Е =гі *П ,
н н н
Е =гі *П,
а а а
мұндағы, Пн - 100мм келетін матадағы негіз жіптер саны; Па - 100мм келетін матадағы арқау жіптер саны; <ің, <іа - негіз және арқау жіптерінің есептелген диаметрі, мм.
Матаның негіз немесе арқауы бойынша сызықтық толтырылуы Н , Н , % - екі жүйенің жіптерінің басылғандығын және қиғаш орна ласуын есептемегенде, көлденең қималарының қосындысы негіз немесе арқау бағытындағы түзу сызықты кесіндінің ұзындығынан қанша пайыз болатынын көрсетеді. Ол келесі формуламен анықталынады:
Н =(гі п с )П /п ,
н 4 н н а н н'
Н =(йп+й с )П/п,
а 4 а а ж ж а а'
мұндағы, па, пн - рапорттағы арқау және негіз жіптерінің саны;Сн, са-
негіз және арқау жіптерінің байланыстырушы өрістерінің саны %.
Матаның көлемдік толықтырылуы, Е^ % матадағы жіптердің көлемі, матаның барлық көлеміне қатынасымен анықталады. Ол келесі формуламен анықталынады:
Б=5Т100/5Н
V Т Н,
мұндағы, 5Т , 5Н- матаның және жіптің көлемдік массасы.
Матаның беттік толықтырылуы, Е^ ,% матаның ең кіші элементіндегі екі жүйенің жіптерінің проекциясының ауданының сол элементтің барлық ауданына қатынасымен және ол келесі формуламен анықталынады:
Е = Е + Е - 0,01Е Е .
8 н а 7 о у
Массалық толықтырылу, Е^, % матаның көлемін талшықпен толығымен толықтырылған жағдайдағы матаның максимальді массасы және мата жібінің массасының бөлігін көрсетеді, оны келесі формула- мен есептейді:
Ет=5Т100/у,
мұндағы, ү - талшықтың тығыздығы.
Матаның толтырылу көрсеткіштерін қолдана отырып оның салыс- тырмалы кеуектілік сипаттамаларын есептеуге болады.
Беттік кеуектілігі К %, тесіп өтетін кеуектердің ауданының матаның ауданына қатынасын көрсетеді:
К = 100 - Е .
8 8
Көлемдік кеуектілігі Ку , %, жіптердің арасындағы ауа аралықта- рының мата көлемінен еншісін сипаттайды:
К = 100 - Е .
V V
Жіптер және талшықтар ішіндегі барлық кеуек түрлерінің жиынтық көлемі, мата көлемінің бөлігін көрсететінін жалпы кеуектілік, К, % сипаттайды:
К=100-Е
т
Кн негіз Ка арқау байланыс коэффиценттері мата элементтерінің өзара байланысын сипаттайды және сызықтық толтырылудың сызықтық толтыруға қатынасымен анықталады:
К =Н /Е ,
ж ж ж--
К=Н/Е ,
мұндағы, Нн, На- негіз және арқау бойынша сызықтық толтырылу.
Ала тоқылған немесе тор маталардың суреттік қиғашталуы өңдеу процессіндегі технологиялық операциялардың бұзылуы нәтижесінде анықталынады.
Суреттің қиғашталуы N % мына формуламен анықталынады:
^=п*100/В,
мұндағы, п-кездеменің жиегіне перпендикулярлы суреттің сызығының максималды ауытқуы; В-матаның ені, см.
Матаның сызықтық тыгыздыгы М, г/м, үлгінің 1 м ұзындығына келетін нүктелік үлгінің массасымен сипатталынады:
М=т*106/^В),
мұндағы, т-нүктелік сынақ массасы, г; В - матаның ұзындығы, м.
Матаның беттік тыгыздыгы М^ г/м2 ауданы 1м2 болатын матаның
М=т*106/^В),
мұндағы, матаның ұзындығы, м; В- матаның ені, см.
Беттік тыгыздыгын М$р матаның құрылымдық көрсеткіштері бойынша есептеуге болады:
мұндағы, п - матаны өндіру мен өңдеу процессінде оның массасының сынақ өзгеруін ескеретін коэффицент.
Проф. Н. А. Архангельдің белгілеуі бойынша п - матаны өндіру мен өңдеу процессінде оның массасының сынақ өзгеруін ескеретін коэф- фицент мата түріне байланысты.
Есептеу мен сынақ жүргізуден алынған беттік тығыздық мәнінің ауытқуы 2% аспауы керек. Бұл беттік тығыздықтың ауытқуы ДМ келесі формуламен анықталынады:
мұндағы, М - сынақ жүргізуден алынған беттік тығыздық; Мр- есептеу жүргізуден алынған беттік тығыздық.
Тоқыма өндірісінің ақауы жіп үзілгенде және станок механизмдері бұзылғанда пайда болады. Мұндай ақаулар матаның және тігін бұйымдарының сортына әсерін тигізеді.
Матаның ақауларына төмендегілер жатады:
- жуықтама - негіздің бір немесе қатарынан екі жібінің жетіспеуі;
- өткінші аралық - арқаудың бір немесе қатарынан екі жібінің жетіспеуі;
- негіздің шала өңделгені - негіз кейбір жерлерде матаның бетінде. арқаумен айқаспаған түрінде жатады;
- сүңгіме - арқау жіп кейбір жерлерде матаның бетінде, негізбен айқаспаған;
- кем тоқылғаны - арқау жағынан сирек жерлері;
- жаншыма арқау жағынан тығыз жерлері;
- қосарлы жұп - негізгі екі жіп бір жіптей айқасқанда;
- арқаудың ыдырауы - арқаудағы қысқа, жуан жерлер, ол - арқау жібі бумасымен собықтан түскенде сол бетімен тоқылған жағдайда болады;
- арқаулық ілмектер, ілмек - ширатылмалар арқау жіп әлсіз тартылғанда болады;
- кірлену мен май дақтары - матаға немқұрайлы қарағандықтан және тоқыма станогын шылқылдата майлағандықтан болады;
- түрлі арқау - ширатуы мен жуандығы басқа жіп салынған шпульді тоқыма станогына арқау орнына пайдаланғанда шығатын жолақ;
- тоқыма өрнегінің ауытқуы (бұрмалануы) - суреттің кейбір жерлерінде тағайындалған суретке сәйкес келмеуі.
Достарыңызбен бөлісу: |