ПӘнінен оқУ-Әдістемелік кешен «Көліктің жалпы курсы»

1. Глоссарий

3. Практикалық сабақтар

4. Студенттің өздік жұмысы

1. глоссарий

1.1. Көлік– жолаушыларды, багаж және жүктер мен почтаны автокөлік құралдары және инфрақұрылымды пайдалану арқылы тасымалдауды жүзеге асыратын экономика саласы.

1.2. Көліктік жүйе – тасымалдауды жүргізу кезіндегі өзара байланыста және тәуелділікте болатын әртүрлі көліктік кешендер. Мемлекетке, аймаққа немесе үлкен қалаға қатысты қолданылады.

1.3. Көліктік бірлік – көліктің барлық түрлерінің әлеуметтік -экономикалық бірлестігін көрсетеді.

1.4. Көліктік желі (сеть) – елдің барлық мекен-жайларын және жеке аймақтарды байланыстыратын хабарламалардың барлық жолдарының жиынтығы, анықталған территорияның немесе елдің көліктік қызмет көрсету көрсеткіштерін мазмұндайды.

1.5. Жалпы қолдану көлігі – заңға сәйкес барлық жүктерді және жолаушыларды тасымалдауды іске асыруға міндетті көлік. Оны мемлекеттік мекеме немесе кәсіпорын, қоғамдық ұйым немесе жеке тұлға ұсынуы мүмкін.

1.6. Дискретті көлік – тасымалданатын зат (жүк немесе жолаушы) жеке партиялар немесе топтар, тәуелсіз қозғалатын транспорттық бірліктер көмегімен (автомобиль, поезд, ұшақ, кеме) тізбектей тасымалдаушы кез-келген көлік.

1.7. Әмбебап көлік – барлық тасымалдау түрлерін (жүк және жолаушы) жүзеге асыра алатын транспорт

1.8. Теңіз көлігі — су көлігінің түрі. Теңіз көлігіне су бетінде жүзетін, әртүрлі тасымал түрлерін орындай алатын кез келген көлік түрі жатады.

1.9. Сызықтық кемелер – бірнеше порттар арасында кесте бойынша жүзетін кемелер.

1.10. Трампты кемелер - әлемдік флоттың жартысын құрайды, кез келген бос тасымалдармен айналысады.

1.11. Каналдар – грунт үйілмесінде орналасқан дұрыс пішінді жасанды құрылыс.

1.12.Қала транспорты – халық пен жүктерді қала мен қала маңы территориясында тасымалдауды жүзеге асыратын әртүрлі көлік түрлерінің кешені.

2. Дәрістер

Дәріс сабағының құрылымы:

Дәріс жоспары:

1. 
   Көліктің мәні және көлік үрдісінің негіздері.
   
2. 
   Қазіргі көлік жүйесінің сипаттамасы мен құрамы.
   

1. Транспорт сөзі латын тілінен аударғанда « transporto » - апарамын, жеткіземін, тасимын деген мағынасында адамдарды немесе жүктерді тасымалдау, қоғамдық материалдық өндірістің ең маңызды бір облысы болып табылады. Көлік шикізатты өңдемейді де, өнім де шығармайды. Транспорт термині көп жағдайда көлік жүйесін құрастыратын инфрақұрылымның, басқару, көлік құралдарының бірлестігін немесе экономика саласын білдіреді.

Транспорт – әртүрлі мағынада қолданылады. Оны әдетте:

• 
  Жүк және жолаушы тасымалдаушы деген мағынасы бар, халық шаруашылық бөлімінде;
  
• 
  Материалдық өнімнің және адамдардың орын ауыстыруын қамтамасыз ететін техникалық құралдар комплексінде;
  
• 
  Жүк немесе жолаушылардың орын ауыстыруының өзіндік процесінде;
  
• 
  Көшелер немесе жол бойынша қозғалатын бірліктер торабында;
  
• 
  Белгіленген орынға және нақты мекен-жайға жіберілген жеке жүк партиясында;
  

Транспорттық жүйе – тасымалдауды жүргізу кезіндегі өзара байланыста және тәуелділікте болатын әртүрлі транспорттық комплекстер (кешендер). Мемлекетке, аймаққа немесе үлкен қалаға қатысты қолданылады.

Транспорттық бірлік – транспорттың барлық түрлерінің әлеуметтік -экономикалық бірлестігін көрсетеді.

Транспорттық желі (сеть) – елдің барлық мекен-жайларын және жеке аймақтарды байланыстыратын хабарламалардың барлық жолдарының жиынтығы, анықталған территорияның немесе елдің транспорттық қызмет көрсету көрсеткіштерін мазмұндайды.

Жалпы қолдану транспорты – заңға сәйкес барлық жүктерді және жолаушыларды тасымалдауды іске асыруға міндетті транспорт. Оны мемлекеттік мекеме немесе кәсіпорын, қоғамдық ұйым немесе жеке тұлға ұсынуы мүмкін.

Жеке қолданудағы транспорт – өзінің немесе кәсіпорынның тасымалдауын іске асыратын және барлық басқа клиенттердің талаптарын қанағаттандыруға міндетті емес жеке транспорт.

Магистралді транспорт – негізгі транспорттық министерстволар және ведомстволар: Хабарлама жолдарының Министерствосы, Теңіз флотының Министерствосы, азаматтық авиация Министерствосы , құрылыс және автомобиль жолдарының эксплуатациясының Министерствосы жүргізуге болатын жалпы қолдану транспорты.

Магисралды транспорт - маңызды қалалар мен елдің немесе ірі аймақтардың өндіріс орталықтарын байланыстыратын хабарлама жолдарын белгілеу үшін қолданылады.

Әмбебап транспорт – барлық тасымалдау түрлерін (жүк және жолаушы) жүзеге асыра алатын транспорт.

Дискретті транспорт – тасымалданатын зат (жүк немесе жолаушы) жеке партиялар немесе топтар, тәуелсіз қозғалатын транспорттық бірліктер көмегімен (автомобиль, поезд, ұшақ, кеме) тізбектей тасымалдаушы кез-келген транспорт.

Үзіліссіз транспорт – тасымалдау құралы үзіліссіз ағым түрінде келетін транспорт.

Дискретті және үзіліссіз транспорт принциптерін біріктіретін құрылымдар бар: кабинкалары бар арқан жолдары және т.б.

2. Жүктер мен жолаушыларды тасымалдауда көліктің келесі түрлері пайдаланылады:

- темір жол;

• 
  автомобиль;
  
• 
  ішкі су (өзен);
  
• 
  теңіз;
  
• 
  әуе;
  
• 
  қалалық электр көлігі;
  
• 
  құбырлық.
  

Логистикалық менеджмент тұрғысынан қарағанда көліктің әр түрінің логистикалық жүйеде қолданатын өз артықшылықтары мен кемшіліктері бар.

Қорытындыласақ (1 сурет)

1. 
   Транспорт
   
2. 
   Транспорттық жүйе
   
3. 
   Транспорттық бірлік
   
4. 
   Жалпы қолдану транспорты
   
5. 
   Әмбебап транспорт
   

1. 
   Закон РК «Об автомобильном транспорте», гл1.
   
2. 
   Гудков В.А. «Пассажирские автомобильные перевозки». М.: Горячая линия –Телеком. 2006 год. 448 с.
   

Автомобиль көлігі

Темір жол көлігі