Бақылау сұрақтары
Ақаулы көлем қалай өзгерді
Жеке көрсеткіш қалай өзгерді
Көрсеткіштін төмендеуін не білдіреді
Көрсеткішті жақсартатын ісәрекеттер қандай
7 –практикалық жұмыс
Тақырыбы: «Сапаның жеке көрсеткіштерін есептеу және талдау»
Сабақтың мақсаты: студенттерді салмақтық коэффициенті есептеу әдісімен және сапаны бағалудың сараптау әдісімен таныстыру.
Бағалау көрсеткіші есептеу үшін біріншілік есептеу журналын қолданып, жеке көрсеткіштердің үлес салмағын есептеумен бағалау көрсеткіші жүйесінде жеке көрсеткіштердің салмақтық коэффициентін есептеу керек. Жеке көрсеткіштердің үлес салмағы келесі жеке көрсеткіштер көмегімен есептеледі. /берілгендер 1 кестеден алынған/.
r = 0,005 r2 =... r 3=... r 4=... r5 =...
3 кесте
Бағалау көрсеткіші сатылатын өнімді эксплуатациялау
Сарапшы
|
Жеке көрсеткіштер
|
r1
|
r2
|
r3
|
r4
|
r5
|
0,005
|
|
|
|
|
Жеке көрсеткіштердің жалпы соммасы r
|
|
r
|
|
|
|
Үлес салмағы Рі
|
|
|
|
|
|
Әрбір көрсеткіш бойынша салмақтық коэффициенті есептеу үшін, сарапшылар/студенттер сарапшылар орнында шығады/ 1- қосымшада көрсетілген шектеулерді ұстап, өздерінің ойлары бойынша әрбір көрсеткішті бағалайды. Салмақтық коэффициент бағалау көрсеткіштері жүйесінде есептеледі. Сарапшылар ір уақытта барлық жеке көрсеткіштерді бағалау көрсеткішінің бір сәйкес жүйесінде бағалайды.
4 кесте
Бағалау көрсеткішінің салмақтық коэффициентін есептеу үшін шектеу-сатылатын өнімді эксплуатациялау.
Сарапшы
|
Жеке көрсеткіштер
|
r1
|
r2
|
r3
|
r4
|
r5
|
Бірінші
|
2
|
1
|
3
|
4
|
5
|
Екінші
|
3
|
4
|
3
|
2
|
1
|
Үшінші
|
5
|
3
|
2
|
5
|
4
|
Төртінші
|
1
|
5
|
3
|
2
|
1
|
Бесінші
|
4
|
2
|
3
|
4
|
5
|
Салмақтың орташа мәні, аі
|
|
|
|
|
|
Салмақтылық
коэффициенті gі
|
|
|
|
|
|
r1 – мойындалған шағымдар
r2 – қанағаттандырылған шағымдар
r3 – сатушы ұйымға таратуға тиым салу
r4 – жоғары нормативтік кепілдік жөндеуі
r5 – сапаның төмендеуі
Салмақтылықтың нормаланған коэффициентітен мына формула бойынша табады:
аі = 1 / NΣαі
мұндағы п-жеке көрсеткіштер саны.
Жоғарыда көрсетілген мәліметтер 5 жеке көрсеткіш үшін олар, бағалау көрсеткішін құрайды-сатылатын өнімді эксплуатациялау ары қарай әрбір студент өзінің жеке көрсеткіші бойынша есептейді, формула бойынша:
gі / g2 / ? g3 /? g4 /? g5 /?
А-тапсырмасы
Егер r1-...., r2-.... берілгендер бойынша бағалау көрсеткішін дәл солай есептеу. Бағалау көрсеткіші-шығарылатын өнімнің сапасы. Есептеу нәтижелерін 4.1 кестесін толтыр.
4.1.-кесте Бағалау көрсеткіші-шығарылатын өнімнің сапасы
Сарапшы
|
Жеке көрсеткіш
|
r1
|
r2
|
Жеке көрсеткіштердің жалпы сомасы r
|
|
Үлес салмағы Рі
|
|
|
Шығарылған өнімнің сапасы бағалау көрсеткішінің салмақтық коэффициенті дәл солай анықталады.
кесте
Сарапшылар
|
Көрсеткіштердің балдық бағалары
|
r1
|
r2
|
Бірінші
Екінші
Үшінші
Төртінші
Бесінші
|
5
1
5
5
4
|
4
2
3
2
3
|
Салмақтың орташа мәні аі
|
|
|
Салмақтылық коэффициенті
|
|
|
r1-СТП бұзылулары бар өнімді шығару
r2-төменгі сапалы өнім шығару
Салмақтың коэффициенттің орташа мәнін мына формула бойынша есептейді.
Сі = Σrі gі / І /8/
мұнда rі - і-інші жеке көрсеткіштің үлкендігі gі і-інші жеке көрсеткіштің салмақтық коэффициенті.
І-жеке көрсеткіштердің жалпы саны.
Бақылау сұрақтары:
Сараптық әдістін мәні неде
Сапа көрсеткішінің үлес салмағы не үшін анықталады
Көрсеткіштін төмендеу себебі неде
Көрсеткішті жоғарлататын іс-әрекеттер қандай
8 –практикалық жұмыс
Тақырыбы: «Жеке көрстекіштердің үлес салмағын ескере отырып, сараптау тәсілімен бағалау көрстекіштері сапасының салмақтық коэффиценттерні есептеу»
Сабақтың мақсаты: студенттерді кәсіпорын қызметінің негізгі бағасы мен сапаның бағалау көрсеткіштерін есептеу әдістерімен таныстыру.
