Педагогика теориясы
жүктеу/скачать 0.77 Mb.
|
| Орта мектеп жасы (жасөспірім 12-15 жас). Жасөспірімдік кезеңнің күрделілігі анатомиялық-физиологиялық және психологиялық сипаттамалардың күшті өзгеруімен байланысты. Баланың өсуі жылдамдайды. Бұл кезеңді өтпелі кезең деп те атайды. Бұл кезеңде жыныстық жетілу басталады. Бұл баланың мінезіне әсер етеді. Жасөспірімнің өмірінде еңбек, ойын, спорт және қоғамдық жұмыстар үлкен рөл атқарады. Олардың кейбіреулері оқуға ынтасы мен тәртіпті жоғалтады.
Қазіргі жасөспірімдердің психикасында мынадай жағдайлар байқалады: 1. Интеллектуалды даму – ойлау қабілеті, ақыл-ой әрекетін жоғары деңгейде ұйымдастыруды талап етеді, оқуға қызығушылығы артады. Осы кезеңде үйірмелер, студиялар, секциялар, түрлі іс-шаралар өткізудің маңызы зор. Олардың кітап оқуға деген қызығушылығы артады. 2. Өзін-өзі тану, бағалау, тәрбиелеу қалыптасады. Ол өзін басқалармен салыстыра бастайды. Бірақ жоғарыда айтылғандармен қатар жасөспірім мінезінде күрделі қайшылықтар болады. Бұл жасөспірім әрекетінің жаңа бастамасы, мінез-құлықтағы жаңа қасиеттер деп саналады. Бірақ барлық жасөспірімдердің оқуға деген қызығушылығы жоғары болмайды. Жасөспірімдердің 38 пайызы ешбір оқу пәнін оқуға қызығушылық танытпайды. Басқалары үш немесе екі академиялық пәнге, ал көп жағдайда бір академиялық пәнге қызығушылық танытады. Жас жасөспірімдердің қызығушылығы олардың біліміне байланысты. Бірақ олардың қызығушылықтары мен оқулары тұрақты емес. Жасөспірімдердің 21 пайызы түрлі үйірмелерге қатысады, қалғандары спортпен немесе музыкамен айналысады. Оқушылардың 40 пайызында сабақтан тыс жұмыстарға қатысу тұрақтылығы жоқ. Ең басты қызығушылық телехабар таратуға бағытталған. Жасөспірімдердің 88 пайызы күн сайын теледидар көреді. Өз еркімен бір күнді қалай өткізеді деген сұрақтың жауабын білу үшін зерттеу нәтижелері мынаны атап өтті: жасөспірімдердің 85 пайызы уақытын өз бетінше өткізеді, 70 пайызы кино немесе теледидар көреді, 50 пайызы спортпен айналысса, 45 пайызы ұйықтап немесе жатып демалады. Сондай-ақ нашар баға алмау үшін мектепке баратын жасөспірімдер саны 15 пайызды құрайды. Жасөспірімдерде бір нәрсеге қол жеткізу қажеттілігі олардың әлеуметтік талаптарды орындауы жүйке жүйесінің дамуына әсер етеді. Сондықтан мектеп өмірі «қиын» міндеттерге толы. Бұл жаста жасөспірімдер үлкендердің алдында өздерінің дербестігін көрсетуге тырысады. Өзін-өзі тәрбиелеуге сұраныс артады. Олар үлкендердің «жалқау», «дөрекі», «байқаусыз», «қабілетсіз» деген бағасын ауыр қабылдайды. Жасөспірімдік шақта ұлдар мен қыздардың айырмашылығы артады. Зияткерлік дағдылар VII сыныптан төмендейді. Сондықтан осы кезеңде балалардың дамуына үлкен көңіл бөлу керек. Өзін-өзі тәрбиелеу нәтижесінде ұлдар күшті, еркін, зейінді, батыл; ал қыздар – өте мойынсұнғыш, кішіпейіл, байсалды бола бастайды. Сондықтан жасөспірімге өз уақытын жоспарлауға көмектесу керек. 13-14 жаста жасөспірімде парыз, жауапкершілік, ұстамдылық сезімі қалыптаса бастайды. Жасөспірімнің жеке басын құрметтеп, оны кемсітпеу, оның есейгенін мойындау керек. жүктеу/скачать 0.77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|