиғаларды өңдеу

• Жыпылықтауды қалай кетіруге болады?

• Проблема: ешбір перне басылмағанның өзінде де квадрат әр 20 мс сайын басқа түске боялып тұрады(жыпылықтау!)
• Бізге қажеттісі: ешқандай оқиға болмаса квадратты басқа түстерге боямау (жыпылықтатпау)
• Шығарылуы: квадратты бояп тастап, оқиғаны күту
• Жаңа проблема: оқиғаны қалай күтеміз ?
• Жаңа проблеманың шығарылуы: бос цикл «оқиға болмайынша ештеме істеме":

• while not IsEvent do;

• Программасы

• program qq;
• var x, y, k, code, i: integer;
• stop: boolean;
• begin
• ...
• repeat
• Draw(x, y, True);
• while not IsEvent do;
• until stop;
• end.

• procedure Draw(x,y: integer; flag: Boolean);
• begin
• ...
• end;

• Draw(x, y, False);
• Event(k, code, i);
• ...

• while not IsEvent do;

• процедура

• квадраттың суретін саламыз

• оқиғаны күтеміз

• енді өшіруге болады

• Нені жақсартуға болады?

• ?

• "4": Квадрат бағыттауыш пернелерді басқан бағытта жылжып отырады, алайда көк квадраттың шекарасынан асып кете алмайды:
• "5": Квадрат үздіксіз қозғалып отырады, бағыттауыш пернелер басылған кезде өз бағытын өзгертеді және көк квадраттың қабырғаларына соқтығысып кері жылжып отырады:

• Тапсырмалар

• Айналу

• Есеп: Жердің Күнді айналу моделін бейнелеу.
• Проблема: шеңбер бойымен айналу, координаталарды қалай өзгертіп отыруға болады?
• Шығарылуы: тәуелсіз айнымалы ретінде α –ның айналу бұрышын қолдану (циклде өзгерту)

• (x0, y0)

• α

• L

• (x, y)

• x = x0 + L·cos(α)
• y = y0 – L·sin(α)

• Процедура

• procedure Draw(x, y: integer; flag: boolean);
• const r = 10;
• begin
• if flag then
• Brush(1, 100, 100, 255)
• else
• Brush(1, 0, 0, 0);
• Ellipse(x-r, y-r, x+r, y+r);
• end;

• сурет салу (True) немесе салмау (False)?

• суретін саламыз: қылқалам түсі – көгілдір

• суретті өшіреміз: қылқалам түсі – қара

• тек қана құю!

• Жердің радиусы

• (x-r, y-r)

• (x,y)

• (x+r, y+r)

• Тұрақтылар мен айнымалылар

• program qq;
• const rSun = 60; { Күннің радиусы }
• L = 150; { Жер орбитасының радиусы }
• x0 = 200; { Күн центрінің координаталары }
• y0 = 200;
• var x, y, { Жердің координаталары }
• k, code, i: integer; { Event үшін }
• a, ha: real; { айналу бұрышы, қадам }
• stop: boolean; { программаны тоқтату белгісі }
• begin
• ...
• end.

• procedure Draw(x, y: integer; flag: Boolean);
• begin
• ...
• end;

• Негізгі программа

• program qq;
• ...
• begin
• Brush(1, 0, 0, 0); Fill(1,1);
• Brush(1, 255, 255, 0);
• Ellipse(x0-rSun, y0-rSun, x0+rSun, y0+rSun);
• a := 0; ha := 1*pi/180;{ бастапқы бұрыш, 100 мс-та 1o қадам}
• stop := false;
• Pen(0,0,0,0); { контурларды өшіріп тастаймыз }
• repeat
• x := round(x0 + L*cos(a));
• y := round(y0 - L*sin(a));
• Draw(x, y, True);
• Delay(100);
• Draw(x, y, False);
• a := a + ha;
• until stop;
• end.

• фонды қара түске бояу

• Күннің суретін саламыз

• жаңа координаталар

• ha бұрышына бұрылу

• 100 мс күтеміз

• if IsEvent then begin
• Event(k, code, i);
• if (k = 1) and (code = 27) then stop := true;
• end;

• "4": Күнді айналып жүрген екі планетаның моделін бейнелеу, планеталар бір-біріне қарама-қарсы бағытта қозғалатын болсын:
• "5": Күн-Жер-Ай жүйесінің моделін бейнелеу:

• Тапсырмалар

Паскаль тілінде программалау

• Тақырып 12. Кездейсоқ сандар

• Кездейсоқ сандар

• Кездейсоқ көріністер: барлық жерде…
• тиынды лақтыру ("орел" немесе "решка")
• қардың түсуі
• броундық қозғалыс
• телефон байланысында болатын ақаулар
• радиоэфирдің шуы
• Кездейсоқ сандар – бұған дейінгі сандардың ретін біліп отырсақ та, келесі санның қандай екені белгісіз болатын сандардың тізбегін айтады.
• Проблема: компьютерде осыны қалай алуға болады?
• Мүмкін болатын шешімдері:
• шу ақауларының сыртқы көздерін пайдалану
• математикалық түрлендірулерді пайдалану

• Жалған кездейсоқ сандар

• Жалған кездейсоқ сандар – бойында кездейсоқ сандардың қасиеті бар, бірақ әрбір келесі сан алдын ала берілген формула бойынша есептелетін сандардың тізбегін айтады.
• Мысалдар:
• Кездейсоқ бүтін сандар [0,m) (сызықты конгруэнтті әдіс)
• Кездейсоқ нақты сандар [0,1]

• санның бөлшек бөлігі

• a, c, m - бүтін сандар

• жай сан

• 230-1

• мысал, k = 5

• Кездейсоқ сандардың орналасуы

• Модель: қар бұршақтары [a,b] кесіндісінің аралығына түседі

• a

• b

• a

• b

• орналасуы

• бірқалыпты

• бірқалыпты емес

• Әр түрлі орналастырулардың саны қанша болуы мүмкін?

• ?

• Кездейсоқ сандардың орналасуы

• Ерекшеліктері:
• орналасу – бұл бір ғана санның емес бүкіл тізбектің сипаттамасы
• бірқалыпсыздардың саны – көп
• кез келген бірқалыпсыз орналасуды бірқалыпты орналасудың көмегімен алуға болады.

• a

• b

• a

• b

• бірқалыпты орналасу

• бірқалыпсыз орналасу

• Паскальдегі кездейсоқ сандардың генераторы

• [0,N] интервалындағы бүтін сандар:
• var x: integer;
• ...
• x := random ( 100 ); { интервал [0,99] }
• [0,1] интервалындағы бүтін сандар:
• var x: real;
• ...
• x := random; { интервал [0,1] }

• Кездейсоқ сандар

• Есеп: 400х300 пиксельді тіктөртбұрыштың ішін түстері кездейсоқ нүктелермен бірқалыпты етіп толтыру.
• Нүктенің кездейсоқ координаталарын қалай алуға болады?
• x := random ( 400 );
• y := random ( 300 );
• Бірқалыптылықты қалай алуға болады? random функциясы қолданылса автоматты түрде қамтамасыз етіледі
• Кездейсоқ түстерді қалай алуға болады?
• Pen (1, random(256), random(256), random(256));
• Point ( x, y );

• Программа

• program qq;
• var x, y, k, code, i: integer;
• stop: boolean;
• begin
• stop := False;
• repeat
• x := random(400);
• y := random(300);
• Pen(1, random(256), random(256), random(256));
• Point(x, y );
• if IsEvent then begin
• Event(k, code, i);
• if (k = 1) and (code = 27) then stop := True;
• end;
• until stop;
• end.

• кездейсоқ координаталар

• кездейсоқ түс

• Esc пернесін басып шығып кету

• "4": Пернетақтадан тіктөртбұрыш бұрыштарының координаталарын енгізіп, тіктөртбұрыштың ішін түстері кездейсоқ нүктелермен толтыру керек.
• "5": Үшбұрыштың ішін түстері кездейсоқ болатын нүктелермен толтыру. (бірқалыпты немесе бірқалыпты емес).
• Қосымша көмек: бұрышы 45о болатын теңбүйірлі үшбұрышты алу керек .

• Тапсырмалар

• (100,100)

• (300,200)