Алғашқы көрсеткіштердің салмақтық коэффициенті біріншілік есептеу журналындағы мәліметтер көмегімен «Сатылатын өнімді эксплуатациялау» бағалау көрсеткіші жүйесінде есептеледі.
Берілгені: Сі -алдыңғы жыл үшін мойындалған шағымдардың алғашқы көрсеткіші 1/...
Қанағаттандырыған шағымдар 1/...
Сатушы кәсіпорынға таратуға тиым салу 1/...
Жоғарғы нормативтік кепілдік жөндеуі 1/...
Сапаның төмендеуі 1/...
Алғашқы көрсеткіштердің салмақтық коэффициентін сараптау әдісімен анықтаймыз. Салмақтылықтың орташа мәні төмендегі формуламамен есептеледі: Сі = 1 / NΣСі /6/
Салмақтық коэффициенті мына формуламамен анықталады: gі = Сі / ΣСі /7/
Мұнда N- сарапшылар саны
Σ Сі - орташа мәндері сомасы
Салмақтық коэффициентінің жалпы соммасын анықтау.
5 кесте
Салмақтық коэффициенттің жалпы соммасын анықтау
Сарапшылар
|
Алғашқы көрсеткіштердің баллдық бағалары
|
С1
|
С2
|
С3
|
С4
|
С5
|
Бірінші
Екінші
Үшінші
Төртінші
Бесінші
|
|
|
|
|
|
Алғашқы көрсеткіштердің орташа мәні Сі
|
|
|
|
|
|
Салмақтық коэффициент і gі
|
|
|
|
|
|
Ары қарай анықталатын бағалау көрсеткішін формула бойынша есептейміз.
Ц = ΣСі Σ gі - / І /9/
Мұндағы Сі –алғашқы көрсеткіштер мәні,
gі – алғашқы көрсеткіштердің салмақтық коэффициенті
І – алғашқы бағалау көрсеткіштердің жалпы саны /бұл жағдайда екі бағалау көрсеткіші қарастырылатын болғандықтан І = 2/
Есептеу нәтижелерін 3.2. кестеге толтыр.
9, 10, 11 формулалары бойынша «Шығарылған өнімнің сапасы» анықталатын бағалау көрсеткішін дәл солай есептеу. Есептік жылға алғашқы мәліметтердің орташа мәні
1
С і = ΣСі /6/
N
формуласымен есептеледі.
Алғашқы көрсеткіштердің салмақтық коэффициентін gі = Сі /ΣСі /7/
Формуласымен есептейміз.
Салмақтық коэффициентінің орташа сомасын анықтау.
Егер, Сі - жеке көрсеткіштердің алғашқы көрсеткіштері А /кәсіпорын стандарттары бұзылулары бар өнім шығару тең болады. 1 / ...
Б/ «Төменгі сапалы өнім шығару» 1/,,,
Ці = ΣСі Σ gі - / І /9/
формуласы бойынша анықталатын бағалау көрсеткішін есептеу.
Есептеу нәтижелерін 3.3 кесте толтыр.
5.1 кесте Шығарылған өнімнің сапасы
Сарапшылар
|
Алғашқы көрсеткіштердің баллдық бағалары
|
С1
|
С2
|
Бірінші
Екінші
Үшінші
Төртінші
Бесінші
|
|
|
Алғашқы көрсеткіштердің орташа мәні Сі
|
|
|
Салмақтық коэффициенті gі
|
|
|
Осы түрде әрбір бағалау көрсеткіші бойынша бөлек-бөлек мәндері есептеледі. Енді кешенді көрсеткіштер мәнін есептеу қалады.
15-16 –практикалық жұмыс
Тақырыбы: Шығарылатын өнім сапасы бойынша кәсіпорын қызметін бағалаудың кешенді көрсеткіші есептері.
Сабақтың мақсаты: студенттерді шығарылған өнім сапасы бойынша кәсіпорын қызметін бағалау үшін кешенді көрсеткіштерді есептеу тәсілдермен таныстыру.
Кешенді көрсеткіштерді есептемес бұрын, бөлек-бөлек әрбір анықталатын бағалау көрсеткішінің анықтау қажет, ал содан соң екі анықталатын ағалау көрсеткішінің салмақтық коэффициентімен жалпы = сомасын анықтау қажет.
К = ΣЦі gі / q /10/ формуласымен кешенді көрсеткішті есептеу.
Мұндағы Ці – алғашқы ағалау көрсеткіштерінің мәні, gі –алғашқы көрсеткіштердің салмақтық коэффициенті, q – алғашқы бағалау көрсеткіштерінің жалпы саны.
Есептеу нәтижелерін келесі түрде жаз.
6 кесте
Кәсіпорын қызметін бағалаудың кешенді көрсеткіші
Мәндері
|
Бағалау көрсеткіштері
|
Сатылатын өнімді эксплуатациялау
|
Шығарылған өнімнің сапасы
|
Алғашқы көрсеткіштердің салмақтық коэффициенті gі
|
|
|
Салмақтық коэффициентінін жалпы сомасы Σ gі
|
|
|
Алғашқы көрсеткіштердің мәні
|
|
|
Бағалау көрсеткіштерінің жалпы сомасы ΣЦі
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |